Εισαγωγή
Στις ειδήσεις, ακόμα και σε Μέσα που υπολογίζονται ως προοδευτικά, είναι κανόνας να μας παρουσιάζεται με αρνητική χροιά η πτώση στις τιμές αγοράς ή ενοικίασης ακινήτων. Σαν να ήμαστε οι περισσότεροι επενδυτές, ή, το λιγότερο, ιδιοκτήτες ακινήτων, και μία τέτοια πτώση να μας προκαλεί σοβαρές σκοτούρες.
Ως μέλη υποταγμένων κοινωνιών βιώνουμε την ιδεολογική παντοκρατορία της κοινωνίας των κυριαρχικών αφεντικών μας. Ως αντίλογος στην ιδεολογία της ανταγωνιστικής "φύσης" προτάσσεται η θεωρία των φυσικών "αναγκαιοτήτων" όπου, εξίσου, ο Άνθρωπος ενεργεί με βάση την "φυσική" ανάγκη-συμφέρον, απαλλαγμένος από την δυνατότητα της ενσυνείδητης επιλογής. Η ηθική και ο πολιτισμός, και στις δύο ιδεολογίες, υποβιβάζονται από σύμφυτες έννοιες της ανθρώπινης συνθήκης σε υποπροϊόντα μιας υποτιθέμενα εκ φύσεως συμφεροντολογικής συμπεριφοράς.
Ο επικρατέστερος ανατρεπτικός λόγος κατακλύζεται από μεγαλόσχημους μελλοντολογισμούς, ενώ όταν αγγίζει καθημερινά προβλήματα εμφανίζεται "αποϊδεολογικοποιημένος", συμφεροντολογικός και περιορισμένος σε εμμονικές διατυπώσεις και στοχεύσεις. Ο πυρήνας του προοδευτικού λόγου αποκρύπτεται και αυτοπεριορίζεται υποκριτικά σε μασημένα λόγια όταν πρόκειται για κριτική στην ιδιοκτησία, ή στο έθνος, ή στον γάμο και τις ανθρώπινες σχέσεις, και πάει λέγοντας. Φαντάζονται κάποιοι πως με μισόλογα θα "κερδίσουν" τις επαναστατημένες "μάζες" ενώ, "μετά την επανάσταση, 'βλέπουμε'".
Τέτοιου είδους κοντόφθαλμοι σχεδιασμοί όμως, εκτός από την πρακτική αστοχία τους, υπονοούν μία νέα μορφή ανισοτήτων, ιδεολογικών αυτή την φορά, σύμφωνα με τις οποίες κάποιοι "γνωρίζουν" και "σχεδιάζουν" το μέλλον, ενώ κάποιοι σε αυτή την διαδικασία ακολουθούν την πρωτοπορία για το καλό τους. Οι κοντόφθαλμοι σχεδιασμοί όμως αποδεικνύονται ο ένας πιο αποτυχημένος από τον άλλο, ενώ η συλλογική ιστορική γνώση αποτρέπει τους "ιδανικούς ακόλουθους" από την συμμετοχή σε τέτοιου είδους εγχειρήματα.
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες και καθώς η επιθετικότητα των κυριαρχικών κοινωνιών παράγει συνεχώς νέους, όλο και πιο επικίνδυνους κύκλους καταστροφών, επείγει να επινοήσουμε νέες μορφές διατύπωσης ανατρεπτικού λόγου. Ενός ανατρεπτικού λόγου που να αποσκοπεί όχι μόνο στην εφαρμογή του μέσα από δράσεις και τύπους κοινωνικής οργάνωσης και συνύπαρξης, αλλά και στην ανάδειξη του σε υπολογίσιμο αντίπαλο της ιδεολογίας των κυριαρχικών κοινωνιών, μαζί και δελεαστικό ιδεολογικό σχήμα κυρίως για τους νέους ανθρώπους.
Γνωρίζουμε πλέον πως, ο ανατρεπτικός λόγος δεν μπορεί να υπάρχει χωρίς να υπάρχουν θαρραλέοι άνθρωποι διατεθειμένοι να τον διαμορφώνουν, να τον διατυπώνουν, και να τον εφαρμόζουν στην καθημερινότητά τους. Ο προοδευτικός λόγος αποκτά νόημα όταν, από την μία, συμπορεύεται με την εφαρμογή του και, από την άλλη, αποτελεί την συνεχή αναδιατύπωση της έννοιας της προόδου.
Κεφάλαιο 1
Τα νέα δεδομένα και η διεύρυνση των γνώσεών μας για την ιστορία του ανθρώπου και της κοινωνικής οργάνωσης απαιτούν επαναπροσδιορισμό των εννοιών και των χρησιμοποιούμενων ορολογιών.
α. Ο καταναγκασμός
Θεμέλιο της σύγχρονης κοινωνικής οργάνωσης είναι ο καταναγκασμός. Ο καταναγκασμός επιτυγχάνεται είτε με αρχαίες μεθόδους, όπως η ωμή βία, είτε με την μετεξέλιξή τους σε εκλεπτυσμένες μεθόδους φυσικού ή νοητικού εκβιασμού. Η ιδεολογία των κυρίαρχων, από την εποχή του Ομήρου, διδάσκει πως ο καταναγκασμός στις ανθρώπινες σχέσεις είναι "φυσικός" όσο και ο αέρας που αναπνέουμε. Βέβαια, το μόνο φυσικό είναι η ιδεολογία των κυρίαρχων να διδάσκει βολικά για αυτήν ψέμματα.
Είμαστε αναγκασμένοι να αντιμαχόμαστε, τόσο σε ιδεολογικό, όσο και σε πρακτικό επίπεδο τα ψέμματα που παρουσιάζουν ως φυσική νομοτέλεια τις καταστροφικές συμπεριφορές που διδάσκουν και επιβάλουν οι κυριαρχικές κοινωνίες. Από την μία αναδεικνύοντας τα διαθέσιμα δεδομένα για την προέλευση του καταναγκασμού και, από την άλλη, εφαρμόζοντας διαπροσωπικές και κοινωνικές σχέσεις που απορρίπτουν τον καταναγκασμό.
β. Η κοινωνία
Πυλώνας των φυσικών και νοητικών εκβιασμών που επιτυγχάνουν τον καταναγκασμό είναι το ιδεολόγημα που διδάσκει πως, κάθε Κράτος αποτελεί μία ενιαία κοινωνία ιεραρχημένη σε "τάξεις" από τις οποίες η κάθε μία απολαμβάνει μέσα στην κοινωνία προνόμια ανάλογα των ευθυνών της. Όποιος απορρίπτει την ιδέα της μίας και ενιαίας κοινωνίας κατηγορείται ως προδότης που θέτει σε κίνδυνο όχι μόνο τον εαυτό του ή την "τάξη" του, αλλά απειλεί με κατάρρευση ολόκληρη την "κοινωνία".
Καθώς όμως τα σύγχρονα κράτη είναι η μετεξέλιξη των αρχαίων κοινωνικών δίπολων, που επέβαλαν πολεμικές κοινωνίες υποδουλώνοντας άλλες ειρηνικές ή ασθενέστερες κοινωνίες, και με τον ίδιο τρόπο που οι Λακεδαίμονες δεν ήταν μία κοινωνία με τους Είλωτες, έτσι και οι δικές μας "κοινωνίες"-κράτη αποτελούν κοινωνικά δίπολα που συντηρούνται από τον υφιστάμενο καταναγκασμό της κυριαρχικής κοινωνίας στην υποταγμένη.
Έχουμε την ευθύνη να επαναδιατυπώσουμε, να διδάξουμε και να εφαρμόσουμε την έννοια της Κοινωνίας με κριτήριο όχι την χωροταξία ή την "οικονομία", αλλά με κριτήριο το επίπεδο ανάπτυξης των ανθρώπινων σχέσεων, την ενσυναίσθηση, την αλληλεγγύη και την απόρριψη του καταναγκασμού.
γ. Η ανθρώπινη νόηση
Τοποθετώντας τον εαυτό μας, ως μονάδα ή ως σύνολο, στο κέντρο του Κόσμου, και αντιλαμβανόμενοι τις αντιλήψεις μας ως το μέγιστο δυνατό, περιορίζουμε συνειδητά τις νοητικές δυνατότητές μας. Η νόησή μας καθορίζει τις συμπεριφορές μας σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο. Είναι συνηθισμένο υπέρμαχοι του "ορθολογισμού" ή της διαλεκτικής να εκφράζονται με τον πιο ανορθολογικό και αντιδιαλεκτικό τρόπο όταν προασπίζονται τα ιδιωτικά τους συμφέροντα ή τις ιδεολογικές εμμονές τους.
Ωστόσο, τα προσωπικά και κοινωνικά προβλήματα που αποδίδονται στις νοητικές δυνατότητες και λειτουργίες μελετώνται από ψυχολόγους και νευροψυχολόγους, χωρίς τα συμπεράσματα να λαμβάνονται υπόψη από τους κοινωνιολόγους και τους εκπροσώπους της προοδευτικότητας. Υπάρχει μία δικαιολογημένη προκατάληψη που ξεκινά από τον ίδιο τον όρο ψυχολογία: η ψυχή αποτελεί επινόηση της ανθρώπινης διάνοιας που ρέπει προς μεταφυσικές ερμηνείες του κόσμου. Αν και δεν υπάρχουν ψυχές, πνεύματα ή νεράιδες, οι ανθρώπινες νοητικές δυνατότητες και ο τρόπος με τον οποίο αναπτύσσονται ή περιορίζονται, καθορίζουν την κοινωνική πραγματικότητα.
Η τοποθέτηση της ανθρώπινης νόησης, και κυρίως της δυνατότητάς της να εκπαιδεύεται και να αυτοεπαναπροσδιορίζεται, ως κρίσιμου παράγοντα στην ανάπτυξη κοινωνικών συμπεριφορών αποτελεί αναγκαίο εργαλείο για την ανάπτυξη μιας διαλεκτικής που να είναι σε θέση να μεταστρέψει την πορεία της ανθρωπότητας.
Κεφάλαιο 2
Όπως η επιβολή του καταναγκασμού στις κοινωνίες υπήρξε μια διαδικασία χιλιάδων χρόνων, η αντίστροφη διαδικασία πιθανόν θα χρειαστεί μια ανάλογη διάρκεια μέχρι να γίνει παγκόσμια. Λαμβάνοντας, ωστόσο, υπόψη τα νέα επικοινωνιακά δεδομένα και την οικονομική ενοποίηση του κόσμου, η διαδικασία κατάργησης του καταναγκασμού θα μπορούσε να αποδειχτεί απρόβλεπτα συντομότερη.
α. Έχει ξεκινήσει η διαδικασία κατάργησης του καταναγκασμού;
Χωρίς αμφιβολία έχει ξεκινήσει ταυτόχρονα με την επιβολή του πρώτου καταναγκασμού και για αυτό θα πρέπει να μελετήσουμε τί είναι αυτό που έκανε τον καταναγκασμό τόσο ισχυρό και τόσο επιτυχημένο στην διάδοσή του σε ολόκληρη την υφήλιο.
....
Στις ειδήσεις, ακόμα και σε Μέσα που υπολογίζονται ως προοδευτικά, είναι κανόνας να μας παρουσιάζεται με αρνητική χροιά η πτώση στις τιμές αγοράς ή ενοικίασης ακινήτων. Σαν να ήμαστε οι περισσότεροι επενδυτές, ή, το λιγότερο, ιδιοκτήτες ακινήτων, και μία τέτοια πτώση να μας προκαλεί σοβαρές σκοτούρες.
Ως μέλη υποταγμένων κοινωνιών βιώνουμε την ιδεολογική παντοκρατορία της κοινωνίας των κυριαρχικών αφεντικών μας. Ως αντίλογος στην ιδεολογία της ανταγωνιστικής "φύσης" προτάσσεται η θεωρία των φυσικών "αναγκαιοτήτων" όπου, εξίσου, ο Άνθρωπος ενεργεί με βάση την "φυσική" ανάγκη-συμφέρον, απαλλαγμένος από την δυνατότητα της ενσυνείδητης επιλογής. Η ηθική και ο πολιτισμός, και στις δύο ιδεολογίες, υποβιβάζονται από σύμφυτες έννοιες της ανθρώπινης συνθήκης σε υποπροϊόντα μιας υποτιθέμενα εκ φύσεως συμφεροντολογικής συμπεριφοράς.
Ο επικρατέστερος ανατρεπτικός λόγος κατακλύζεται από μεγαλόσχημους μελλοντολογισμούς, ενώ όταν αγγίζει καθημερινά προβλήματα εμφανίζεται "αποϊδεολογικοποιημένος", συμφεροντολογικός και περιορισμένος σε εμμονικές διατυπώσεις και στοχεύσεις. Ο πυρήνας του προοδευτικού λόγου αποκρύπτεται και αυτοπεριορίζεται υποκριτικά σε μασημένα λόγια όταν πρόκειται για κριτική στην ιδιοκτησία, ή στο έθνος, ή στον γάμο και τις ανθρώπινες σχέσεις, και πάει λέγοντας. Φαντάζονται κάποιοι πως με μισόλογα θα "κερδίσουν" τις επαναστατημένες "μάζες" ενώ, "μετά την επανάσταση, 'βλέπουμε'".
Τέτοιου είδους κοντόφθαλμοι σχεδιασμοί όμως, εκτός από την πρακτική αστοχία τους, υπονοούν μία νέα μορφή ανισοτήτων, ιδεολογικών αυτή την φορά, σύμφωνα με τις οποίες κάποιοι "γνωρίζουν" και "σχεδιάζουν" το μέλλον, ενώ κάποιοι σε αυτή την διαδικασία ακολουθούν την πρωτοπορία για το καλό τους. Οι κοντόφθαλμοι σχεδιασμοί όμως αποδεικνύονται ο ένας πιο αποτυχημένος από τον άλλο, ενώ η συλλογική ιστορική γνώση αποτρέπει τους "ιδανικούς ακόλουθους" από την συμμετοχή σε τέτοιου είδους εγχειρήματα.
Μέσα σε αυτές τις συνθήκες και καθώς η επιθετικότητα των κυριαρχικών κοινωνιών παράγει συνεχώς νέους, όλο και πιο επικίνδυνους κύκλους καταστροφών, επείγει να επινοήσουμε νέες μορφές διατύπωσης ανατρεπτικού λόγου. Ενός ανατρεπτικού λόγου που να αποσκοπεί όχι μόνο στην εφαρμογή του μέσα από δράσεις και τύπους κοινωνικής οργάνωσης και συνύπαρξης, αλλά και στην ανάδειξη του σε υπολογίσιμο αντίπαλο της ιδεολογίας των κυριαρχικών κοινωνιών, μαζί και δελεαστικό ιδεολογικό σχήμα κυρίως για τους νέους ανθρώπους.
Γνωρίζουμε πλέον πως, ο ανατρεπτικός λόγος δεν μπορεί να υπάρχει χωρίς να υπάρχουν θαρραλέοι άνθρωποι διατεθειμένοι να τον διαμορφώνουν, να τον διατυπώνουν, και να τον εφαρμόζουν στην καθημερινότητά τους. Ο προοδευτικός λόγος αποκτά νόημα όταν, από την μία, συμπορεύεται με την εφαρμογή του και, από την άλλη, αποτελεί την συνεχή αναδιατύπωση της έννοιας της προόδου.
Κεφάλαιο 1
Τα νέα δεδομένα και η διεύρυνση των γνώσεών μας για την ιστορία του ανθρώπου και της κοινωνικής οργάνωσης απαιτούν επαναπροσδιορισμό των εννοιών και των χρησιμοποιούμενων ορολογιών.
α. Ο καταναγκασμός
Θεμέλιο της σύγχρονης κοινωνικής οργάνωσης είναι ο καταναγκασμός. Ο καταναγκασμός επιτυγχάνεται είτε με αρχαίες μεθόδους, όπως η ωμή βία, είτε με την μετεξέλιξή τους σε εκλεπτυσμένες μεθόδους φυσικού ή νοητικού εκβιασμού. Η ιδεολογία των κυρίαρχων, από την εποχή του Ομήρου, διδάσκει πως ο καταναγκασμός στις ανθρώπινες σχέσεις είναι "φυσικός" όσο και ο αέρας που αναπνέουμε. Βέβαια, το μόνο φυσικό είναι η ιδεολογία των κυρίαρχων να διδάσκει βολικά για αυτήν ψέμματα.
Είμαστε αναγκασμένοι να αντιμαχόμαστε, τόσο σε ιδεολογικό, όσο και σε πρακτικό επίπεδο τα ψέμματα που παρουσιάζουν ως φυσική νομοτέλεια τις καταστροφικές συμπεριφορές που διδάσκουν και επιβάλουν οι κυριαρχικές κοινωνίες. Από την μία αναδεικνύοντας τα διαθέσιμα δεδομένα για την προέλευση του καταναγκασμού και, από την άλλη, εφαρμόζοντας διαπροσωπικές και κοινωνικές σχέσεις που απορρίπτουν τον καταναγκασμό.
β. Η κοινωνία
Πυλώνας των φυσικών και νοητικών εκβιασμών που επιτυγχάνουν τον καταναγκασμό είναι το ιδεολόγημα που διδάσκει πως, κάθε Κράτος αποτελεί μία ενιαία κοινωνία ιεραρχημένη σε "τάξεις" από τις οποίες η κάθε μία απολαμβάνει μέσα στην κοινωνία προνόμια ανάλογα των ευθυνών της. Όποιος απορρίπτει την ιδέα της μίας και ενιαίας κοινωνίας κατηγορείται ως προδότης που θέτει σε κίνδυνο όχι μόνο τον εαυτό του ή την "τάξη" του, αλλά απειλεί με κατάρρευση ολόκληρη την "κοινωνία".
Καθώς όμως τα σύγχρονα κράτη είναι η μετεξέλιξη των αρχαίων κοινωνικών δίπολων, που επέβαλαν πολεμικές κοινωνίες υποδουλώνοντας άλλες ειρηνικές ή ασθενέστερες κοινωνίες, και με τον ίδιο τρόπο που οι Λακεδαίμονες δεν ήταν μία κοινωνία με τους Είλωτες, έτσι και οι δικές μας "κοινωνίες"-κράτη αποτελούν κοινωνικά δίπολα που συντηρούνται από τον υφιστάμενο καταναγκασμό της κυριαρχικής κοινωνίας στην υποταγμένη.
Έχουμε την ευθύνη να επαναδιατυπώσουμε, να διδάξουμε και να εφαρμόσουμε την έννοια της Κοινωνίας με κριτήριο όχι την χωροταξία ή την "οικονομία", αλλά με κριτήριο το επίπεδο ανάπτυξης των ανθρώπινων σχέσεων, την ενσυναίσθηση, την αλληλεγγύη και την απόρριψη του καταναγκασμού.
γ. Η ανθρώπινη νόηση
Τοποθετώντας τον εαυτό μας, ως μονάδα ή ως σύνολο, στο κέντρο του Κόσμου, και αντιλαμβανόμενοι τις αντιλήψεις μας ως το μέγιστο δυνατό, περιορίζουμε συνειδητά τις νοητικές δυνατότητές μας. Η νόησή μας καθορίζει τις συμπεριφορές μας σε προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο. Είναι συνηθισμένο υπέρμαχοι του "ορθολογισμού" ή της διαλεκτικής να εκφράζονται με τον πιο ανορθολογικό και αντιδιαλεκτικό τρόπο όταν προασπίζονται τα ιδιωτικά τους συμφέροντα ή τις ιδεολογικές εμμονές τους.
Ωστόσο, τα προσωπικά και κοινωνικά προβλήματα που αποδίδονται στις νοητικές δυνατότητες και λειτουργίες μελετώνται από ψυχολόγους και νευροψυχολόγους, χωρίς τα συμπεράσματα να λαμβάνονται υπόψη από τους κοινωνιολόγους και τους εκπροσώπους της προοδευτικότητας. Υπάρχει μία δικαιολογημένη προκατάληψη που ξεκινά από τον ίδιο τον όρο ψυχολογία: η ψυχή αποτελεί επινόηση της ανθρώπινης διάνοιας που ρέπει προς μεταφυσικές ερμηνείες του κόσμου. Αν και δεν υπάρχουν ψυχές, πνεύματα ή νεράιδες, οι ανθρώπινες νοητικές δυνατότητες και ο τρόπος με τον οποίο αναπτύσσονται ή περιορίζονται, καθορίζουν την κοινωνική πραγματικότητα.
Η τοποθέτηση της ανθρώπινης νόησης, και κυρίως της δυνατότητάς της να εκπαιδεύεται και να αυτοεπαναπροσδιορίζεται, ως κρίσιμου παράγοντα στην ανάπτυξη κοινωνικών συμπεριφορών αποτελεί αναγκαίο εργαλείο για την ανάπτυξη μιας διαλεκτικής που να είναι σε θέση να μεταστρέψει την πορεία της ανθρωπότητας.
Κεφάλαιο 2
Όπως η επιβολή του καταναγκασμού στις κοινωνίες υπήρξε μια διαδικασία χιλιάδων χρόνων, η αντίστροφη διαδικασία πιθανόν θα χρειαστεί μια ανάλογη διάρκεια μέχρι να γίνει παγκόσμια. Λαμβάνοντας, ωστόσο, υπόψη τα νέα επικοινωνιακά δεδομένα και την οικονομική ενοποίηση του κόσμου, η διαδικασία κατάργησης του καταναγκασμού θα μπορούσε να αποδειχτεί απρόβλεπτα συντομότερη.
α. Έχει ξεκινήσει η διαδικασία κατάργησης του καταναγκασμού;
Χωρίς αμφιβολία έχει ξεκινήσει ταυτόχρονα με την επιβολή του πρώτου καταναγκασμού και για αυτό θα πρέπει να μελετήσουμε τί είναι αυτό που έκανε τον καταναγκασμό τόσο ισχυρό και τόσο επιτυχημένο στην διάδοσή του σε ολόκληρη την υφήλιο.
....
