20181005

Κοινωνία, κράτος, ιεραρχία

https://www.rt.com/news/440806-paris-demonstration-clashes-police/

Η έννοια της "κοινωνίας" λειτουργεί για κάποιους ως ένα ευεργετικό και ανέλπιστα πετυχημένο ψέμα, ενώ για τους περισσότερους ως μία αποχαυνωτική παραίσθηση.

Κανένα κράτος (πόλη, αυτοκρατορία, έθνος) δεν προήλθε από την συγκρότηση μίας κοινωνίας, αλλά και ούτε υπάρχει κανένα παράδειγμα όπου ένα κράτος μετασχηματίστηκε σε μία ενιαία κοινωνία.
Όλα τα γνωστά σε εμάς κράτη έχουν ως θεμέλιο την μέθοδο της επιβολής μιας κοινωνίας πάνω σε άλλες, ενώ η βία ή η απειλή βίας των ισχυρότερων κοινωνιών πάνω στις ασθενέστερες αποτελεί τον πρωταρχικό μηχανισμό με τον οποίο κάθε κράτος συγκροτείται και συντηρείται.

Η ιστορία όλων των κρατών ξεκινά την στιγμή που μια κοινωνία με την πολεμική βία υποδούλωσε μια άλλη κοινωνία μετατρέποντας τα μέλη της σε παραγωγικό κοπάδι διαμορφώνοντας το δίπολο εξουσιαστή και εξουσιαζόμενου.[1] Μετά από περίπου πέντε χιλιάδες χρόνια τα κοινωνικά δίπολα που συνθέτουν τα σύγχρονα κράτη κρύβονται πίσω από περίπλοκες μορφές διαστρωματώσεων και ιεραρχήσεων. Μέσα από αυτές τις διαστρωματώσεις και ιεραρχήσεις οι κυρίαρχες κοινωνίες καταφέρνουν να σκεπάζουν επιμελώς τα μόνα θεμέλια κάθε κράτους που δεν είναι άλλα από την Βία και τον Καταναγκασμό. [2]

Οι κυρίαρχες κοινωνίες με συστηματικές διδασκαλίες χιλιάδων χρόνων,[3] καταφέρνουν να πείθουν τους υποτελείς τους πως, κάθε κράτος αποτελείται από μία ενιαία κοινωνία αποτελούμενη με την σειρά της από "τάξεις" οι οποίες έχουν την προέλευσή τους σε φυσικούς, ακόμα και θεϊκούς νόμους, και σε κάθε περίπτωση αδιαμφισβήτητους.[4]
Για να αποκρύπτουν πως τα θεμέλια της οργάνωσης κάθε κράτους ήταν και παραμένουν η Βία και ο Καταναγκασμός και καθώς οι φυλετικές διαφορές έχουν εξοστρακιστεί από τον δημόσιο λόγο, οι κυρίαρχες κοινωνίες συνεχώς εφευρίσκουν ή αναδεικνύουν χρήσιμες για τις επιδιώξεις τους διδασκαλίες. Η ωμότητα της κατοχής των όπλων που περιγράφει ο Ξενοφώντας, με την πάροδο του χρόνου υποκαταστάθηκε από την φυλετική υπεροχή και πιο πρόσφατα από την πολιτισμική υπεροχή.
Δηλαδή, ενώ στην αρχαιότητα η πολεμική "αρετή" ήταν αρκετή δικαιολογία για κάθε αδικία και βαναυσότητα, με την πάροδο του χρόνου αυτή η δικαιολογία υποκαταστάθηκε από διδασκαλίες που παρουσιάζουν τους υποτελείς ως κατώτερους φυλετικά και, πιο πρόσφατα, κατώτερους πολιτισμικά.

Η πιο σύγχρονη διδασκαλία που γίνεται αποδεκτή από κυρίαρχους και υποτελείς, διδάσκει πως η "κοινωνία" χωρίζεται σε ανθρώπους που με την προσπάθεια και την αξία τους πετυχαίνουν, και σε ανθρώπους που λόγω της αδυναμίας και της οκνηρίας τους αποτυγχάνουν. Καθώς ο καθένας εξίσου, όπως λέει αυτή η διδασκαλία, μπορεί ανάλογα με τις επιδόσεις του να ενταχθεί είτε στους επιτυχημένους είτε στους αποτυχημένους, αυτό καθιστά την "κοινωνία" δίκαιη. Αυτή η επιτυχία ή αποτυχία καθορίζει εν τέλει ποιός εξουσιάζει και ποιός εξουσιάζεται.
Ανεξαρτήτως ποιά είναι η διδασκαλία που αιτιολογεί την ύπαρξη του καταναγκασμού σε κάθε εποχή, οι πολεμικές κοινωνίες, από τον Σαργκόν[5] μέχρι σήμερα, καθοδηγούν την ανθρωπότητα, εγκλωβισμένες από τον ανταγωνισμό που οι ίδιες δημιουργούν, μέσα στον φαύλο κύκλο της καταστροφής και της μεγέθυνσης.


Σημειώσεις

[1]
Ξενοφώντα, Κύρου Παιδεία, βιβλίο Ζ’, Λόγος του Κύρου στους «ομότιμους» / απόσπασμα
"Φίλοι και σύμμαχοι, χρωστούμε πολύ μεγάλη ευγνωμοσύνη στους θεούς, επειδή μας έδωσαν την δυνατότητα να πετύχουμε αυτά για τα οποία πιστεύαμε ότι είμαστε άξιοι. Διότι τώρα έχουμε πολλή και εύφορη γη και ανθρώπους που καλλιεργώντας την θα μας συντηρήσουν. Έχουμε ακόμη και σπίτια και τα αναγκαία εφόδια μέσα σ’ αυτά. Και κανείς βέβαια από σας κατέχοντας αυτά ας μην πιστέψει ότι έχει ξένα πράγματα. Διότι υπάρχει παντοτινός νόμος ανάμεσα σ’ όλους τους ανθρώπους, δηλαδή, όταν κυριευτεί η πόλη αυτών που πολεμούν, να ανήκουν σ’ εκείνους που την κυρίευσαν και η ζωή και τα υλικά αγαθά όσων βρίσκονται μέσα σ’ αυτή την πόλη. Λοιπόν δεν θα έχετε με αδικία ό,τι έχετε, αλλά από φιλανθρωπία δεν θα τους στερήσετε, αν τους αφήσετε να έχουν κάτι."
 ............
"Δεν πρέπει όμως καθόλου να μεταδίδουμε γνώσεις πολεμικής τέχνης και μελέτης σ’ αυτούς που θέλουμε να κάνουμε εργάτες και φορολογούμενους για μας, αλλά πρέπει να έχουμε υπεροχή σ’ αυτές τις ασκήσεις ξέροντας ότι αυτά οι θεοί τα φανέρωσαν στους ανθρώπους ως όργανα ελευθερίας και ευτυχίας. Και όπως ακριβώς έχουμε πάρει από εκείνους τα όπλα τους,  έτσι κι εμείς δεν πρέπει ποτέ να μείνουμε χωρίς όπλα  ξέροντας καλά ότι όσοι κάθε φορά βρίσκονται πάρα πολύ κοντά στα όπλα, εκείνοι είναι που τα έχουν δικά τους, όταν θέλουν να τα χρησιμοποιήσουν."

[2]
https://polemos-kai-katanagkasmos.blogspot.com

[3]
Ομήρου, Ιλιάδα Β’ 211-277. Συνέλευση Αχαιών και επεισόδιο Οδυσσέα-Θερσίτη
Λέει ο Οδυσσέας προς Αχαιό πολεμιστή που τρέχει προς τα καράβια για να επιστρέψει στην πατρίδα:
“Κάτσε, παλαβιάρη, φρόνιμα και άκουγε τους ανωτέρους σου. Είσαι ανίκανος για πόλεμο εσύ και άνανδρος, δεν λογαριάζεσαι ούτε για πόλεμο ούτε για συνέλευση. … Ένας είναι ο αρχηγός, ένας ο βασιλιάς που έχει το θεϊκό δικαίωμα να κυβερνά τους άλλους.”
 ............
Λέει ο Θερσίτης:
"Γιε του Ατρέα, πάλι κακιωμένος είσαι; Τι σου λείπει πια; Γεμάτες χαλκό είναι οι σκηνές σου και μέσα σ’ αυτές σε περιμένουν πολλές πανέμορφες γυναίκες που εμείς οι Αχαιοί σε σένα πρώτο-πρώτο παραδίνουμε, όποτε κυριεύουμε μια πόλη. Έχεις ανάγκη κι από άλλο χρυσάφι που κάποιος από τους Τρώες θα σου φέρει ως λύτρα για το γιο του που θα τον έχω αιχμαλωτίσει εγώ ή άλλος Αχαιός; Ή μήπως θέλεις κανένα δροσερό κορίτσι για να σμίγεις γλυκά μαζί του και να το’ χεις χωριστά από τους άλλους, μόνο για τον εαυτό σου; Δεν ταιριάζει σε σένα που είσαι άρχοντας να τυραννάς τους Αχαιούς. Κακομοίρηδες, τρομάρα σας, γυναίκες κι όχι άνδρες Αχαιοί! Πάμε να γυρίσουμε στην πατρίδα με τα πλοία μας κι ας τον αφήσουμε τούτον εδώ στην Τροία να χαίρεται τα τιμητικά του δώρα. Έτσι για να καταλάβει αν εμείς τον βοηθήσαμε ή δεν τον βοηθήσαμε σε τίποτα."
Για να απαντήσει ο Οδυσσέας:
"Κάθεσαι τώρα εσύ και βρίζεις και κακολογείς τον αρχιστράτηγο Αγαμέμνονα, γιατί οι γενναίοι μας πολεμιστές του δίνουν πολλά δώρα. Λοιπόν μια φορά θα στο πω και βάλε το καλά στο μυαλό σου: αν σε πετύχω να λες πάλι, όπως τώρα, τέτοιες αηδίες, να μη με λένε Οδυσσέα, αν δεν σε βουτήξω από τα ρουχαλάκια σου και δεν στα βγάλω όλα ένα-ένα, ακόμα κι όσα κρύβουν τα αχαμνά σου, και δεν σε ξαποστείλω στα καράβια κλαμένο και δαρμένο αλύπητα."

[4]
https://proxeiro-tetradio.blogspot.com/2017/09/blog-post_20.html

[5]
https://en.wikipedia.org/wiki/Sargon_of_Akkad