- Αρχιραβίνος Τσβι Κόρετς, Θεσσαλονίκη, 5 Μαρτίου 1943. [1]
Κάποιες από τις αναληθείς φημολογίες θα μπορούσαν να είναι:
- θα σε βάλουν με άλλους ογδόντα σε βαγόνι εμπορευμάτων σαν αποσκευή και για τρεις μέρες δεν θα δεις φως, νερό, φαγητό, καθαριότητα.
- εκεί που θα φτάσεις, θα σου πάρουν όλα τα λιγοστά υπάρχοντα, αλλά και τις βέρες, τα γυαλιά, και θα σου ξεριζώσουν τα χρυσά δόντια.
- θα σε γδύσουν και θα σε βάλουν γυμνό μαζί με δεκάδες άλλους σε έναν θάλαμο, όπου θα σε δολοφονήσουν με ένα δηλητηριώδες αέριο.
- το άψυχο σώμα σου θα το ρίξουν σε φούρνο για να αποσπάσουν το λίπος και να το κάνουν σαπούνι.
- θα ταφείς μαζί με εκατοντάδες άλλους σε ομαδικό τάφο.
- επιπλέον, τα περισσότερα από αυτά θα τα κάνουν συγκρατούμενοί σου.
- αν από κάποια τύχη επιβιώσεις, δεν θα έχεις πια σπίτι ή πατρίδα, γιατί ό,τι είχες στον τόπο που γεννήθηκες θα σου το έχουν αρπάξει οι πρώην γείτονές σου, και θα είσαι ξένος μεταξύ ξένων.
Μπορούσαν οι άνθρωποι να γνωρίζουν ή και να πιστέψουν φημολογίες ή ακόμα και πληροφορίες που θα περιέγραφαν με ακρίβεια ένα τόσο αδιανόητο σε αγριότητα και μέγεθος έγκλημα; Ποιές ήταν αυτές οι, αναληθείς κατά τον αρχιραβίνο, φημολογίες και πόσο σχετικές ήταν εν τέλει με την πραγματικότητα;
Καθώς η ροή πληροφοριών στην Ελλάδα υπήρξε ελεγχόμενη και οι όποιες διαρροές δεν μπορούσαν παρά να είναι σποραδικές και αποσπασματικές, θα μπορούσε να σκεφτεί κανείς πως ήταν απίθανο οι όποιες φημολογίες να προσέγγιζαν το μέγεθος του προσχεδιασμένου και άρτια οργανωμένου εγκλήματος, παρόλη την έκτασή του σε διάρκεια, εγκαταστάσεις, και προκαλούμενη καταστροφή.
Ωστόσο, σε παγκόσμιο επίπεδο, οι πληροφορίες ήταν αρκετές για να οδηγήσουν στην, έστω καθυστερημένη, κοινή δήλωση των ΗΠΑ, Ενωμένου Βασιλείου και ΕΣΣΔ, στις 17 Δεκεμβρίου 1942:
"... Οι Εβραίοι μεταφέρονται σε συνθήκες ανείπωτης φρίκης και βαρβαρότητας στην Ανατολική Ευρώπη. Στην Πολωνία, η οποία έχει μετατραπεί στο κυριώτερο σφαγείο των Ναζί, τα γκέτο που ίδρυσαν οι Γερμανοί κατακτητές αδειάζουν συστηματικά από όλους τους Εβραίους, εκτός μόνο από τους εξαιρετικά καταρτισμένους εργάτες οι οποίοι χρησιμοποιούνται στην πολεμική βιομηχανία. Κανείς από όσους απομακρύνονται δεν ξανακούγεται. Όσοι είναι ικανοί για εργασία εξουθενώνονται μέχρι θανάτου σε στρατόπεδα εργασίας. Οι αδύναμοι αφήνονται να πεθάνουν από τις συνθήκες διαβίωσης και την πείνα ή σφαγιάζονται σε μαζικές εκτελέσεις. Ο αριθμός των θυμάτων από αυτές τις αιματηρές βαναυσότητες υπολογίζεται σε πολλές εκατοντάδες χιλιάδων ολότελα αθώων ανδρών, γυναικών και παιδιών. ..." [2]
Σίγουρα λοιπόν, οι φημολογίες όχι μόνο υπήρχαν, αλλά είχαν και την αφετηρία τους σε βάσιμες πληροφορίες, ενώ δεν απείχαν καθόλου από την ουσία της πραγματικότητας.
Γιατί όμως τότε, αυτές οι φημολογίες δεν έγιναν πιστευτές, πρώτα και κύρια από τα μελλοντικά θύματα;
Αυθόρμητα θα σκεφτούμε πως, κανείς δεν θα ήταν διατεθειμένος να πιστέψει ένα τέτοιο αδιανότητο μέγεθος απανθρωπιάς, και αυτό, αποτελεί από μόνο του ένα σημαντικό πρόβλημα. Σημαντικότερο πρόβλημα όμως, είναι πως κάθε άνθρωπος θέλει να νοιώθει ασφαλής μέσα στο πλαίσιο της κοινότητάς του και των θεσμοθετημένων δομών της, όπως είναι οι ηγέτες της. Κάθε άνθρωπος, ακόμα και ο πιο περιθωριοποιημένος, είναι γαλουχημένος να αισθάνεται πως συμμετέχει σε μία ενιαία κοινωνία με το αφεντικό του, τον ηγέτη του, και τα "όργανα της τάξης". "Να εμπιστεύεστε τους ηγέτες της κοινότητας" διεμήνυσε ο εξαγορασμένος Αρχιραβίνος. Και οι άνθρωποι συνήθως εμπιστεύονται τους ηγέτες τους. Έτσι και τότε, οι άνθρωποι εμπιστεύτηκαν τον αρχιραβίνο τους, ίσως ακόμα και οι μή θρησκευόμενοι.[3]
Πώς άραγε χαρακτηρίζονταν όσοι διέδιδαν τις φημολογίες στις οποίες αναφέρεται ο αρχιραβίνος, πρώτα από όλα από τα ίδια τα μελλοντικά θύματα, αλλά και από όσους στέκονταν λιγότερο ή περισσότερο αδιάφοροι για την μοίρα του εβραϊκού πληθυσμού; Γιατί όσοι διέδιδαν τις φημολογίες δεν έγιναν πιστευτοί, πρώτα και κύρια από τα μελλοντικά θύματα;
Η πληροφόρηση αυτή θα μπορούσε να προέρχεται, κατά κύριο λόγο αν όχι αποκλειστικά, από τα αντιστασιακά δίκτυα, με κυριότερο το ΕΑΜ, τα οποία δρούσαν συγκροτημένα ήδη από τον Σεπτέμβριο του 1941 και διατηρούσαν επαφή με τα διεθνή τεκταινόμενα και τους παράγοντες του αντιφασιστικού αγώνα. Στην αντίσταση εντάχθηκαν 650 εβραίοι από διάφορες περιοχές της χώρας, εκ των οποίων οι 400 εντάχθηκαν στο ΕΑΜ κατά την περίοδο του ξεριζωμού από την Θεσσαλονίκη. [4] Ο αριθμός μοιάζει μικρός σε σχέση με την αναλογία πληθυσμού, αλλά δεν πρέπει να μας διαφεύγει πως οι κομμουνιστές εβραίοι δολοφονούνταν αδιαλείπτως, χωρίς αφορμή και δικαιολογία, από τα κατοχικά στρατεύματα και τους συνεργάτες τους, από την αρχή ήδη της κατοχής. [5] Επιπλέον, παρόλο που από τον εβραϊκό πληθυσμό της Θεσσαλονίκης προήλθαν στις αρχές του 20ου αιώνα οι πρωτεργάτες του εργατικού κινήματος στον ελλαδικό χώρο, από την Μεταξική δικτατορία, πιστοποιείται αποστασιοποίηση της εβραϊκής κοινότητας από τον κομμουνισμό. [6]
Αναπόφευκτα, οι "αναληθείς φημολογίες" είχαν ως κύρια προέλευση τους ανθρώπους που υπό καθεστώς παρανομίας αντιστεκόντουσαν στις δυνάμεις κατοχής και τους συνεργάτες τους. Αναζητώντας την εικόνα που είχε για τους αντιστασιακούς ένας "φιλήσυχος" ή και συντηρητικός εβραίος θεσσαλονικιός, θα μπορέσουμε να μάθουμε και ποιά εντύπωση του δημιουργούσαν και οι φήμες που διαδιδόντουσαν από αυτούς. Ίσως εξτρεμιστικές ή ύποπτες;
Αντίστοιχα, πόσο πιθανό θα ήταν για έναν "φιλήσυχο" ή και συντηρητικό χριστιανό να αντιδράσει με οποιονδήποτε τρόπο, ακόμα και αν αποδέχονταν τις φημολογίες για όσα μέλλονταν να συμβούν στους εβραίους συνανθρώπους του;
Δεν πρέπει να παραβλέπουμε πως υπήρξαν απόπειρες διαφυγής, από τις οποίες κάποιες ευοδώθηκαν, ενώ άλλες όχι, και άρα υπήρχε σε κάποιους επίγνωση των μελλούμενων.
Είναι σημαντικό ακόμα να θυμόμαστε πως κάποιοι, προφανώς γνωρίζοντας, επέλεξαν να μπουν οι ίδιοι σε κίνδυνο για να προστατέψουν συνανθρώπους τους, κάποιοι κοίταξαν την δουλειά τους, και κάποιοι χάρηκαν και δεν δίστασαν να επωφεληθούν από αυτήν την συμφορά.
Πώς ένας λαός προηγμένος πολιτισμικά, επιστημονικά και τεχνολογικά, διέπραξε τέτοια αδιανόητα μεγέθη απανθρωπιάς;
Ο Φρόυντ στο σύντομο δοκίμιο "Γιατί πόλεμος;" μεταφέρει την απορία πολλών ανθρώπων για τα εγκλήματα που συντελέστηκαν στα πεδία των μαχών του Πρώτου Παγκοσμίου Πολέμου, "Πώς γίνεται οι άνθρωποι να έπεσαν τόσο χαμηλά;", αναρωτιούνται πολλοί άνθρωποι. Και απαντά ο ίδιος πως, ποτέ δεν πέσαμε χαμηλά, γιατί, στην πραγματικότητα, ποτέ δεν ανεβήκαμε στα επίπεδα που αρεσκόμαστε να πιστεύουμε πως στεκόμαστε.
Και πραγματικά, από την εποχή των Ομηρικών κειμένων έως σήμερα, εξυμνείται η αρπαγή και η υποδούλωση, ως ο μόνος τρόπος με τον οποίο υποτίθεται ζούσαν στο παρελθόν οι άνθρωποι αλλά και θα ζουν στο μέλλον. Ένα άθλιο ψέμα που προσπαθεί να δημιουργήσει άλλοθι για την πιο άθλια επινόηση που γεννήθηκε από την σκέψη ανθρώπου: να βιοπορίζεται κανείς με τα λάφυρα του πολέμου κι ακόμα περισσότερο, να μετατρέπει τους ηττημένους σε κοπάδια που γεννούν αχρείαστα πλούτη και πολυτέλειες. Από τότε μέχρι σήμερα, ο πόλεμος, η λεηλασία, και η υποδούλωση αποτελούν τον πυρήνα αυτού που ονομάζουμε σύγχρονος πολιτισμός. Δεν είναι ούτε η Αγροτική Επανάσταση, ούτε η Βιομηχανική Επανάσταση, ούτε η Ψηφιακή Επανάσταση που καθορίζουν τον πολιτισμό μας. Όλα αυτά αποτελούν τεχνολογικά επιτεύγματα και μέσα αδιάφορα προς την έννοια του πολιτισμού. Ο πολιτισμός μας είναι η επιλογή να διαπράττουμε σε κάθε ευκαιρία Πόλεμο, δηλαδή φόνο σε μαζική κλίμακα, με σκοπό την λεηλασία των αγαθών και της ίδιας της ζωής των ηττημένων.
Ο πυρήνας του πολιτισμού μας είναι η επιδίωξη της επιβολής και, ταυτόχρονα, η ανοχή στην υποταγή, ενώ την ίδια στιγμή τα περισσότερα από όσα συμβαίνουν στις κοινωνίες μας και αφορούν τις κοινωνικές αλλά ακόμα και τις προσωπικές σχέσεις, μπορούν να ερμηνεύονται μέσα από αυτό το διπολικό πρίσμα επιβολής-υποταγής.
Μακάρι να ήταν ο καπιταλισμός που γέννησε τον φασισμό. Θα ήταν βολικό να είναι ο φασισμός το γέννημα ενός οικονομικού συστήματος. Δυστυχώς όμως, ο φασισμός αποτελεί την πλήρη και ατόφια εικόνα της πρώτης πολεμοχαρούς πατριαρχικής ορδής, η οποία αποτελεί και τον διαχρονικό πυρήνα όλων των εξελιγμένων και προηγμένων κυττάρων κάθε συστήματος κυριαρχίας και υποταγής. Αυτή η ορδή καραδοκεί τις κατάλληλες συνθήκες, για να εκτιναχτεί, και να ξαναδώσει στο σύστημα κυριαρχίας που την ελλοχεύει την ατόφια μορφή του, η οποία δεν είναι άλλη από την πολεμική αρχηγία, την ιεραρχία, την λεηλασία, τον φόνο και την εκμετάλλευση πέρα από κάθε φραγμό. Ο Φασισμός είναι η εντροπία κάθε συστήματος κυριαρχίας.
Η επιβολή και η υποταγή αποτελούν επιλογές και καταστάσεις της κάθε ανθρώπινης συνείδησης και όχι οικονομικές νομοτέλειες. Κάθε επιβολή ορίζει ένα πλαίσιο υποταγής και κάθε υποταγή ορίζει ένα πλαίσιο επιβολής. Οι επιλογές και οι καταστάσεις της συνείδησης ενός ανθρώπου επηρεάζονται και διαμορφώνονται και σε συνάρτηση με το ευρύτερο κοινωνικό γίγνεσθαι, αυτό όμως δεν είναι αρκετό για να τον καταστήσει άμοιρο ευθύνης για τις επιλογές και την κατάσταση της συνείδησής του.
Οι κυρίαρχοι, με εργαλεία την βία και τον εκβιασμό, επιβάλλουν τον φόβο και, μπροστά στον φόβο οι περισσότεροι άνθρωποι απαρνούνται την ακεραιότητά τους και την ελευθερία τους και συμβιβάζονται με την αναξιοπρέπεια και την ανελευθερία, συχνά, ακόμα και προσπαθώντας να μοιάσουν στα αφεντικά τους.
Ο πολιτισμός της κυριαρχίας και της υποδούλωσης ορθώθηκε σαν φράγμα στην πορεία της ανθρωπότητας και, έκτοτε, για κάθε χούφτα κλεμμένο χρυσάφι πέφτουν σαν κατάρα μύρια δεινά σε νικητές και ηττημένους. Μέχρι να καταργήσουμε αυτόν τον πολιτισμό της αγριότητας και της καταστροφής, όπως διέκρινε ο Φρόυντ πριν ακριβώς 100 χρόνια, δεν θα έχουμε εξυψωθεί ούτε ένα σκαλοπατάκι, καθώς, κάθε επίτευγμα χτίζεται πάνω στην κινούμενη άμμο μιας απέραντης παλιανθρωπιάς.
Μικρή παρένθεση για την χρησιμότητα της Ιστορίας
Διερευνώντας τα δεδομένα της Ιστορίας ή αναπαραστώντας τα διλήμματά της, ανεβαίνουμε πάνω σε ένα βάθρο από όπου μπορούμε να διακρίνουμε τί είναι καλύτερο για το παρόν, για την στιγμή δηλαδή που η Ιστορία διαμορφώνεται με εμάς πρωτεργάτες;
Ας ξεκαθαρίσουμε καταρχήν πως, Ιστορία, σε αντίθεση με ό,τι διαβεβαιώνουν τα βιβλία διδασκαλίας της, δεν είναι το μεταφυσικό ηρωικό μένος των εθνών να αλληλοληστεύονται και να αλληλοεξοντώνονται, επειδή έτσι επιβάλλει η "ανθρώπινη φύση". Δυστυχώς, Ιστορία δεν είναι ούτε η πάλη των τάξεων, αν και η Ιστορία όπως την γνωρίζουμε σίγουρα ξεκινά την στιγμή που κάποιοι άνθρωποι επέλεξαν να υποτάξουν και να χρησιμοποιήσουν άλλους ανθρώπους.
Αντίθετα, Ιστορία είναι η ανιαρή και προβλέψιμη περιγραφή των ανταγωνισμών μεταξύ των κυρίαρχων και των προσπαθειών τους να διατηρήσουν και να αυξήσουν την ισχύ τους. Η επινόηση της υποδούλωσης και η δημιουργία της εξουσίας δημιουργεί έναν αυτοματισμό που, φαινομενικά, επιτρέπει τρεις επιλογές: κυριαρχία, υποδούλωση, φυγή και αναπαραγωγή του προτύπου σε παρθένο περιβάλλον.
Ό,τι διδασκόμαστε ως Ιστορία δεν αποτελεί την έκφραση κάποιας νομοτέλειας για το ανθρώπινο είδος, ή της εξέλιξης των μέσων παραγωγής, αλλά, αντίθετα, αποτελεί την έκφραση ανθρώπινων επιλογών. Δεν γνωρίζουμε και δεν διδασκόμαστε την Ιστορία των ανθρώπων. Η Ιστορία που γνωρίζουμε και διδασκόμαστε είναι αυτή των Κυρίαρχων. Ανταγωνισμός, καταστροφή ανθρώπων και φυσικών πόρων, σε εξαπλούμενους κυματισμούς. Μόνο που οι κυματισμοί πλέον κάνουν τον γύρο της Οικουμένης και θα γιγαντώνονται μέχρι να μας πνίξουν.
Δεν αρκεί λοιπόν να στεκόμαστε πάνω σε ένα βάθρο και να καταγράφουμε τους κυματισμούς που προκαλούν τα πάθη των Κυρίαρχων. Η γνώση μας θα μας φανεί χρήσιμη μόνο αν μπορέσει να τιθασεύσει, να καταργήσει ή να περιορίσει αυτά τα πάθη. Πρόκειται για πάθη ανθρώπων και όχι για "ιστορικές αναγκαιότητες".
Σε τί είδους βάθρο θα πρέπει να ανέβουμε για να διακρίνουμε τα πάθη των ανθρώπων που κατέχουν την εξουσία; Από αυτό το βάθρο τί είδους δρόμοι θα πρέπει να μας φανερωθούν για να εξαλείψουμε αυτά τα πάθη και να διακόψουμε τους αυτοματισμούς που παράγουν οι ανταγωνισμοί;
Συμπερασματικά
"Ένα βαθύ και σκοτεινό μίσος ενάντια στο λαό και στις ελευθερίες του, ένα μίσος που συνταιριασμένο με τον ξεπεσμό του εθνικού αισθήματος και την ηθική ποταπότητα της κατέχουσας τάξης αποτελεί φοβερότατο όπλο της αντίδρασης - (όπλο που ο λαός με την αφέλεια και την αγνότητα του υποτιμά κάθε φορά)."
- Παναγή Λεκατσά, Δήμου καταλύσεως και Τυραννίδος
Άν ζητήσεις από έναν άνθρωπο να κάνει κάτι, άμα τον πληρώσεις καλά, ή άμα του πεις ότι υπάρχει ένας σπουδαίος λόγος να το κάνει, θα βρει τον τρόπο και θα το κάνει τέλεια, ακόμα και καλύτερα από όσο θα μπορούσε κανείς να φανταστεί. Ακούγεται εξωφρενικό, αλλά δεν ξεπερνά την πραγματικότητα: αν κάποια εξουσία επιθυμεί να φτιαχτεί μία μηχανή που θα σκοτώνει αθόρυβα ανθρώπους, και θα συλλέγει αυτοματοποιημένα ό,τι μπορεί να φανεί χρήσιμο π.χ. ζωτικά όργανα, τρίχες, δέρμα, λίπος, σμάλτο, κλπ., θα υπάρξουν άνθρωποι, επιστήμονες και τεχνίτες που θα την κατασκευάσουν και θα υπάρξουν άνθρωποι που θα την λειτουργήσουν και θα την χειριστούν. Αν κάποια εξουσία ζητήσει να φτιαχτεί μια μηχανή που με το πάτημα ενός κουμπιού θα αφανίσει την μισή ή και ολόκληρη την ανθρωπότητα, πάλι θα βρεθούν άνθρωποι που θα την σχεδιάσουν, θα την κατασκευάσουν, και θα κάθονται βάρδιες πάνω από το κουμπί για να το πατήσουν όταν τους ζητηθεί.
Κάποιοι από αυτούς θα έχουν ακολουθήσει τις επικλήσεις της Εξουσίας σε κάποια αναγκαιότητα ζωτικής σημασίας για το Έθνος, την Κοινωνία, την Ανθρωπότητα, την Πρόοδο ή την Επιστήμη. Κάποιοι άλλοι θα είναι ικανοποιητικά ασφαλείς αρκούμενοι στην επίκληση της Ιεραρχίας, των Εντολών, του Καθήκοντος. Κάποιοι πάλι, δεν θα χρειαστούν κάποιο υψηλό πρόταγμα σαν δικαιολογία και θα αρκεστούν σε οικονομικές απολαβές, τόσες ώστε στην αντίληψή τους να τοποθετούνται πιο κοντά στους κυρίαρχους παρά στους υποτελείς, διατηρώντας έτσι και για τον εαυτό τους κάποιο είδος ανωτερότητας.
Οι κυρίαρχοι, εγκλωβισμένοι στους μεταξύ τους ανηλεείς ανταγωνισμούς, συγκινούνται από την δυστυχία που προκαλούν στους υποτελείς τους λιγότερο από όσο συγκινείται ένας κτηνοτρόφος όταν παραδίδει το κοπάδι του για σφαγή. Ακόμα χειρότερα, μοιάζει το μέγεθος του προκαλούμενου πόνου να μεγεθύνει το γόητρο και την αυταρέσκειά τους.
Από την άλλη, οι λαοί αδυνατούν να συνειδητοποιήσουν την μισανθρωπική φύση της υπεροψίας των εξουσιαστών και τους κρίνουν με τα δικά τους αφελή και αγνά κριτήρια, όπως παρατηρεί ο Λεκατσάς.
Καμμία όμως λέξη, κανένας όρος από αυτούς που διατυμπανίζουν οι Κυρίαρχοι δεν έχει για αυτούς το ίδιο περιεχόμενο με αυτό που αντιλαμβανόμαστε εμείς οι υπόλοιποι, οι υποτελείς τους.
Το Κράτος
"Φίλοι και σύμμαχοι, χρωστούμε πολύ μεγάλη ευγνωμοσύνη στους θεούς, επειδή μας έδωσαν την δυνατότητα να πετύχουμε αυτά για τα οποία πιστεύαμε ότι είμαστε άξιοι. Διότι τώρα έχουμε πολλή και εύφορη γη και ανθρώπους που καλλιεργώντας την θα μας συντηρήσουν. Έχουμε ακόμη και σπίτια και τα αναγκαία εφόδια μέσα σ’ αυτά." [7]
Το Κράτος, το οποίο φτιάχτηκε την στιγμή που η Βία στα χέρια των ισχυρών χώρισε τους ανθρώπους σε κυρίαρχους και υποτελείς, ακριβώς για να υποχρεώνει τους δεύτερους να παραδίδουν τους κόπους τους στους πρώτους, εξακολουθεί αδιάλειπτα να εξυπηρετεί αυτόν τον σκοπό.
Για εμάς όμως, τους απλούς ανθρώπους, Κράτος είναι οι δομές Πρόνοιας, οι συντάξεις, το σύστημα περίθαλψης, τα δημόσια σχολεία, κλπ.
"Λοιπόν δεν θα έχετε με αδικία ό,τι έχετε, αλλά από φιλανθρωπία δεν θα τους στερήσετε, αν τους αφήσετε να έχουν κάτι.", [8] λέει ο Κύρος στους Ομότιμους. Αυτό κάνει το Κράτος στ' αλήθεια, επιβάλλει και νομιμοποιεί την κλοπή, ενώ εμείς, υπνωτισμένοι, δεχόμαστε να βλέπουμε ως Κράτος αποκλειστικά αυτό το "κάτι" που μας αφήνουν να έχουμε.
Ο λαός, εμείς όλοι, από εκπαίδευση ή αφέλεια ή και τα δύο, αναγνωρίζουμε ως Κράτος και Κοινωνία το σύνολο των ανθρώπων που κατοικούν σε μια συγκεκριμένη γεωγραφική κατανομή και οι οποίοι χαρακτηρίζονται ως Έθνος. Ένα Έθνος ταυτόχρονα δούλων και κυρίων, ζητιάνων και "φιλανθρώπων" , υποτακτικών και εντολέων. Οι κύριοι, - εντολείς και ελεήμονες- μάς καταληστεύουν κάθε στιγμή, καταληστεύουν τις ζωές μας και εμείς, σαν υπνωτισμένοι, συνεχίζουμε να μιλάμε για έθνη, κοινωνίες και κράτη.
Πρέπει να πιστεύουμε την εξουσία και να ακολουθούμε την ηγεσία;
Πρόθεση κάθε εξουσίας είναι να ισχυροποιήσει την θέση της μέσα στο περίπλοκο πλέγμα συσχετισμών που διαμορφώνουν οι ισχυροί και οι επίδοξοι μιμητές τους. Οι άνθρωποι μέσα σε αυτό το πλέγμα είμαστε αναλώσιμοι, μεταφορικά και κυριολεκτικά. Κάθε φωνή μας είναι ενοχλητική και όποτε το επιτρέψουμε θα φιμωθεί. Είμαστε για αυτούς οι αναγκαίοι παρείσακτοι, τόσο μικροί σε ανάστημα ώστε να μην σταματάμε ούτε λεπτό να ενοχλούμε τα μεγαλεπήβολα σχέδιά τους. Οφείλουμε να ξεχυνόμαστε στα σφαγεία των μαχών, να παράγουμε νυχθημερόν, να καταναλώνουμε νυχθημερόν, να κάνουμε ό,τι μας ζητάνε, να εκτελούμε εντολές νυχθημερόν. Να μην ενοχλούμε τα αφεντικά μας.
Αυτή είναι η εικόνα με την οποία θα μπορέσουμε να ερμηνεύσουμε με τον καλύτερο τρόπο την έννοια της εξουσίας και της ισχύος. Όπως άριστα την διατύπωσε και ο Ξενοφώντας πριν δυόμιση χιλιάδες χρόνια. Σφαγή, κλοπή, ελεημοσύνη. Ελεημοσύνη, κλοπή, σφαγή.
Σημείωμα για την Επιστήμη από τον μακρινό Μάη του '68
"Αρνιόμαστε επίσης το διαχωρισμό επιστήμης και ιδεολογίας, που είναι ο πιο ολέθριος απ' όλους επειδή εκκρίνεται από μας τους ίδιους. Δεν θέλουμε να κυβερνιόμαστε παθητικά ούτε κι από τους νόμους της επιστήμης όπως δεν το θέλουμε κι από τους νόμους της οικονομίας ή από τις επιταγές της τεχνικής. Η επιστήμη είναι μια τέχνη που η πρωτοτυπία της βρίσκεται στο ότι οι εφαρμογές της είναι δυνατό να γίνονται έξω από τον εαυτό της.
Ωστόσο η επιστήμη δεν μπορεί να ορίζει κανονισμούς παρά μόνο για τον εαυτό της. Αρνιόμαστε τον μυθευτικό ιμπεριαλισμό της, που παρέχει το έδαφος για όλες τις καταχρήσεις και τα πισωδρομίσματα, περιλαμβανομένων κι εκείνων που γίνονται μέσα στους κόλπους της και προτείνουμε να βάλουμε στη θέση του μια πραγματική επιλογή ανάμεσα στις δυνατές λύσεις που μας προσφέρει η επιστήμη".
- "Ποιό Πανεπιστήμιο; Ποιά κοινωνία; Συλλογή κειμένων από το Κέντρο Ταξινόμησης Πανεπιστημιακών Πληροφοριών" Παρίσι, 1968, σελ. 148. Αντιγραφή από το "Δοκίμιο για την Απελευθέρωση" του Χέρμπερτ Μαρκούζε, Εκδόσεις Διογένης 1971, σελ. 35.
[1] - Matsas, Michael (1997). The Illusion of Safety: The Story of the Greek Jews During the Second World War. Pella Publishing Company. σελ. 45 - 53 - 63.
- Mazower 2004, σελ. 431
[2] - "... Jews are being transported in conditions of appalling horror and brutality to Eastern Europe. In Poland, which has been made the principal Nazi slaughterhouse, the ghettos established by the German invaders are being systematically emptied of all Jews except a few highly skilled workers required for war industries. None of those taken away are ever heard of again. The able-bodied are slowly worked to death in labor camps. The infirm are left to die of exposure and starvation or are deliberately massacred in mass executions. The number of victims of these bloody cruelties is reckoned in many hundreds of thousands of entirely innocent men, women, and children. ..."
US, UK, USSR common declaration 17/12/1942
"Declaration Regarding German Atrocities Against Jews in German Occupied Countries,” issued Dec. 17, 1942, The United Nations Review III, no. 1 (1943): 1.
[3] - "... Η υποταγή στην εξουσία είναι καταστροφική για τους εξουσιαζόμενους, τόσο μάλιστα, όσο πιο απόλυτη είναι καί η υποταγή καί η εξουσία. ...” Απόσπασμα από βιβλίο του Γ. Γκλαρνέτατζη, σε ένα ενδιαφέρον άρθρο για την Ιστορία της εβραϊκής κοινότητας της Θεσσαλονίκης.
[4] - Συναγωνιστής: Έλληνες Εβραίοι στην Εθνική Αντίσταση - Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδας
[5] - Mark Mazower, Στην Ελλάδα του Χίτλερ. Η εμπειρία της Κατοχής, μτφρ. Κώστας Κουρεμένος, εκδ. Αλεξάνδρεια, Αθήνα, 1994, σελ. 266
[6] - Καβαλά, Μαρία (2009). Η Θεσσαλονίκη στη Γερμανική κατοχή (1941-1944): κοινωνία, οικονομία, διωγμός Εβραίων. Διδακτορική διατριβή. Ρέθυμνο: Πανεπιστήμιο Κρήτης, Τμήμα Ιστορίας και Αρχαιολογίας. σελίδες 88–89.
