20141127

Η σημασία του ωραίου



Περπατούσα σ' αυτά τα μέρη από μικρό παιδί. Μπάφη, Σκίπιζα, Αγία Τριάδα. Kατηφορίζοντας από την Σκίπιζα προς την Αγία Τριάδα, o μεγάλος βράχος που άφηνα αριστερά λίγο μετά την πηγή μου έκανε πάντα μεγάλη εντύπωση. Χωρίς υπερβολή προσμονούσα κάθε φορά να τον αντικρύσω. Το ίδιο και τα μικρά ρεματάκια λίγο πιο πριν, εκεί που ανοίγει η θέα προς την Ελευσίνα, με το λιγοστό νερό να ξεπηδά χειμώνα-καλοκαίρι μέσα από το χώμα. 
Είναι ολοζώντανη αυτή η διαδρομή στην μνήμη μου. Το βύθισμα πιο κάτω στις σκιερές ρεματιές, τα μαλακά βρύα κάτω από τα πόδια, τα έλατα που δεν χάνουν ποτέ την δροσιά τους. Το ενοχλητικό διάσελο με τα γυμνά βράχια που μου πονούσαν τα πόδια, και στο τέλος η ρεματιά που ημέρευε το τοπίο κι έκανε την κούραση να σβήνει μαγεμένη.

Αυτό το μέρος δεν υπάρχει πια. Αφέθηκα να το αντικρύσω σε αυτή την τρομακτική μεταστροφή του με την περιέργεια του φυσιοδίφη. Για να κινητοποιηθεί ο νους σε σκέψεις σαν αυτές που γράφω εδώ.
Τώρα ακόμα κι αν αυτό το μέρος ήταν ο μόνος δρόμος για να πάω κάπου θα το σκεφτόμουν να το διασχίσω.

Δεν είναι πως είναι τώρα λιγότερο φύση από αυτό που ήταν πριν. Η ίδια η φωτιά είναι στοιχείο της φύσης όπως άλλωστε και οι πράξεις των ανθρώπων. Οι πεσμένοι κορμοί και τα κλωνάρια, μαυρισμένα όλα για να θυμίζουν πως δεν ήταν ο χρόνος που τα γκρέμισε, τα βάτα που απλώνονται σαν φράχτες κι αρπάζουν τα ρούχα. 
Ο βράχος που ξεπρόβαλλε μέσα από τα έλατα μεγαλειώδης, τώρα είναι απλά ένας ξερόβραχος ίδιος με το τοπίο που τον περιβάλει, τα φαντάσματα των δέντρων δεν θυμίζουν τίποτα από την χαρά της ζωής παρά μόνο αναδεύουν τα φαντάσματα του νου. Όσο κι αν η φύση δεν είναι ποτέ τίποτα λιγότερο από φύση, αυτή η μορφή της είναι αφιλόξενη για το ανθρώπινο σώμα και τον ανθρώπινο λογισμό.

20141125

Οι κατώτερες τάξεις

Οι άνθρωποι που κατέχουν κάποια προνόμια, ένα σπίτι, αυτοκίνητο, εξοχικό, ή κάποια χωράφια τείνουν να ταυτίζονται με τις ανώτερες κοινωνικές τάξεις. Φαντάζονται δηλαδή τους εαυτούς τους να βρίσκονται πιο κοντά σε αυτούς που έχουν πισίνες, που έχουν σπίτια στο Λονδίνο και την Νέα Υόρκη, και πλούτη που δεν θα τους χρησιμέψουν ποτέ. Έτσι, αυτοί οι άνθρωποι δεν θα καταδεχτούν ποτέ να συμμαχήσουν με αυτούς που θεωρούν κατώτερους, ακόμα και αν οι ίδιοι υποχρεωθούν να γίνουν ένα με αυτούς τους κατώτερους.

Αλλά σάμπως κι αυτοί που έχουν τα ελάχιστα ή και τίποτα, δεν ταυτίζονται όλο λαχτάρα και θαυμασμό με τα μεγαλεία των ανώτερων τάξεων; Σάμπως αυτοί, οι κατώτεροι, δεν είναι που όσο πιο υποτακτικοί και πειθήνιοι γίνονται τόσο περισσότερο νομίζουν πως συμμετέχουν στα μεγαλεία και τις δόξες των άλλων; Κι ακόμα χειρότερα, αυτοί δεν είναι που με πιότερη σκληρότητα κοιτούν αυτούς που δεν έχουν τίποτα, που κοιμούνται στον δρόμο, ή θαλασσοδαρμένοι ξεβράζονται στις ακτές;

20141124

Wheeler Commons / Berkeley students

... Με την επίγνωση ότι βρισκόμαστε σε εδάφη των [Ινδιάνων] Ohlone και με την πεποίθηση ότι το πανεπιστήμιο πρέπει να είναι ανοιχτό και να ανήκει σε όλους, δεν διακόπτουμε τις τάξεις. Υπερασπιζόμαστε το Ανοιχτό Πανεπιστήμιο: οικονομικά προσιτή, προσβάσιμη, δημόσια εκπαίδευση. ...

20141106

Αναγκαίες παραδοχές

Για να έχουν οι προσπάθειες των προοδευτικών ανθρώπων υπόβαθρο, δύναμη και συνέχεια είναι υποχρεωμένες να αναζητούν συνεχώς και να χρησιμοποιούν ως αφετηρίες για την ερμηνεία του κόσμου, όσα μέσα από την διαρκή διαδικασία διεύρυνσης της νόησης αποκαλύπτουν οι επιστήμες.
Πριν από οτιδήποτε άλλο, πριν από την διατύπωση οποιασδήποτε ηθικής, κοινωνικής, οικονομικής ή κάθε άλλης θεωρίας για το μέλλον των κοινωνιών, οι προοδευτικοί άνθρωποι είναι υποχρεωμένοι να θεμελιώνουν τους προβληματισμούς τους στις παραδοχές τις οποίες οι σύγχρονες επιστήμες και οι διευρυνόμενες γνώσεις μας για το κόσμο μάς επιτρέπουν να αναγνωρίζουμε.

Πρώτες από όλες αυτές τις παραδοχές είναι αυτές που αφορούν την ανθρώπινη φυσιολογία. Μερικές τέτοιες παραδοχές, οι οποίες αφορούν την ανθρώπινη φυσιολογία και αναγνωρίζονται σε επίπεδο ατόμου ή συνόλων, από τις πιο δυσάρεστες ίσως, είναι και οι παρακάτω:

1. 
Οι άνθρωποι, παρόλο που θεωρούμε τους εαυτούς μας ευφυείς, παραβλέπουμε πως μόνο ένα πολύ ανόητο ον θα μπορούσε να προκαλεί τόση πολλή δυστυχία και τόσο πολύ πόνο στον εαυτό του και στους γύρω του όσο εμείς.

2. 
Οι άνθρωποι διαθέτουμε την συνείδηση, ένα μοναδικό χαρακτηριστικό το οποίο θεωρούμε πως μας δίνει την δυνατότητα να κρίνουμε και να επιλέγουμε για όλα τα θέματα που αφορούν την ύπαρξή μας. Αυτή η συνείδηση όμως, σε σχέση με τον χρόνο ύπαρξης και εξέλιξής της, θα μπορούσαμε να πούμε πως έχει διανύσει μόλις μια στιγμή του χρόνου. Παραμένει δηλαδή μια πρωτόγονη συνείδηση που μόλις ξεμύτισε από την σκοτεινή ζωικότητα προσπαθώντας να ορθωθεί και να ορίσει το περιεχόμενο της ανθρωπινότητας.
Η πρωτόγονη φύση της ανθρώπινης συνείδησης είναι αναγκαστικά παρούσα ακόμα και στις πιο καλλιεργημένες εκφάνσεις της, πράγμα που αποφεύγουμε να παραδεχτούμε. Ταυτόχρονα όμως, αυτή η πρωτόγονη συνείδηση, εφόσον επιδιώκει την διεύρυνση της ανθρωπινότητάς της και εφόσον αξιοποιεί τις δυνατότητες που προσφέρει η νοητική καλλιέργεια, μπορεί να διευρύνει, ίσως ακόμα και απεριόριστα, την αντίληψή της για το άτομο και τον κόσμο.

3. 
Οι πεποιθήσεις μας περί ηθικής και αισθητικής αποτελούν προϊόντα επιλογών οι οποίες έχουν διαμορφωθεί και εγκαθιδρυθεί ως εκφράσεις ενός σύνθετου πλέγματος ατομικών και συλλογικών επιδιώξεων. Καμμία τέτοια πεποίθηση δεν είναι αιώνια, ωστόσο γενικές τάσεις, όπως για παράδειγμα οι πεποιθήσεις που διαμορφώνονται από την επιθυμία για ειρηνική ζωή ή οι πεποιθήσεις που διαμορφώνονται από την επιθυμία για φόνο και βία, διαγράφουν γενικές κατηγορίες των προαιώνιων αντιφάσεων του ανθρώπινου όντος. Έτσι, απόψεις για το σωστό και το λάθος, το δίκαιο και το άδικο, το αξιοπρεπές και το αναξιοπρεπές, το ωραίο και το άσχημο παρουσιάζονται ως επιλογές συγκεκριμένων ατόμων ή κοινωνιών μέσα σε συγκεκριμένο χωροχρόνο.

4.
 Τα επιτεύγματα των ανθρώπων στις επιστήμες και στις τεχνολογίες δεν σχετίζονται καθόλου με την ανάπτυξη της ανθρωπινότητας και την απομάκρυνσή μας από την κατάσταση του ζώου. Κάθε άλλο μάλιστα. Όταν τα επιτεύγματα αυτά υπηρετούν την επιδίωξη κάποιων να κυριαρχούν πάνω σε άλλους, η ανθρωπότητα ολόκληρη απομακρύνεται από την προσπάθεια εξανθρωπισμού της και βυθίζεται σε μια ζωικότητα που όμοιά της δεν έχει υπάρξει. Γιατί κανένα ζώο μέχρι τώρα δεν διέθετε τόσο ισχυρά όπλα κυριαρχίας και τόσο ισχυρούς μηχανισμούς επιβολής καταναγκασμών πάνω σε άλλα ζώα του είδους του.
Για τους προοδευτικούς ανθρώπους το επίπεδο εξανθρωπισμού-εκπολιτισμού των ανθρώπων και των κοινωνιών μπορεί να καθορίζεται αποκλειστικά από το επίπεδο καλλιέργειας της ατομικής συνείδησης η οποία, μέσα από μια ενιαία προσπάθεια επιδιώκει την αρμονία με τον εαυτό, με τους άλλους και με το ευρύτερο περιβάλλον.

Ακολουθεί συνέντευξη ανώνυμου στρατολόγου του Ισλαμικού Χαλιφάτου στην διαδικτυακή έκδοση του Der Spiegel, 28.10.2014:
http://www.spiegel.de/international/world/islamic-state-interview-with-an-extremist-recruiter-a-999557.html
Ελληνική μετάφραση http://tvxs.gr/news/kosmos/synenteyksi-me-enan-tzixantisti-i-dimokratia-einai-gia-toys-apistoys