Εισαγωγή
Το κίνητρο για την συγγραφή αυτών των σημειώσεων δεν είναι φιλολογικό. Αν δεν αναγνωρίσουμε το απάνθρωπο θεμέλιο που συγκροτεί την σύγχρονη κοινωνική οργάνωση και τα κράτη, θα είναι εσαεί αδύνατον να απαλλαγούμε από την απανθρωπιά που ταλανίζει τις ζωές μας.
Όσο οι ζωές μας και ο διανοητικός και υλικός πλούτος παραδίδονται στα χέρια αχόρταγων και νοσηρών ανθρώπων για να σπαταλώνται στους αέναους ανταγωνισμούς τους, ολόκληρη η ανθρωπότητα θα είναι υπόδουλη αλλά και αναξιοπρεπής.
Υπάρχει ένα θεμελιώδες σφάλμα σε κάθε προσέγγιση που κάνουμε στα φλέγοντα προβλήματα της κοινωνίας: Κατανοούμε και αντιμετωπίζουμε την κοινωνία ως ένα σύνολο ανθρώπων οι οποίοι, παρόλες τις διαφορές τους, παραμένουν αφοσιωμένοι σε ένα ευρύτερο κοινό πλαίσιο συμφερόντων τα οποία, διαφορές και κοινά συμφέροντα, ρυθμίζονται μέσα από την λειτουργία του Κράτους. Θεωρούμε δηλαδή πως το Κράτος είναι ταυτόσημο με την κοινωνία και πάνω σε αυτή την θεώρηση χτίζουμε τις κοινωνικές προσεγγίσεις μας.
Επιδίωξη αυτών των σημειώσεων είναι να αναγνωρίσουμε πως το Κράτος δεν εκφράζει μία ενιαία κοινωνία, αλλά είναι ο μηχανισμός που επιβάλλει και επικυρώνει την κυριαρχία μιας εξουσιαστικής κοινωνίας πάνω σε μία ή περισσότερες υποτελείς της κοινωνίες. Αν δεν εξασκηθούμε να αναγνωρίζουμε το Κράτος ως αυτό που είναι, αλλά προσδοκούμε από αυτό τις φροντίδες μιας στοργικής μητέρας που πάντα φροντίζει τα παιδιά της και αργά ή γρήγορα αναγνωρίζει και διορθώνει τα λάθη της, τότε μπροστά μας θα βρίσκονται οι μεγαλύτεροι κίνδυνοι.
Γράφει ο Ένγκελς πριν από περίπου 150 χρόνια: "Το καθεστώς των γενών αρχικά δεν ήξερε την δουλεία, επομένως δεν ήξερε και τα μέσα να κρατά σε χαλινάρι αυτή την μάζα ανελεύθερων." -Φρίντριχ Ένγκελς για την γέννηση του Αθηναϊκού Κράτους, "Η καταγωγή της οικογένειας, της ατομικής ιδιοκτησίας και του Κράτους". Σε αυτό το απόσπασμα ο Ένγκελς περνά για ακόμα μία φορά ξώφαλτσα από την συνειδητοποίηση ότι είναι ακριβώς η επινόηση της υποδούλωσης ο σπόρος που γέννησε την πατριαρχική οικογένεια, την ατομική ιδιοκτησία, και το Κράτος, και όχι κάποια νομοτελειακή εξέλιξη των ανθρώπινων κοινωνιών.
Μία πολύ περιληπτική περιγραφή του κόσμου μας
Ένα κρίσιμο, συγκλονιστικό συμβάν πριν από 5.000 χρόνια εξαπλώθηκε σαν μικρόβιο και καθορίζει σήμερα τις ζωές των ανθρώπων σε ολόκληρο τον πλανήτη. Είναι η θέληση κάποιων ανθρώπων, όχι μόνο να κλέψουν τα αγαθά και την γη άλλων ανθρώπων, αλλά και να τους υποτάξουν σαν να είναι τα οικόσιτα κοπάδια τους.
Είναι η στιγμή που γεννιέται η υποδούλωση. Μια ακραία βίαιη στιγμή που όμως δεν λήγει όπως μια πράξη πειρατείας αλλά συντηρείται στο διηνεκές, καθώς η διατήρηση ανθρώπινων κοπαδιών απαιτεί κι αυτή τσοπανόσκυλα, φράχτες, στρούγκες και ταΐστρες.
Ο μηχανισμός διατήρησης των ανθρώπινων κοπαδιών ονομάζεται Κράτος. Το Κράτος γεννήθηκε ως ένας μηχανισμός διατήρησης, επέκτασης και εμβάθυνσης της υποδούλωσης και εκμετάλλευσης, και παραμένει ως τέτοιο.
Πόσο λίγη σημασία δίνουμε στα λόγια των Ελλήνων οι οποίοι έκθαμβοι και μοιραίοι κατέγραψαν αυτή την κοσμογονία την στιγμή που συντελούνταν...!
Ο Πάλλαντας, Τιτάνας και θεός της πολεμικής τέχνης και εκστρατείας, και η απεχθής και φρικαλέα Ωκεανίδα Στύγα, προσωποποίηση του ομώνυμου ποταμού του Άδη, έκαναν μαζί τέσσερα παιδιά. Τον Ζήλο, την Βία, την Νίκη, και τον Κράτο. Ας συλλογιστούμε λίγο αυτά τα ονόματα:
Ο Ζήλος, η βούληση, ο οίστρος, το πάθος,
Η Βία, ο πόλεμος, ο θάνατος, η επιβολή,
Η Νίκη, η κυριαρχία, η υποδούλωση,
Ο Κράτος, η διατήρηση, η εγκαθίδρυση, η εξουσία.
Ας θυμηθούμε ακόμα τον Κράτο μαζί με την Βία να σέρνουν τον Τιτάνα Προμηθέα, σύμβολο της διαμοιραζόμενης και ελεύθερης γνώσης, στα ύψη του Καυκάσου για να τον αλυσοδέσει ο θεός της εργασίας, ο Ήφαιστος. Με λίγα λόγια, μας λέει ο Αισχύλος πριν από 2.500 χρόνια:
Την ελεύθερη γνώση την αλυσοδένει η εργασία κατ' απαίτηση της εξουσίας!
Επιγραμματικά οι άμεσες επιπτώσεις από την επινόηση του πολέμου ως μέσου παραγωγής
- Διαρκής Πόλεμος: Η υποδούλωση, όπου επικρατεί, καθιστά τον πόλεμο διαρκή. Τα ανθρώπινα κοπάδια δεν κουλαντρίζονται με έναν φράχτη και πέντε τσοπανόσκυλα, παρά μόνο με την συνεχή απειλή βίας.
- Εξουσία: Ο διαρκής πόλεμος απαιτεί την διαρκή πολεμική αρχηγία. Ο ευκαιριακός πολεμικός αρχηγός που συναντάμε στις εξισωτικές κοινωνίες, μετατρέπεται μέσα σε μια στιγμή σε πραγματική εξουσία για να κάτσει έκτοτε όχι μόνο στον σβέρκο των δούλων της φυλής, αλλά και στον σβέρκο της ίδιας της φυλής του.
- Ατομική ιδιοκτησία: Τα λάφυρα -αγαθά, εκτάσεις, κτίσματα, και άνθρωποι, κατανέμονται στους πολεμιστές. Δημιουργείται η νέα πραγματικότητα της ατομικής κτήσης, της ατομικής ιδιοκτησίας.
- Απανθρωποποίηση: Οι υπόδουλοι χάνουν την ανθρώπινη υπόσταση, άντρες και γυναίκες γίνονται λάφυρα, αντικείμενα τα οποία αντιμετωπίζονται ως κοπάδια ζώων.
- Ο πόλεμος ως μέσο παραγωγής: Για τους κυρίαρχους, το μέσο βιοπορισμού, το μέσο παραγωγής, είναι πλέον τα όπλα τους, όχι όμως για το κυνήγι ζώων, αλλά για την υποδούλωση άλλων ανθρώπων μέσω του πολέμου.
- Σε έναν κόσμο όπου το μέσο παραγωγής είναι ο πόλεμος, οι γυναίκες χάνουν την κεντρική θέση τους στην κοινότητα και περιορίζονται στην τεκνοποίηση κληρονόμων της ιδιοκτησίας και της ισχύος των πολεμιστών.
- Τα περίπλοκα διαπραγματευτικά συστήματα ισορροπιών εντός και εκτός των φυλών καταργούνται και αντικαθίστανται από μία κεντρική αρχή: ο ρυθμιστικός κανόνας των ανθρώπινων σχέσεων θα είναι εφεξής η ισχύς και ο εκβιασμός.
Ένας νέος κόσμος έχει γεννηθεί για να εξαπλωθεί αργά και επώδυνα σε όλα τα μήκη και πλάτη της υφηλίου. Τα δύο μεγαλύτερα εμπόδια σε αυτή την εξάπλωση, όπως μαρτυρούν οι Έλληνες, είναι η αντίσταση των φυλών στην αποδοχή και νομιμοποίηση της βίας και της ληστείας ως μέσου βιοπορισμού, καθώς και η συντελούμενη ύβρις προς τις αρχέγονες παραδόσεις της ανθρωπότητας, στις οποίες η γυναίκα -γεννήτωρ και τροφοδότης, έχει την κεντρική θέση. Έτσι, τα ομηρικά κείμενα -το βιβλίο διδασκαλίας του νέου απάνθρωπου κόσμου, ξεκινούν και τελειώνουν προπαγανδίζοντας τον νέο ρόλο της γυναίκας, υποταγμένης στην ισχύ και την βούληση του νικητή πολεμιστή, ενώ σε όλη την αφήγηση εξυμνείται η λεηλασία και η βία ως ηρωισμός και γενναιότητα.
Αυτόν τον νέο κόσμο διδασκόμαστε επί τουλάχιστον 3.000 χρόνια να τον αναγνωρίζουμε και να τον ονομάζουμε "ανθρώπινο πολιτισμό", ακόμα και "ανθρώπινη φύση". Στην πραγματικότητα ο ονομαζόμενος "ανθρώπινος πολιτισμός" και η "ανθρώπινη φύση" είναι μια επινόηση χυδαίων πολεμοχαρών ανθρώπων η οποία παράγει αυτοματισμούς ικανούς, όπως διαφαίνεται πλέον ξεκάθαρα, να οδηγήσουν ολόκληρη την ανθρωπότητα στην καταστροφή. Αυτή η διατύπωση διόλου δεν επιδιώκει να αναιρέσει ή να υποτιμήσει τα ανθρώπινα επιτεύγματα στις επιστήμες, τις τεχνογνωσίες και τις τέχνες. Υποδηλώνει ωστόσο πως όλα τα ανθρώπινα επιτεύγματα βρίσκονται στην υπηρεσία των πολεμικών κυρίαρχων με σκοπό την μέγιστη απόδοση των ανθρώπινων κοπαδιών, για τις ιδιοτελείς απολαύσεις τους και την μακροημέρευσή τους.
Ας μην ξεχνάμε: ο Προμηθέας, ο θεός της ελεύθερης γνώσης, βρίσκεται αλυσοδεμένος στον Καύκασο.
Ένας ακαταμάχητος αυτοματισμός και ένας καταστροφικός φαύλος κύκλος
Η επινόηση της μετατροπής των όπλων σε μέσα παραγωγής μέσω του πολέμου επέφερε στις φυλές και στην ανθρωπότητα δευτερεύουσες επιπτώσεις, και το χειρότερο δημιούργησε καταστροφικούς αυτοματισμούς τους οποίους μέχρι σήμερα η ανθρωπότητα αδυνατεί να χαλιναγωγήσει.
Όποιος βρέθηκε και βρίσκεται αντιμέτωπος με την υποδούλωση είχε και έχει τρεις προοπτικές:
- Να αντισταθεί και να υπερνικήσει τους εισβολείς,
- Να υποταχθεί είτε έχοντας αντισταθεί είτε όχι,
- Να φύγει από την περιοχή του εισβάλοντας σε περιοχές άλλων κοινοτήτων.
Στην πραγματικότητα, όποια επιλογή και αν ακολουθηθεί όταν κάποιος βρεθεί αντιμέτωπος με αυτό το σύστημα κυριαρχίας-υποταγής-φυγής γίνεται μέρος του, και εκούσια ή ακούσια θα το αναπαράξει.
Αυτό είναι το ένα σκέλος του φαύλου κύκλου. Δηλαδή, η αντιπαράθεση με ένα μολυσμένο σκέλος της ανθρωπότητας επιφέρει αναγκαστικά την μόλυνση εξαπλώνοντάς την παραπέρα.
Το άλλο σκέλος του φαύλου κύκλου αφορά την αέναη αναζήτηση ισχύος. Όποιος επιβουλεύεται την ελευθερία και τα αγαθά άλλων, αλλά και όποιος επιθυμεί να διατηρεί την ελευθερία του είναι αναγκασμένος να αυξάνει συνεχώς την ισχύ του. Αυτή η πρόταση μπορεί να διατυπωθεί και αλλιώς: όποιος επιθυμεί να διατηρεί την ελευθερία του είναι αναγκασμένος να αυξάνει συνεχώς την ισχύ του, επιβουλεύοντας την ελευθερία και τα αγαθά άλλων.
Αυτό το δεύτερο σκέλος του φαύλου κύκλου προκύπτει καθώς η αρπαγή πόρων και η υποδούλωση, δημιουργούν ένα ακραία ανταγωνιστικό περιβάλλον μέσα στο οποίο κάθε οντότητα έχει την ανάγκη συνεχούς επέκτασης και κατάκτησης πόρων, προτού τα λεηλατήσουν και επωφεληθούν από αυτά οι δυνητικοί αντίπαλοι. Αυτό που ονομάζουμε ιμπεριαλισμός είναι εν τη γενέσει χαρακτηριστικό των υποδουλωτικών κοινωνιών.
Η ισχυροποίηση μέσα από την καταλήστευση, χρήση και εξάντληση φυσικών πόρων και ανθρώπινων ζωών είναι η μηχανή που κινεί αυτόν τον απάνθρωπο και αυτοκαταστροφικό κόσμο.
Αυτή η μηχανή αποτελείται από συγκεκριμένα γρανάζια που πήραν το σχήμα τους από τις επιταγές των ληστρικών εξουσιών.
Τα γρανάζια της πολεμοκρατίας και της υποδούλωσης
- Εντολές και υπακοή
Έχουμε διδαχτεί να θεωρούμε την υπακοή σε εντολές, κάτι το ταυτόσημο με την ύπαρξη του πολιτισμού, ακόμα και του ανθρώπου. Στην πραγματικότητα οι εντολές και η υπακοή, στο εύρος και την επιτακτικότητα που τα συναντάμε σε όλον τον "ιστορικό χρόνο", προκύπτουν ταυτόχρονα με το πολεμικό καθεστώς και την υποδούλωση. (Ας ανατρέξουμε ακόμα μία φορά στους Έλληνες και στην Αντιγόνη του Σοφοκλή όπου η εντολή ενός ανθρώπου έρχεται σε ρήξη με τον ανθρώπινο νόμο, ο οποίος διόλου τυχαία εκπροσωπείται από μία γυναίκα.) - Ιεραρχία
Η υποχρέωση στην υπακοή διαγράφεται από πυραμίδες ισχύος μέσα στις οποίες, ανάλογα με την θέση που καθένας κατέχει, εξουσιάζει ή δέχεται καταναγκασμούς. - Κράτος
Ένα εξελισσόμενο, σύνθετο πλαίσιο ιεραρχιών, κανόνων, και τελετουργιών, ένα δυναμικό εργαλείο της εξουσίας που αποσκοπεί στην σταθεροποίηση, επικύρωση, νομιμοποίηση, και επέκταση της βαναυσότητάς της.
Ένας μηχανισμός, οργανισμός πιο σωστά, επιβολής των πολεμικών κυρίαρχων επί των ανθρώπινων κοπαδιών τους, ο οποίος έχοντας γεννηθεί για να υπηρετεί μια ακραία ανταγωνιστική συνθήκη είναι καταδικασμένο να μην βρεθεί ποτέ σε ισορροπία. Κάθε κράτος απειλείται διαρκώς από αυτούς που καταπιέζει αλλά και από αυτούς που επιβουλεύονται τον ληστρικό πλούτο του για να ισχυροποιήσουν την δική τους θέση. Κάθε κρατικός μηχανισμός επίσης μεταμορφώνεται σε έναν αυτόνομο οργανισμό ο οποίος πέρα από τα συμφέροντα που οφείλει να εξυπηρετεί, εργάζεται και για την αυτοσυντήρησή του. Το κράτος, όπως και κάθε διοικητικός οργανισμός αποκτά υπαρξιακή αυτοτέλεια και πρόσθετους μηχανισμούς αυτοσυντήρησης. - Συσσώρευση και συγκεντρωτισμός
Ο πλούτος και κατ' επέκταση η εξουσία συγκεντρώνονται σε όλο και λιγότερα κέντρα και ανθρώπους. Οι πόλεις-κράτη γίνονται αυτοκρατορίες, τα μικρομάγαζα γίνονται αλυσίδες, οι αλυσίδες εξαγοράζονται από πολυεθνικές, οι αγρότες παραδίδουν τα χωράφια σε μεγαλογαιοκτήμονες, τα κράτη γίνονται ενώσεις, οι κεφαλαιοκράτες εντάσσονται σε ένα διεθνές σύστημα που επιδιώκει μια παγκόσμια διακυβέρνηση. Ο πλούτος είναι ταυτόσημος της ισχύος, δηλαδή της εξουσίας, και επιδιώκει να μεγεθύνεται μέσω της συσσώρευσης και του συγκεντρωτισμού. - Εξειδίκευση
Η εξειδίκευση σε μεγάλο βαθμό είναι επινόηση και απαίτηση της εξουσίας. Για την εξουσία οι υποτελείς, και πολύ περισσότερο οι δούλοι, δεν έχουν ανθρώπινη υπόσταση, αλλά οφείλουν να υπηρετούν τις ανάγκες των ανωτέρων τους. Έτσι η αυτοεκπλήρωση, η έμφυτη ανθρώπινη περιέργεια, η πολυμάθεια, είναι έννοιες αδιάφορες και εχθρικές όταν αφορούν τους υποτελείς και τους δούλους. Η εξουσία απαιτεί ικανούς μεταλλουργούς, χτίστες, μαγείρους, λιθοξόους, κεραμίστες, γεννήτορες, αντικείμενα ηδονής, διασκεδαστές, εκφραστές του μεγαλείου της, κλπ. Αλλά μετά από τους ανθρώπους, τις οικογένειες, και τις κοινότητες, και τα ίδια τα κράτη εγκαταλείπουν την αυτάρκεια και κατευθύνονται από διάφορα διευθυντήρια, όπως η ΕΕ στην εξειδίκευση.
Τρεις αόρατες αλλά κρίσιμες επιπτώσεις της πολεμοκρατίας
- Αποβλάκωση
Γενιές επί γενεών, οι άνθρωποι χάνουμε την αρχαία πολυμάθεια και περιοριζόμαστε ο καθένας σε συγκεκριμένους τομείς εκπαίδευσης και εργασίας. Πολύ χειρότερα, ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων απλά εκτελεί εντολές χρησιμοποιώντας ένα ελάχιστο μέρος των νοητικών δυνατοτήτων του, καταργώντας και νεκρώνοντας τις υπόλοιπες.
- Η κρίσιμη απώλεια της κοινωνικής δεξιότητας
Η σημαντικότερη από όλες τις ανθρώπινες δεξιότητες είναι η κοινωνική δεξιότητα της διαπραγμάτευσης και της συνύπαρξης. Αυτή η κρίσιμη δεξιότητα για την ανθρώπινη εξέλιξη αλλά και για το μέλλον της ανθρωπότητας, έχει αντικατασταθεί από ένα ιεραρχικό σύστημα επιβολής και μετάδοσης εντολών με βάση την θέση του καθενός στην πυραμίδα της ιεραρχίας. - Εντροπία
Το σύστημα εμπεριέχει μία εντροπία που το κατευθύνει προς την αρχική του μορφή, δηλαδή προς την πολεμική ορδή με την απόλυτη εξουσία του πολέμαρχου αρχιληστή, την ανεξέλεγκτη βία και την απαξίωση της ζωής. Το αποτέλεσμα αυτής της εντροπίας το έχουμε συναντήσει και θα το συναντούμε μέχρι την στιγμή που θα βγάλουμε τον ελέφαντα από το δωμάτιο. Ονομάζεται Φασισμός. (Το περιστατικό στην Ιλιάδα με τον Θερσίτη και τον Οδυσσέα διδάσκει με γλαφυρότητα και επιχειρεί να νομιμοποιήσει αυτή την ροπή.)
Η επιτακτική ανάγκη να βγάλουμε τον ελέφαντα από το δωμάτιο
Ο ανταγωνισμός των συστημάτων κυριαρχίας είναι πλέον παγκόσμιος και αφορά κάθε γωνιά του πλανήτη. Τα συστήματα κυριαρχίας σήμερα έχουν εξαντλήσει την δυνατότητα να εξαπλώνονται λεηλατώντας απομακρυσμένους ιθαγενείς για των οποίων την ύπαρξη και τα μαρτύρια που υπέστησαν δεν θα μάθει ποτέ η "πολιτισμένη" ανθρωπότητα. Η επιβίωσή των συστημάτων κυριαρχίας εξαρτάται πλέον αποκλειστικά από την ικανότητά τους να λεηλατήσουν στον μέγιστο βαθμό και με κάθε μέσο τους υποτελείς λαούς τους, και να κατασπαράξουν το ένα το άλλο. Δεν πρόκειται για πιθανό ενδεχόμενο αλλά για την μόνη προοπτική που βρίσκεται μπροστά μας αν δεν ακυρώσουμε το συντομότερο τον φαύλο κύκλο του πολέμου και της υποδούλωσης.
Τα συστήματα κυριαρχίας έχουν εξελιχθεί σε πολύ πιο περίπλοκους μηχανισμούς από αυτούς που περιγράφονται σε αυτές τις σημειώσεις. Η υποδούλωση και η εκμετάλλευση βαφτίζονται κοινωνική ευθύνη, ή πατριωτικό καθήκον, οι αρχιληστές δεν βουτάν ποτέ τα χέρια τους στο αίμα γιατί πληρώνουν με τα κλοπιμαίικα μισθοφόρους ή θυσιάζουν τα ανθρώπινα κοπάδια τους. Ωστόσο, οι αφετηρίες των συστημάτων κυριαρχίας, οι βασικοί μηχανισμοί και τα γρανάζια τους παραμένουν απαράλλαχτα, όσο κι αν υποκριτικά καλύπτονται κάτω από περισπούδαστες λέξεις και βαθυστόχαστες έννοιες, τίτλους σπουδών, τίτλους τιμών, περικεφαλαίες, τήβεννους και άμφια.
Πώς θα βγει ο ελέφαντας από το δωμάτιο;
Αν υποθέσουμε ότι έχουμε αναγνωρίσει το μέγεθός του ελέφαντα στο δωμάτιο που μας στριμώχνει σε κάθε μας κίνηση, και την μπόχα του που δεν μας αφήνει να ανασάνουμε ελεύθερα, μπορούμε να δοκιμάσουμε τα παρακάτω:
- Να πολεμάμε τον πόλεμο. Να αντιστεκόμαστε στο ενδεχόμενο κάθε πολεμικής σύρραξης. Ο πόλεμος θρέφει το θηρίο της εξουσίας και συντηρεί τον φαύλο κύκλο.
- Να απονομιμοποιούμε την κρατική βία. Η κρατική βία είναι ο κεκαλυμμένος με επίφαση νομιμότητας πόλεμος των κυρίαρχων ενάντια στους υποτελείς τους.
- Να μην αναλαμβάνουμε την θέση εντολέα ή εντολοδόχου. Τα συστήματα κυριαρχίας διδάσκουν την βία της εντολής ως φυσιολογική και αναπόφευκτη κοινωνική συνθήκη. Όσο κι αν είναι δύσκολο να αποποιούμαστε τον ρόλο του εντολοδόχου δεν ισχύει το ίδιο για τον ρόλο του εντολέα: μπορούμε να τον αποποιηθούμε για πάντα αυτή την στιγμή.
- Να μην αναγνωρίζουμε ιεραρχίες. Οι ιεραρχίες είναι οι ασπίδες προστασίας των κυρίαρχων ταυτόχρονα και μηχανισμός αναπαραγωγής, διδασκαλίας και κανονικοποίησης της βίας.
- Να σχεδιάζουμε την κοινωνία χωρίς την βία του Κράτους. Ο γενεσιουργός και βασικός λόγος ύπαρξης του Κράτους είναι η εκμετάλλευση των υποτελών από τους κυρίαρχους. Η κοινωνία μπορεί να οργανώνεται χωρίς βία και άρα χωρίς Κράτος.
- Να αναλαμβάνουμε, ο καθένας μας, την ευθύνη για τα πάντα. Η πολιτική, το δίκαιο, η τέχνη, η ηθική, η διασκέδαση, η μόρφωση, η παραγωγή τροφής και αγαθών, το χτίσιμο των σπιτιών, δεν αποτελούν διεκπεραιώσεις που σχεδιάζονται και γίνονται δια αντιπροσώπων και "ειδικών", αλλά το καθένα από αυτά είναι αναπόσπαστο μέρος της ζωής και της καθημερινότητάς μας και μας αφορά προσωπικά.
- Να είμαστε περίεργοι και πολυμαθείς. Να αναζητούμε τις ανάγκες μας σαν υπάρξεις και σαν μέλη κοινοτήτων και κοινωνιών, και όχι σαν εκτελεστικά όργανα.
- Να εργαζόμαστε για την αυτάρκεια των οικογενειών και των κοινοτήτων μας. Να απομυθοποιούμε τα επιτεύγματα της ατομικότητας και να επιδιώκουμε, συνδυαστικά, υποτιμημένες εργασίες που μπορούν να εξασφαλίζουν έστω σε μικρό βαθμό ένα επίπεδο αυτάρκειας και αυτονομίας.
- Να επενδύουμε ακούραστα σε ισότιμες σχέσεις. Να ανακτούμε βήμα-βήμα τον αλληλοσεβασμό, την αλληλεγγύη, το ενδιαφέρον για την ύπαρξή μας και για τον άλλο, και να περιγράφουμε με σαφήνεια όρια στο προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο.
- Να αντιστεκόμαστε στην συσσώρευση και τον συγκεντρωτισμό. Να μην εγκαταλείπουμε τις γνώσεις και τον πλούτο που κληρονομούμε. Να οργανώνουμε και να συμμετέχουμε σε συνεταιρικά παραγωγικά σχήματα. Να καταγγέλλουμε και να επιδιώκουμε την ακύρωση κάθε συσσώρευσης πλούτου και συγκέντρωσης ισχύος.
- Να επενδύουμε ακούραστα σε ισότιμες σχέσεις. Να ανακτούμε βήμα-βήμα τον αλληλοσεβασμό, την αλληλεγγύη, το ενδιαφέρον για την ύπαρξή μας και για τον άλλο, και να περιγράφουμε με σαφήνεια όρια στο προσωπικό και κοινωνικό επίπεδο.
- Να επαγρυπνούμε κάθε στιγμή για τον κίνδυνο της φασιστικής εντροπίας. Αυτός ο κίνδυνος θα καραδοκεί πάντα καθώς η δίψα για εξουσία ελλοχεύεται με απρόβλεπτο και τυχαίο τρόπο σε κάποιους ανθρώπους. Αν δεν είμαστε εκπαιδευμένοι και προετοιμασμένοι να αναγνωρίζουμε και να αντιμετωπίζουμε τα σημάδια του φασισμού τού αφήνουμε το πεδίο ελεύθερο να θεριεύει και να καταπίνει κοινότητες και κοινωνίες ξανά και ξανά.
Επίλογος
Ζούμε μέσα σε ένα καθεστώς καταλήστευσης και εκμετάλλευσης από ανθρώπους που αυτοπροβάλλονται ως εκφραστές δήθεν κοινών μας συμφερόντων και της δήθεν νομιμότητας που απορρέει από την προώθηση αυτών των δήθεν κοινών μας συμφερόντων.
Το Κράτος είναι το εργαλείο που ελέγχουν και δεν αφήνουν να ξεφύγει από τα χέρια τους, ώστε να διατηρούν την ισχύ τους και την επίφαση της νομιμότητας.
Οι κυρίαρχοι, αυτοί που μας ληστεύουν και ελέγχουν το Κράτος μας επιβάλλουν να ζούμε ο ένας ενάντια στον άλλο, ο ένας εκβιάζοντας τον άλλο, καταστρέφοντας έτσι τις ανθρώπινες σχέσεις και την προοπτική για μια κοινωνική οργάνωση χωρίς καταλήστευση και βία.
Η μεγεθυνόμενη κρίση που βιώνουμε ως άνθρωποι και ως κοινωνίες μάς δίνει την ευκαιρία να κινητοποιήσουμε τις αισθήσεις μας, καθώς και δημιουργεί την ιδανική συνθήκη για να αντιληφθούμε επιτέλους τον ελέφαντα στο δωμάτιο. Η εκμετάλλευση, οι εντολές, οι εξουσίες, οι ιεραρχίες, η πατριαρχία, η εθελοδουλία, όλα όσα αναφέρθηκαν σε αυτές τις σημειώσεις και πολλά ακόμα, αποτελούν την εξέλιξη της καταστροφικής επινόησης της υποδούλωσης, της μετατροπής του πολέμου σε μέσο παραγωγής.
Δεν υπάρχει κάποια νομοτέλεια η οποία θα οδηγήσει το παρόν σύστημα σε κατάρρευση, αλλά ακόμα και αν η κατάρρευσή του επέλθει, αυτό που θα ακολουθήσει δεν μπορούμε να γνωρίζουμε αν θα είναι προς το καλύτερο ή το χειρότερο. Επιπλέον, το σύστημα αυτό έχει αποδείξει πως μπορεί να εξελίσσεται συνεχώς αξιοποιώντας κάθε γνώση και κάθε ανθρώπινο επίτευγμα μετατρέποντάς τα σε ισχύ και περαιτέρω εκμετάλλευση των υποτελών.
Είναι η κρίσιμη ώρα για να βγάλουμε τον ελέφαντα από το δωμάτιο ή ακόμα καλύτερα να βγούμε εμείς από το δωμάτιο πριν μας τσαλαπατήσει στην κυριολεξία.
