Ο Κώστας Κοτζιάς γεννήθηκε στην Αθήνα, πρωτότοκος γιος του Παναγιώτη Κοτζιά από τη Δημητσάνα και της Ξένης το γένος Αλεξανδροπούλου από τη Χαλκίδα. Αδερφός του είναι ο επίσης συγγραφέας Αλέξανδρος Κοτζιάς. Η οικογένεια Κοτζιά ήταν εύπορη, καταστράφηκε όμως οικονομικά κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής, καθώς είχε προηγηθεί και ο θάνατος του πατέρα ήδη από το 1936.
Τέλειωσε το Γυμνάσιο στο Λεόντειο Λύκειο και γράφτηκε στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, διέκοψε όμως τις σπουδές του στον τελευταίο χρόνο και μετά από μια περίοδο ενασχόλησης με οικοδομικές επιχειρήσεις από κοινού με τον αδερφό του, στράφηκε στη δημοσιογραφία και τη λογοτεχνία. Κατά τη διάρκεια της γερμανικής κατοχής εντάχτηκε στην ΕΠΟΝ και το ΕΑΜ.
Το 1946 συνεργάστηκε με το περιοδικό του Δημήτρη Φωτιάδη Ελεύθερα Γράμματα. Την ίδια χρονιά δημοσίευσε το θεατρικό έργο Το Ξύπνημα, που παραστάθηκε από το θίασο των Ενωμένων Καλλιτεχνών του Αιμιλίου Βεάκη. Στη συνέχεια (1947) συνεργάστηκε με την Ομάδα των Νέων Λογοτεχνών στην έκδοση του περιοδικού Θεμέλιο. Υπήρξε συνιδρυτής του Ρεαλιστικού θεάτρου (1949) μαζί με τον Γιώργο Γιαννίδη, στο οποίο λειτούργησε και ως σκηνοθέτης (στο Σχολείο γυναικών του Μολιέρου), ενώ άλλα θεατρικά έργα του ανέβασε ο θίασος του Τ.Καρούσου. Ανέλαβε τη στήλη της θεατρικής κριτικής στις εφημερίδες Δημοκρατική (1950) και Δημοκρατικός (1951). Συνεργάστηκε επίσης με τις εφημερίδες Ανεξάρτητος Τύπος, Αυγή, Ριζοσπάστης (μετά τη μεταπολίτευση ως ανταποκριτής στη Ρωσία) και με το περιοδικό Επιθεώρηση Τέχνης. Μετά την επιβολή της δικτατορίας του Παπαδόπουλου κατέφυγε στη Μόσχα, από όπου ανέπτυξε αντιδικτατορική δράση με αποτέλεσμα να του αφαιρεθεί μέχρι τη μεταπολίτευση η ελληνική ιθαγένεια. Μετά το 1974 η ζωή του μοιράστηκε ανάμεσα στην Ελλάδα και τη Ρωσία. Στη Ρωσία πέθανε το 1979 από διάτρηση στομάχου.
Η πρώτη εμφάνιση του Κώστα Κοτζιά στο χώρο της λογοτεχνίας πραγματοποιήθηκε το 1957 με τη δημοσίευση το μυθιστόρημα Ο καπνισμένος ουρανός που τιμήθηκε με το Α΄ Βραβείο του Δήμου Αθηναίων.
Ο συγγραφέας ανήκει στη συγγραφική γενιά της Αντίστασης. Παρουσιάστηκε για πρώτη φορά με το αντιστασιακό θεατρικό έργο το «Ξύπνημα» που ανέβασαν οι Ενωμένοι καλλιτέχνες. Το πρώτο του μυθιστόρημα «Καπνισμένος Ουρανός» παίρνει το 1957 το πρώτο βραβείο πεζογραφίας του Δήμου Αθηναίων. Η «Γαλαρία Νο7» που ακολουθεί φέρνει για πρώτη φορά, όπως διαπίστωσε η κριτική, την εργατική τάξη σαν τάξη στη νεοελληνική πεζογραφία. Ακολουθεί το «Επί εσχάτη προδοσία », που αποτελεί τη μορφή του «Αλύγιστου». «Ο Παράνομος» γράφτηκε αργότερα, όπου αποκαλύπτεται η κτηνωδία του νεοφασισμού και, ταυτόχρονα, το μεγαλείο του λαού που αντιστέκεται.
Ασχολήθηκε επίσης με τη λογοτεχνική μετάφραση, τις διασκευές λογοτεχνικών έργων για το θέατρο. Έργα του μεταφράστηκαν στα γαλλικά, ιταλικά, γερμανικά, σουηδικά, τσέχικα, ρωσικά, ουγγρικά και βουλγάρικα.
Ο παράνομος
«Τη μέρα εκείνη συμβήκανε πολλά γεγονότα στην πόλη Β. Στις έντεκα δόθηκε διαταγή να μπούνε στην πόλη τα τανκς για να χτυπήσουνε τους διαδηλωτές. Οι διαδηλώσεις συνεχίζονταν από το πρωί σ’ ολόκληρη την περιοχή γύρω από το Πανεπιστήμιο. Η αστυνομία δυο φορές διέλυσε τον κόσμο ρίχνοντας δακρυγόνα αέρια και κύκλωσε με μεγάλες δυνάμεις το χτίριο στο οποίο εξακολουθούσαν να βρίσκονται κλεισμένοι εκατοντάδες φοιτητές. Σε λίγο όμως εμφανίστηκαν νέες ομάδες διαδηλωτών γύρω από τον αστυνομικό κλοιό. Οι ομάδες μετατράπηκαν γρήγορα σε λεφούσια». «Ο Παράνομος» είναι ένα μυθιστόρημα του Κ. Κοτζιά, που επιχειρεί μια λογοτεχνική τομή του νεοφασισμού.Ο αλύγιστος
«Ηταν φανερό πως ο βασιλικός επίτροπος βιαζότανε να ξεμπερδεύουνε επιτέλους και να φύγει, μα πρώτη φορά στη σταδιοδρομία του ένοιωθε μια τέτοια “ντροπαλότητα”. Η παρουσία του άλλου, του άλλαζε τώρα και το σχήμα του κορμιού του, δηλαδή, ασυναίσθητα η πλάτη του, οι ώμοι ακόμα κι η κλίση του φαλακρού κεφαλιού είχαν πάρει το σχήμα μικρομαγαζάτορα που περιμένει καρτερικά την έξοδο του πελάτη για να κλείσει το μαγαζί του…». Συγκλονιστικές εικόνες από το τελευταίο κεφάλαιο του βιβλίου του Κ. Κοτζιά. Οπως λέει στην εισαγωγή ο ίδιος ο συγγραφέας, «το μυθιστόρημα “ο Αλύγιστος” δεν είναι απλώς μια δουλειά ολοκλήρωσης του βιβλίου μου “Επί εσχάτη προδοσία ” που είχε κυκλοφορήσει πριν από τη δικτατορία… Μέσα από τον πυκνό δραματικό μύθο έπρεπε σιγά σιγά να πλαστεί μια λογοτεχνική μορφή εμπνευσμένη από την τραγικότερη ίσως μορφή και μια από τις ηρωικότερες του κινήματός μας. Εννοώ τον Νίκο Πλουμπίδη… Ο “Αλύγιστος” φυσικά, δεν αποτελεί βιογραφία. Ο ήρωας του μυθιστορήματος είναι λογοτεχνικός και κάθε λογοτεχνικό έργο έχει το δικό του τρόπο να πλάθει τους ήρωές του… Ολοκληρώνοντας το παλιό βιβλίο μου, δεν προσπάθησα να δώσω ένα σχηματικό ημίθεο, αλλά έναν Ανθρωπο με κεφαλαίο στη μορφή του αγωνιστή».«Γαλαρία Νο 7»
«Από τις τέσσερις τα ξημερώματα οι απεργοί, άντρες και γυναίκες, αποκλείσανε το δρόμο και τα μονοπάτια που βγάζανε στο λιγνιτωρυχείο. Στις έξι έστριψε από τη λεωφόρο ένα φορτηγό γεμάτο έκτακτους εργάτες που προσέλαβε η εταιρεία. Μόλις ο οδηγός είδε από πέρα τους συγκεντρωμένους λιγνιτωρύχους φοβήθηκε και σταμάτησε. Δυο τρεις απεργοί τον πλησίασαν και του είπανε να φύγει. Το αυτοκίνητο ξαναχάθηκε στο βάθος της λεωφόρου. Λίγη ώρα αργότερα φανήκανε άλλα δύο φορτηγά από το μονοπάτι. Τούτη τη φορά, οι οδηγοί, αντί να σταματήσουν, πάτησαν γκάζι κυλώντας με ορμή προς την κατεύθυνση του λιγνιτωρυχείου. Δίπλα στον οδηγό του μπροστινού καθότανε ο επιστάτης». Το μυθιστόρημα του Κώστα Κοτζιά «Γαλαρία Νο7» είναι ένας πίνακας, που απεικονίζει ζωντανά, αντικειμενικά, την πραγματικότητα της ελληνικής ζωής των πρώτων μεταπολεμικών χρόνων, με επίκεντρο την εργατική τάξη σε μια φάση σκληρών ταξικών συγκρούσεων. Μέσα από τη σκληρή αυτή πάλη, διαγράφεται με καθαρή αισιοδοξία η προοπτική της νίκης του δίκαιου αγώνα της εργατικής τάξης, ενώ παράλληλα ακούγεται καθαρά η καμπάνα που χτυπάει για τον παλιό κόσμο, τον κόσμο της αδικίας και της εκμετάλλευσης, που οδεύει αναπόφευκτα στο τέλος του.Καπνισμένος ουρανός
«Τούτη τη στιγμή το μυαλό του, παρ’ όλο το θυμό, δουλεύει με μια ψυχρή λογική. Αν συζητήσει με τους εργάτες είναι υποχρεωμένος να αποδεχτεί ορισμένους όρους κι αυτό ισοδυναμεί με ήττα σήμερα. Ενώ η βία ταχτοποιεί πολλές φορές τα ζητήματα γρήγορα, δίχως θόρυβο. Το μόνο που απομένει ύστερα, είναι να δοθεί μια εικόνα ειρηνικής ζωής στην επιχείρησή του». Ο «Καπνισμένος ουρανός» είναι το πρώτο μυθιστόρημα του Κώστα Κοτζιά. Το 1957 πήρε το πρώτο βραβείο πεζογραφίας του Δήμου Αθηναίων. Το κεντρικό επεισόδιο του μυθιστορήματος είναι εμπνευσμένο από το σπιτάκι του Υμηττού που έγινε ένας από τους θρύλους που σφραγίζουνε την Αντίσταση της Αθήνας ενάντια στη ναζιστική κατοχή και έμεινε στην ιστορία σαν «Κάστρο του Υμηττού». Ταυτόχρονα είναι ένα συνθετικό μυθιστόρημα όπου μέσα από τις ιστορίες των ηρώων απεικονίζονται οι βαθιές κοινωνικές αλλαγές που συντελέστηκαν στην περίοδο της δικτατορίας του Μεταξά. Αυτές οι αλλαγές σε συνδυασμό με τη δράση των πρωτοπόρων εργατών, προετοίμασαν την ανάταση του ελληνικού λαού στον πόλεμο 
κατά του ιταλικού φασισμού και στην Αντίσταση την περίοδο της κατοχής. Μέσα από τους χαρακτήρες του βιβλίου ξετυλίγονται τα γεγονότα ολόκληρης αυτής της τόσο σημαντικής περιόδου. Ο συγγραφέας Κώστας Κοτζιάς ανήκει στη συγγραφική γενιά της Αντίστασης.
Το έργο μετέφερε στη μικρή οθόνη ο Κώστας Κουτσομύτης.
Πηγές: ΕΚΕΒΙ – Ριζόχαρτο/Ριζοσπάστης
