Οι σταθμοί στην εξέλιξη του ανθρώπινου είδους [b.ii]

Ποιες συνθήκες, όπως διαμορφώθηκαν μέσα από την πάροδο εκατοντάδων χιλιάδων ετών, έδωσαν στην ανθρωπότητα την δυνατότητα να οργανωθεί με τον τρόπο που βιώνουμε σήμερα; Για να απαντήσουμε θα χρειαστεί να ανατρέξουμε στους τόμους της Ιστορίας της εξέλιξης του ανθρώπινου είδους και να παρατηρήσουμε την διαδρομή της ανθρωπότητας από την κατάσταση του ζώου προς αυτό που ονομάζουμε άνθρωπος. 

Έχουμε την δυνατότητα να ορίσουμε κάποιους σταθμούς και από κάθε έναν να δώσουμε τον τίτλο σε έναν αντίστοιχο τόμο της ανθρώπινης ιστορίας. Αυτοί οι τόμοι, όσο κινούμαστε αντίστροφα στον χρόνο, γίνονται όλο και πιο μεγάλοι, καλύπτουν δυσνότητα χρονικά μεγέθη, ωστόσο οι σελίδες τους παραμένουν άγραφες και περιλαμβάνουν μόνο λίγες προτάσεις εδώ κι εκεί. Τα όριά τους στην πραγματικότητα είναι ασαφή και έτσι αποτελούν περισσότερο σύμβολα-σταθμούς για την εξέλιξη του είδους παρά διαδικασίες με σαφή αρχή, μέση και τέλος. 

Η Ιστορία της εξέλιξης του ανθρώπινου είδους μπορεί να χωριστεί στους εξής τόμους:

> Τόμος Α’: Τα θηλαστικά που ορθώνονται στα δύο πόδια [περίπου πριν 4.000.000 χρόνια].
> Τόμος Β’: Τα δίποδα θηλαστικά που χρησιμοποιούν εργαλεία [περίπου πριν 2.000.000 χρόνια].

> Τόμος Γ’: Τα δίποδα θηλαστικά που χρησιμοποιούν την φωτιά [περίπου πριν 1.000.000 χρόνια].

> Τόμος Δ’: Τα δίποδα θηλαστικά που αρθρώνουν λόγο για να επικοινωνούν [περίπου πριν 50.000 χρόνια].

> Τόμος Ε’: Τα δίποδα θηλαστικά που αυτοαποκαλούνται άνθρωποι καλλιεργούν την γη και εκτρέφουν ζώα [περίπου πριν 10.000 χρόνια].

> Τόμος Στ’: Ο σύγχρονος πολιτισμός των ανθρώπων [περίπου πριν 6.000 χρόνια].

Ο δαίμονας του καπιταλισμού [b.i]

Ο καπιταλισμός δεν είναι ένας δαίμονας. Ο καπιταλισμός είναι προϊόν της ανθρώπινης νόησης, όπως και η φεουδαρχία, όπως και η δουλεία. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι η αναγωγή του καπιταλισμού στην  δαιμονική αιτία κάθε κοινωνικού προβλήματος αποτελεί μια βολική ερμηνεία που μας απομακρύνει (ή ίσως μας προφυλάσσει) από την εμπλοκή μας στην επίπονη αναζήτηση των πραγματικών αφετηριών των ανθρώπινων και κοινωνικών προβλημάτων. Μία επιθυμητή, κατά το δοκούν, όμως ερμηνεία των κοινωνικών φαινομένων δεν μπορεί να μας δώσει χρήσιμη γνώση για το πώς να κατευθύνουμε την ανθρωπότητα προς την απαλλαγή από τα δεινά της. Αντίθετα, παραπλανώντας, αποτελεί μια επικίνδυνη παγίδα που κρατά την πρόοδο καθηλωμένη και εγκλωβίζει την εξέλιξη μέσα σε συγκεκριμένα όρια.

Προτού εξετάσουμε σε τι διαφέρει ο καπιταλισμός από άλλες μορφές κοινωνικής οργάνωσης ας δούμε ποια είναι τα γενικότερα χαρακτηριστικά του και ας διερευνήσουμε σε ποια ιστορική αλληλουχία θα μπορούσε να τοποθετηθεί. Ας φανταστούμε την ιστορία των ανθρώπων σαν μια μεγάλη αφήγηση που χωρίζεται σε μεγάλους τόμους βιβλίων. Ο καπιταλισμός βρίσκεται στις τελευταίες μόλις σελίδες του τελευταίου από όλους τους τόμους της ανθρώπινης ιστορίας. Ποιο είναι όμως το θέμα ολόκληρου αυτού του τελευταίου βιβλίου όπου στο τέλος του γράφονται οι σελίδες του καπιταλισμού και στο οποίο μάλιστα ένα ελάχιστο κομμάτι καταλαμβάνει και ο καθένας από εμάς;

Είναι αρκετά ευδιάκριτο για να το αναγνωρίσουμε, ας κάνουμε όμως πρώτα μια περιγραφή των τόμων που προηγούνται και οι οποίοι καταλαμβάνουν χρονικές περιόδους της ανθρώπινης ιστορίας τόσο μεγάλες, ώστε να είναι για μας δύσκολο να αντιληφθούμε το μέγεθός τους.

Ξέρουμε για έναν μεγάλο τόμο, τον πρώτο για την ακρίβεια ο οποίος ξεκινάει με τους προγόνους μας να στέκονται για πρώτη φορά όρθιοι, για τον επόμενο που χρησιμοποιούν τα πρώτα εργαλεία και τα πρώτα όπλα, για έναν άλλο μετά που αρχίζουν να επικοινωνούν θέτοντας τα θεμέλια του λόγου, για  έναν άλλο τόμο όπου περιγράφεται πώς μαθαίνουν να χρησιμοποιούν την φωτιά,  και έναν ακόμα, τον προτελευταίο όπου οι άνθρωποι μαθαίνουν να χρησιμοποιούν τη γη και τα ζώα για να παράγουν με συστηματικό τρόπο αυτά που χρειάζονται για την επιβίωσή τους.  Θα ήταν πραγματικά ενδιαφέρον αν μπορούσαμε να χωρίσουμε τους τόμους αυτούς με βάση την κοινωνική οργάνωση και όχι με βάση χαρακτηριστικά που προκύπτουν από τα λιγοστά ευρήματα της προϊστορικής περιόδου. Δυστυχώς όμως, αυτοί οι τόμοι -αν και ογκωδέστατοι- διαθέτουν λίγες μόνο σελίδες με κείμενα ή εικόνες και, κατά κύριο λόγο, οι σελίδες τους είναι άγραφες. Γνωρίζουμε μόνο ότι από την μελέτη ζωντανών πολιτισμών που βρέθηκαν από ερευνητές στην λίθινη περίοδο πολιτισμικής εξέλιξης, η ποικιλία διαφορετικών μορφών κοινωνικής οργάνωσης, όπως και ο βαθμός διαφορετικότητας μεταξύ τους, είναι εντυπωσιακή. Για αυτό τον λόγο ακόμα και αν διαθέταμε περισσότερα στοιχεία για την προϊστορική περίοδο θα ήταν ούτως ή άλλως αδύνατον να κατηγοριοποιήσουμε την εξέλιξη των ανθρώπων με βάση την εξέλιξη της κοινωνικής οργάνωσης.

Όπως και να έχει όμως, ό,τι και να συνέβαινε σε επίπεδο κοινωνικής οργάνωσης μέχρι τον πρότελευταίο τόμο, στον τελευταίο ξεκινά ένας καινούργιος τρόπος, πρωτόγνωρος μέχρι τότε, ο οποίος σιγά-σιγά, τείνει να κυριαρχήσει απ’ άκρη σ’ άκρη της γης. Η τάση αυτή σήμερα ολοκληρώνεται και ολόκληρος ο πλανήτης βρίσκεται πλέον οργανωμένος σε έναν μοναδικό και συγκεκριμένο τρόπο κοινωνικής οργάνωσης. Ο τελευταίος λοιπόν τόμος της ανθρώπινης ιστορίας στον οποίο συμμετέχουμε και εμείς περιγράφει τον νέο αυτό τρόπο κοινωνικής οργάνωσης από την εμφάνισή του μέχρι την στιγμή που πλέον κυριαρχεί σε ολόκληρο τον πλανήτη.

Συλλογική γνώση

Για  τους ανθρώπους δεν υπάρχει συλλογική κεκτημένη γνώση της πραγματικότητας ενώ υπάρχει μια κοινή ζωική προέλευση. Έτσι, ο ίδιος πολιτισμός που ανέδειξε τον Μπαχ, τον Μότσαρτ, τον Γκαίτε, τον Μαρξ, τον Έγκελς, τον Φρόυντ και τόσους άλλους, σε δεδομένη στιγμή πραγματοποίησε γενοκτονίες «κατώτερων» ανθρώπων.

Το πιο αξιοπρόσεκτο όμως είναι το εξής: αν οι ναζιστές είχαν κερδίσει τον πόλεμο τα βιβλία ιστορίας θα ανέφεραν πως ο πόλεμος έγινε προκειμένου «να μεταλαμπαδευτεί ο σπουδαίος πολιτισμός τους στην υπόλοιπη ανθρωπότητα». Θα ανέφεραν ακόμα πως «οι συνθήκες όταν έγινε ο πόλεμος ήταν διαφορετικές από τις σημερινές» και πως «δεν μπορούμε να αξιολογούμε τις επιλογές εκείνων των ανθρώπων με τα σημερινά κριτήρια». Θα μαθαίναμε ακόμα πως δεν υπήρχε για αυτούς άλλη επιλογή προκειμένου «να προφυλαχτούν από την διαρκή επεκτατικότητα των αντιπάλων τους» παρά μόνο κάνοντας αυτή την εκστρατεία, η οποία, ας μην ξεχνάμε πως «ωφέλησε κυρίως τους ίδιους τους κατακτημένους λαούς».

Η ανθρώπινη νόηση, σε συλλογικό επίπεδο, δεν φαίνεται ικανή να κυριαρχεί πάνω στην ανθρώπινη ζωικότητα. Αντίθετα, η ανθρώπινη ζωικότητα κυριαρχεί πάνω στην ανθρώπινη νόηση περιορίζοντάς την στον ρόλο του επινοητή φτηνών άλλοθι.

Τότε είναι που συμβαίνει το πιο αξιοθαύμαστο: όλοι, οι περισσότεροι πιο σωστά οι οποίοι όμως προσδιορίζουν το συλλογικό ένα, είναι διατεθειμένοι να αποδεχτούν ακόμα και τα πιο γελοία ψέματα ως την μόνη αλήθεια.

Αναφέρει ο Φρόυντ στο «Γιατί πόλεμος;»: «λέμε ότι οι άνθρωποι στον πόλεμο πέφτουν πολύ χαμηλά. Στην πραγματικότητα όμως η ανθρωπότητα ποτέ δεν ανέβηκε στο ύψος που θέλουμε να την φανταζόμαστε».

Αγέλη ζώων ή κοινωνία ανθρώπων; [ΙΙ]

Οι αρχηγοί, οι ιεραρχίες, οι κυριαρχίες όπως χτίζονται με την βία, τον πλούτο και τα ψέματα, θυμίζουν περισσότερο αγέλες ζώων παρά κάτι ανθρώπινο.

Θα περίμενε κανείς οι άνθρωποι να φτιάχνουν κοινωνίες συνομολογώντας τους νόμους και επαγρυπνώντας ώστε κανείς να μην αυθαιρετεί.

Γιατί έχουμε μάθει πως, ακόμα και οι μικρότερες ανισότητες και αδικίες, σιγά σιγά, θεμελιώνονται και γιγαντώνουν την εξουσία τους άλλοτε με τα ψέματα, άλλοτε με τον φόβο και άλλοτε με την βία, και τότε καταλήγουν οι ανθρώπινες κοινωνίες να μοιάζουν περισσότερο με αγέλες ζώων και οι ίδιοι οι άνθρωποι με ζώα.

Αγέλη ζώων ή κοινωνία ανθρώπων; [Ι]

«Εμείς οι Ελληνες εθνικοσοσιαλιστές της Χρυσής Αυγής εξάπτοντας την ευθύνη και το καθήκον μας πάνω από το κοινό μέτρο, παραμένουμε υπέροχα πιστοί στη μόνη άφθαρτη κι ακατάλυτη από την παρακμή των καιρών Αρχή, την Αρχή του Αρχηγού.
[...]
Ο εθνικοσοσιαλιστής Αρχηγός είναι η ενσάρκωση της ίδιας της ιστορικής συνείδησης της λαϊκής κοινότητας, ο αξιότερος όλων που με την ενορατική διαύγεια, το πνεύμα θυσίας και το αίσθημα ευθύνης που τον διέπουν αναλαμβάνει να την οδηγήσει στο πεπρωμένο της.
[...]
Ο εθνικοσοσιαλιστής Αρχηγός είναι ο εκλεκτός ταγός [...], ο παράκλητος που ενσαρκώνει τη μυστική φωνή του Αίματος, ο διερμηνευτής των κρυφών ελπίδων, των βαθύτερω πόθων και των μυστικών ψιθύρων του λαού, ο υπέροχος απλοποιητής της θεωρίας και ο εξαγνιστής της πράξεως. Είναι ο ηγέτης που στο πρόσωπό του συμβάλλει η συνισταμένη ενιαία βούληση του έθνους.
[...]
Ο εθνικοσοσιαλιστής Αρχηγός δεν ίσταται πάνω ή δίπλα στο λαό, δεν βρίσκεται μέσα στο λαό· είναι ο ίδιος ο Λαός, είναι η ιστορική του ταυτότητα»

Χρυσή Αυγή, Καταστατικό, 1987

"Ο απλοποιητής της θεωρίας και ο εξαγνιστής της πράξεως"

Αυτές οι διατυπώσεις δεν περιέχουν τίποτα το κωμικό και αποτελεί καίρια αστοχία εκ μέρους της προοδευτικότητας το ότι δεν έχει σταθεί με σοβαρότητα απέναντι σε αυτή την εκδοχή της ανθρώπινης νόησης.

"...προσπάθησαν να ξεμπερδέψουν κοροϊδευτικά, αποκαλώντας τους συμμετέχοντες «τρελούς». Ως σήμερα, προβληματίζομαι με τη συλλογική τους έλλειψη αντίληψης. ..." - Αναφορά του Ντιέγκο Ριβέρα στην αντιμετώπιση των ναζιστών από τους γερμανούς κομμουνιστές το 1928.
http://plerofories.blogspot.gr/2012/03/1928.html

Aποτελεί, ακόμα, καίρια αστοχία εκ μέρους της προοδευτικότητας να επιμένει να ερμηνεύει τα κοινωνικά φαινόμενα αποκλειστικά μέσα από το πρίσμα της οργάνωσης της οικονομίας. Αυτή η επιμονή συνεχίζεται ενώ πλέον υπάρχει σημαντική βιβλιογραφία η οποία παρουσιάζει τεκμηριωμένη γνώση για τα δεδομένα και τα όρια της ανθρώπινης νόησης και πώς αυτά καθορίζουν τις ανθρώπινες συμπεριφορές σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο.

Στο δικό μας γήπεδο θα κερδίσουμε [στο δικό τους θα χάσουμε]

Η βία είναι το γήπεδο στο οποίο θα οδηγηθεί το κίνημα της προοδευτικότητας για να ηττηθεί.

Όταν η διάσπαση των κινημάτων σε συντεχνίες και μικροσυμφέροντα κλείνει το κύκλο της καθώς το πελατειακό κράτος έχει αποστραγγιστεί και δεν διαθέτει πλέον απόθεμα ανταλλαγμάτων και εξυπηρετήσεων, όταν ο γενικευμένος φόβος παραμερίζεται από τον λαό μπροστά στην ορατή πλέον γενικευμένη ανέχεια, το καθεστώς γνωρίζει ότι διαθέτει μία τελευταία γραμμή άμυνας: τον εγκλωβισμό της προοδευτικότητας σε βίαιες αντιπαραθέσεις και στην απομάκρυνσή της από την ικανότητα να εκφέρει λόγο που θα φτάνει και θα επηρεάζει το μεγαλύτερο μέρος των ανθρώπων.

Η θεωρία των άκρων οικοδομείται από το καθεστώς έντεχνα από καιρό, ακριβώς για να εξυπηρετήσει τον σκοπό του αφοπλισμού της προοδευτικότητας τόσο από την δύναμη του λόγου, όσο και από τις αξίες που ορίζουν την ίδια την προοδευτικότητά της, καθιστώντας την έτσι ανυπόστατη και περιθωριακή.

Οι φασίστες αποτελούν το ιδανικό εργαλείο και η δράση τους αυτή την στιγμή αποσκοπεί πρώτιστα στον εγκλωβισμό της προοδευτικότητας σε αυτό το πεδίο αντιπαράθεσης.

Η ίδια η προοδευτικότητα μοιάζει να μην έχει σταθεί διορατική ως προς τους σχεδιασμούς του καθεστώτος αφήνοντας εχέγγυα για την προπαγάνδα του. Η έννοια και το περιεχόμενο της βίας δεν έχουν αναζητηθεί και συζητηθεί στον βαθμό που αναλογεί στην κρισιμότητα του θέματος και στις συνειδήσεις αρκετών πλανάται η αποδοχή ή η επιβράβευση της «δίκαιης οργής».

Η συναισθηματική παγίδα

Η οργή μπροστά στην χυδαιότητα και την αδικία, δεν είναι ο καλύτερος σύμβουλος την στιγμή που κανείς σκέφτεται πως θα αντιδράσει στα όσα θρέφουν και προκαλούν την όποια χυδαιότητα και αδικία. Η δύναμη της προοδευτικότητας θα κριθεί στην ικανότητά της να υπερβεί την όποια φόρτιση, την οποία το καθεστώς θα επιδιώκει να αυξάνει, και να προχωρήσει σε σχεδιασμούς με γνώμονα το συμφέρον των ανθρώπων.

Η ανατροπή των δεδομένων

Η κλιμακούμενη δράση των φασιστών δίνει την δυνατότητα στην προοδευτικότητα να ακυρώσει στην πράξη την θεωρία των άκρων και να κερδίσει την θέση που της αναλογεί στην συνείδηση της κοινωνίας. 

Η ανιδιοτελής προστασία των αδύνατων, η διατύπωση των αξιών της προοδευτικότητας, η συγκρότηση της κοινωνίας γύρω από αυτές τις αξίες, η εξοικονόμηση δυνάμεων, η περιφρούρηση των δράσεων και των ενεργειών της, είναι τα πεδία στα οποία η προοδευτικότητα με τις κατάλληλες επιλογές μπορεί όχι μόνο να ακυρώσει τις προσπάθειες του καθεστώτος αλλά να τις στρέψει και εναντίον του.

Ο δικός μας Άκης

Τον αγαπήσαμε
τον εμπιστευτήκαμε,
τον επιλέξαμε.


Παραδίδουμε οι ίδιοι την εξουσία σε ανθρώπους που στέλνουν τα παιδιά τους σε ιδιωτικά σχολεία και σε πανεπιστήμια του εξωτερικού, σε ανθρώπους που δεν περνούν ούτε έξω από δημόσιο νοσοκομείο, και που συμπεριφέρονται πιο αλαζονικά και από τα αρπακτικά της οικονομίας με τα οποία συνεργάζονται με κάθε τρόπο.

Αδιαφορούμε για τον κοινωνικό έλεγχο και πιστεύουμε ότι ψηφίζοντας κάθε 4 χρόνια είναι αρκετό για να λέμε ότι ζούμε σε δημοκρατία.

Αφήνουμε την πολιτική στα χέρια κάθε είδους επιτήδειων, οι οποίοι μάς έχουν πείσει ότι οι πολίτες δεν πρέπει να ασχολούνται με την πολιτική, έτσι ώστε οι ίδιοι να μπορούν ανενόχλητα να μηχανορραφούν σε βάρος μας συσσωρεύοντας εξουσία και πλούτη.

Ακόμα και τώρα, περιμένουμε πως, με κάποιον μαγικό τρόπο, θα απαλλαγούμε από τις δυσκολίες αλλά και τους κινδύνους που βλέπουμε να έρχονται, και πως κάποιοι άλλοι θα κάνουν αυτά που εμείς αποφεύγουμε να διαπραγματευόμαστε.

Ευφυία

ξέρεις,..

μια κότα είναι πιο έξυπνη από μια μύγα, ή ένα μυρμήγκι. 
Κάνει αυτό την κότα ..έξυπνη?

ξέρεις,.. ένας άνθρωπος είναι πιο έξυπνος από ένα γουρούνι, ή ένα άλογο. 
κάνει αυτό τον άνθρωπο ..έξυπνο?

λέμε ότι οι άνθρωποι καταστρέφουμε την φύση.

οι κότες καταστρέφουν την φύση?

μήπως οι μύγες καταστρέφουν την φύση? ή τα μυρμήγκια?

μήπως τα οστρακόδερμα καταστρέφουν την φύση?

ξέρεις,.. το πλαγκτόν λένε πως έφτιαξε το πετρέλαιο.

θα σας πω μια ιστορία για ένα μικροσκοπικό ζωάκι.

ήταν κάποτε ένα τοσοδούλι μικροσκοπικό ζωάκι που έζησε στον πλανήτη πριν κάπου δύο δισεκατομμύρια χρόνια.

ήταν ένα αστείο πραγματάκι. ούτε μάτια, ούτε πόδια, ούτε μυαλό. 
το πιο αστείο όμως είναι ότι αυτό το ζωάκι ζούσε ανασαίνοντας διοξείδιο του άνθρακα.

πέρασαν εκατομμύρια χρόνια και αυτά τα ζωάκια έγιναν πάρα πολλά. 
φανταστείτε τους ωκεανούς ξεχειλισμένους από αυτά. 
ένα παχύρευστο νερό με ζωάκια. 
(δεν θα μου άρεσε καθόλου να βουτήξω εκεί μέσα.)

βάζω στοίχημα ότι δεν μπορείτε να φανταστείτε τί συνέβη μετά: 
αυτά τα ζωάκια έγιναν τόσο πολλά που στο τέλος ανάσαναν όλο το διοξείδιο του άνθρακα που υπήρχε στην ατμόσφαιρα ελευθερώνοντας ταυτόχρονα ένα φονικό δηλητηριώδες αέριο. 
δημιούργησαν τόσο πολύ από αυτό το φονικό αέριο ώστε στο τέλος έπαθαν ασφυξία μέσα σε

αυτό. 
αναγκάστηκαν όλα να πεθάνουν.

αυτό το φονικό δηλητηριώδες αέριο το ονομάζουμε.. οξυγόνο. 
έπαθαν ασφυξία μέσα στο οξυγόνο.

χρειαζόντουσαν διοξείδιο του άνθρακα αλλά το είχαν χρησιμοποιήσει όλο.

ελάτε τώρα, ας μην κάνουμε τους χαζούς.

ο άνθρωπος δεν καταστρέφει την φύση. 
για την φύση δεν υπάρχει μόλυνση. 
αυτό που ονομάζουμε μόλυνση απλώς είναι η φύση.

όπως το ανθρώπινο μυαλό είναι η Φύση.

όπως το γουρουνίσιο μυαλό είναι η Φύση.

απλώς είναι η Φύση.

Βαθμός συγγένειας

24% Vitis Vinifera (Αμπέλι)
47% Drosophila Melanogaster (Μύγα)
65% Gallus Gallus (Κότα)
88% Mus Musculus (Ποντίκι)

[Πηγή: National Geographic, Ελληνική Έκδοση, Ιούλιος 2013]

Η αποκαθήλωση του Προμηθέα

Όταν έφτασαν στο ευλογημένο νησί οι δύο αδελφοί τα βρήκαν όλα πλούσια και καρπερά.

Χιλιάδες κότσυφες, και αγριοκάτσικα, και δέντρα πελώρια με σκυμένα κλαριά απ' το βάρος των γιαρμάδων και των άλλων καρπών.

Και δεν υπήρχε τίποτα περισσότερο να ζητήσουν αφού όλα, τα είχαν πλουσιοπάροχα.

Εκτός μονάχα από το να τα έχουν όλα, ο καθένας για τον εαυτό του.

Για πολλά χρόνια λοιπόν έκοβαν τα δέντρα, σκότωναν τα ζώα και τα πετεινά, χαλνούσαν τα νερά και τα βράχια, ώστε να έχει ο καθένας για τον εαυτό του τα περισσότερα κι ο άλλος τα λιγότερα.

Ώσπου, τα δέντρα κόπηκαν όλα, τα πτηνά χάθηκαν γιατί δεν είχαν πού να φωλιάσουν, η εύφορη γη κύλησε μες στους χειμάρους, τα ζώα χάνονταν κι αυτά γιατί χορτάρι δεν φύτρωνε άλλο. Οι βάρκες χαλνούσαν πολυκαιρισμένες αφού, δεν είχε μείνει ούτε κλωνάρι για να φτιαχτούν, και τα ψάρια έμοιαζε να τούς κοροϊδεύουν καθώς πληθαίναν γύρω από τις ακτές.

Και τότε, πείνασαν πολύ, και το μόνο που μπορούσαν να κάνουν ήταν σαν θηρία, να κυνηγάει ο ένας τα παιδιά του άλλου και να τα τρώει.

Κι έζησε μόνο ένα για να διηγηθεί την ιστορία αυτού τού ξερόβραχου στην μέση τής Μεγάλης Θάλασσας.

Αβεβαιότητα

[ελ]
Όλοι περπατούσαν γύρω του με βήματα σίγουρα, έχοντας μιαν έκφραση αδιατάρακτης αποφασιστικότητας στην όψη τους.

Δεν είχε πια καμμιά αμφιβολία: μονάχα αυτός σε ολόκληρη την ανθρωπότητα, ακόμα και σε ολόκληρο το ζωικό αλλά και το φυτικό βασίλειο, ήταν καταδικασμένος στην αβεβαιότητα.

[Η Γη, μια αστεία μυρμηγκοφωλιά με οικοδομικές δραστηριότητες υψηλής τεχνολογίας, ένας πλανήτης σαν κόκκος μικρός, έρμαιο της πρώτης αστρικής θύελλας που όμως αργεί, γιατί και ο χρόνος κυλά εδώ με τρόπο... μικροσκοπικό.]

Αληθινά άτυχος, με τα ασθενικά ένστικτά του να τον τυραννούν, λεπτό προς λεπτό έψαχνε να απομυζήσει λίγη χαρά από τις βέβαιες όψεις των συνανθρώπων του.

[fr]

Tous marchaient autour de lui d’un pas…sur, ayant une expression de détermination tranquille sur le visage.

Il n’avait plus aucun doute : seulement lui dans toute l’humanité, même dans tout le royaume animal même si végétal, il était condamné à l’incertitude.

[La terre, une drôle fourmilière avec d’activités de construction de haute technologie, une planète comme petit grain, jouet de la première tempête stellaire qui est encore en retard, parce que le temps aussi passe ici de sorte … miniscule.]

Vraiment infortuné, avec ses instincts asthéniques pour le torturer, minute par minute il cherchait à aspirer un peu de joie par les visages surs de ses semblables.

[en]

Everybody was walking around him with confident steps, having the expression of an unflappable decisiveness in their looks. 

He no longer had any doubt: only he among the whole of the humanity, even more among the whole of the animals and the plants too, was condemned to uncertainty.

[The Earth, a funny anthill occupied in hi-tech constructions, a planet small like a grain of sand, exposed to the upcoming star-storm, which however delays, since, even time passes here in a microscopic manner.

Truly unlucky, tyrannized by the weakness of his instincts, minute by minute he was hoping to suck a little joy from the confident faces of the others.

Μη την Ατομική Ιδιοκτησία!

"Απειλούν την Ατομική Ιδιοκτησία! Δεν υπολογίζουν ούτε την Χάρτα Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων, άρθρο 17", έκραξε γουρλώνοντας τα μάτια με τρόμο ο υποκριτής βολεμένος. 

Και οι υπόλοιποι, ακόμα και οι λιγότερο ή και οι καθόλου βολεμένοι, κούνησαν τα κεφάλια συγκαταβατικά.

Τι είναι αυτό που κάνει ένα εκατομμύριο ευρώ ή ένα δισεκατομμύριο ευρώ ιερή Ατομική Ιδιοκτησία ενώ έναν μηνιαίο μισθό 800 ευρώ περιττή πολυτέλεια; 

Πολλοί, από αφέλεια ή υποκρισία, στο όνομα του σεβασμού προς μια ακαθόριστη έννοια της ατομικής ιδιοκτησίας υπερασπίζονται την συσσώρευση πραγματικού ή πλασματικού πλούτου στα χέρια νοσηρών ανθρώπινων όντων. Αυτά τα όντα ως αρπακτικά και αλχημιστές ταγμένοι στο κυνήγι του κέρδους, εργαζόμενοι μεθοδικά, μοιάζει να διασκεδάζουν με το να κατατροπώνουν εξαγοράζοντας ανιαρούς γραφειοκράτες, εκπροσώπους του δημόσιου συμφέροντος. Θεωρούν τον καθένα που δεν χαρακτηρίζεται, όπως οι ίδιοι, από αυτή την νοσηρή αρπακτικότητα ως αδύναμο υποχείριο, αυτόβουλα έρμαιο των δικών τους προθέσεων και άξιο να αποστερηθεί κάθε τί που κάνει έναν άνθρωπο κυρίαρχο και αξιοπρεπή.

Πόσο θρασύς ή τυφλός πρέπει να είναι κανείς ώστε στο όνομα της προάσπισης ενός γενικόλογου δικαιώματος στην ιδιοκτησία, να ενθαρρύνει κάθε λογής μηχανισμούς συγκέντρωσης πλούτου και εξουσίας, ενώ ταυτόχρονα, να αδιαφορεί για την αποστράγγιση βασικών αγαθών από μεγάλες ομάδες ανθρώπων; 

Φώναξε ο φτωχός

"Oι ξένοι, μου παίρνουν τις δουλειές!", φώναξε ένας φτωχός.

Και βάλθηκε να κυνηγά, 

1.347.350.000 Κινέζους,

1.210.193.422 Ινδούς,

87.840.000 Βιετναμέζους,

74.722.269 Τούρκους και,

29.449.000 Μαλαίσιους.

Οι θησαυροί των πλουσίων δεν έχουν πατρίδα. Γιατί και οι πλούσιοι δεν έχουν πατρίδα. Μόνη πατρίδα των πλουσίων είναι τα πλούτη τους που τα πηγαινοφέρνουν από δω κι από κει κατά πως βολεύονται ώστε να τα αυξάνουν και να τα μακροημερεύουν.

Κι ας είναι τέτοια τα πλούτη που κανείς δεν μπορεί να τα ξοδέψει και να τα χρησιμοποιήσει ούτε σε χίλιες ζωές, αυτοί πάλι με μανία πάνε τα κεφάλαιά τους από δω κι από κει, ώστε την μια να μην πληρώνουν φόρους, την άλλη να βρούνε τα πιο φτηνά δουλικά.

Αν καμμιά φορά, βαλθούν να μιλάνε για τον εχθρό που απειλεί την πατρίδα τότε είναι βέβαιο πως την πιο μεγάλη προδοσία την έχουν ήδη συντελέσει.

Ανάλγητοι τσαρλατάνοι

Την εποχή της παγκοσμιοποιημένης οικονομίας και της ψηφιακής διασύνδεσης, βρέθηκαν σπουδαίοι και ειδικοί μαζί και είπαν:

"Φεύγουν τα Κεφάλαια και χάνονται! Αλίμονο σ' αυτούς που μένουν!"

Κάνουν συνέδρια και μυστικά συμβούλια, τα εισοδήματα και οι περιουσίες όλων μαζί ξεπερνούν σε μέγεθος την οικονομία μεγάλων κρατών, έχουν ύφος περισπούδαστο όταν μιλούν, και αυτά που λένε τα παρουσιάζουν ως την μόνη προοπτική.

Είναι όμως κοινοί τσαρλατάνοι.

Ανάλγητοι τσαρλατάνοι που ενώ έχουν την δύναμη με μιας να θρέψουν όλους τους λαούς, αυτοί σκαρφίζονται κάθε τέχνασμα ώστε να τους απομυζούν ακόμα περισσότερο, αυξάνοντας τα δικά τους πλούτη και κάνοντας την εξουσία τους όλο και πιο ανάλγητη και αλαζονική

Να τα πουλήσουμε όλα!

Πρώτα εξάντλησαν τα περιθώρια να απομυζούν τον δημόσιο χώρο εξαγοράζοντας με αυτόν τους ψηφοφόρους τους.

Μετά, οι ίδιοι άνθρωποι, πολύ λογικά σκέφτηκαν και είπαν:

"Να τα πουλήσουμε όλα, δεν έχει ψωμί εδώ."

Θα πουλήσουμε το νερό;  Μήπως και τον αέρα;

Τα παιδιά μας; θα τα πουλήσουμε κι αυτά;

Μήπως τα πουλάμε ήδη;

Το μέλλον; Πουλιέται; Χωρίζεται σε κομματάκια ιδιοκτησίας;

Ξεκίνησε ο πλειστηριασμός για το μέλλον;

Είμαστε ανίκανοι, διαφημίζουν, να διαχειριστούμε το κάθε τι, μαζί και το μέλλον.

Γι αυτό τα πουλάμε όλα. 

Κι όταν θα έχουν πουληθεί όλα τι θα μας έχει μείνει για να πουλήσουμε;

Γιατί αν είμαστε ανίκανοι, όπως διαφημίζουν, να διαχειριστούμε το κάθε τί, τότε δεν θα υπάρξει κάποιο μέλλον που θα μας ανήκει.

Το μέλλον θα ανήκει σε άλλους. Τo δικό μας μέλλον θα ανήκει σε άλλους.

Η ιδανική αναλογία

Γιατί μιλάμε μόνο για τον κατώτατο μισθό;

Ας μιλήσουμε, τώρα, και για τον ανώτατο. 

Με τι αναλογία θα λέγατε;

1:2; 1:3; 1:5; 1:10; 1:20;

Με ποιό τρόπο δικαιολογούμε την μηνιαία αμοιβή ενός εργαζόμενου με 500 ευρώ, ενός άλλου με 5.000 ευρώ και ενός άλλου με 50.000 ευρώ;

Ποιά είναι η αξία της εργασίας του ενός, ή μήπως της ίδιας της ζωής του ενός, και ποιά του άλλου;

Εκείνου που παίρνει τα 5.000 ευρώ ή του άλλου που παίρνει τα 50.000 ευρώ θα υπήρχαν τόσο οι θέσεις εργασίας τους, όσο και οι παχυλοί μισθοί εάν κάποιοι, πολλοί περισσότεροι, δεν έκαναν εργασίες στις οποίες να βασίζεται η οικονομία και η κοινωνία ολόκληρη;

Αν η ύπαρξη μιας κοινωνίας προϋποθέτει την ύπαρξη όλων των θέσεων εργασίας και των ειδικοτήτων τότε ποιά ανάγκη διατηρεί αυτή την ανισομέρεια; Μήπως αυτή η ανισομέρεια εκτός από άδικη είναι και βλαβερή καθώς επιτρέπει σε ανθρώπους να δημιουργούν ισχυρές συντεχνίες βασισμένες στην συγκέντρωση πλούτου και εξουσίας;

Ας μην μιλάμε μόνο για τον κατώτατο μισθό. Ας μιλήσουμε και για τον ανώτατο.

Ο παχυλός μισθός

Τι σημαίνει παχυλός μισθός για έναν δημόσιο υπάλληλο;

Μα, την εξαγορά των υπηρεσιών του από τους πλούσιους φυσικά!

Γιατί κάποιοι δημόσιοι υπάλληλοι παίρνουν μηνιαίο μισθό που φτάνει σχεδόν το ετήσιο εισόδημά μου; Ή γιατί κάποιοι -ευτυχώς λιγότεροι- παίρνουν σε ένα μόλις μήνα όσα εγώ κι εσύ σε πέντε χρόνια; 

Ποιός τους παραχώρησε τέτοια προνόμια; Για ποιον εργάζονται; Πού πηγαίνουν τα παιδιά τους σχολείο; Μπορούν να συναισθανθούν τα δικά μου και τα δικά σου προβλήματα;

Είναι προφανές: 

Εργάζονται για λογαριασμό των πλουσίων και προωθούν τα συμφέροντα εκείνων. Τα παιδιά τους πάνε σε ιδιωτικά σχολεία και έχουν κρατημένες θέσεις σε πανάκριβα πανεπιστήμια του εξωτερικού. 

Και, όχι, δεν έχουν καμμιά συναίσθηση και ούτε θέλουν να αποκτήσουν για όσα ζούμε και αντιμετωπίζουμε όλοι εμείς. Αισθάνονται πιο κοντά στα πλούσια αφεντικά τους κι ας είναι ο δημόσιος πλούτος που απομυζούν.

Προσοχή!

Αυτοί που λένε ότι "ξέρουν", δεν ξέρουν!

Το μωρό, η χωριατοπούλα και το τσεκούρι

Ήταν μια χωριατοπούλα πού 'χε το μωρό της να κοιμάται κάτω από ένα δέντρο σκιερό.

Πάνω στον κορμό του δέντρου, όμως, κι ακριβώς πάνω από το μωρό που γλυκομοιμόταν χαμογελαστό κι ευχαριστημένο, ένας ξυλοκόπος είχε αφήσει καρφωμένο ένα μεγάλο βαρύ τσεκούρι.

Κάθονταν λοιπόν η χωριατοπούλα μπρος από το γλυκοκοιμισμένο μωρουδάκι και μπρος απ' το βαρύ τσεκούρι πού 'ταν μπηγμένο στον κορμό, και μοιρολογούσε γοερά για τον αφανισμό του νεογέννητου μωρού της, καθώς καταλάβαινε πως, αργά ή γρήγορα, το βαρύ τσεκούρι θά 'πεφτε πάνω του και θα το σκότωνε.

...

[ιδιωτικοποίηση]

Κάθε αρχή του μήνα με προσλάμβανε και στο τέλος με απέλυε για να με ξαναπροσλάβει.

Εργάστηκα έτσι 7 χρόνια.

Από τα λεφτά που έμπαιναν στον λογαριασμό μου επέστρεφα στον εργοδότη τα 250 ευρώ.

Εργαζόμουν για 380 ευρώ τον μήνα.

Δεν πληρωθήκαμε τους τελευταίους 4 μήνες και ο εργοδότης μάς ζήτησε να υπογράψουμε ότι έχουμε εισπράξει τις αμοιβές κανονικά. Για να πάρει ξανά την εργολαβία.

Αρνήθηκα και με απέλυσε.

Δεν δικαιούμαι αποζημίωση, ούτε και επίδομα ανεργίας.

Δεν λέω το όνομά μου για να μην έχω την τύχη της Κούνεβα.

[μαρτυρία εργαζόμενης σε εργολαβικό συνεργείο καθαρισμού σε δημόσιο νοσοκομείο. Αθήνα, Ιούνιος 2013.]

Ο επιστημονικός και ο προοδευτικός λόγος

Ο επιστημονικός λόγος αναζητά και χρησιμοποιεί τα διαθέσιμα δεδομένα, αμερόληπτα και στο σύνολό τους, προκειμένου, τεκμηριώνοντας την αφετηρία και τα στάδια ανάπτυξής του, να εμπλουτίζει όλο και περισσότερο την γνώση των ανθρώπων για την φυσική, κοινωνική και ανθρώπινη πραγματικότητα.

Ο επιστημονικός λόγος, 
διερευνά και προσπαθεί να περιγράψει την πραγματικότητα,

είναι προϊόν συγκέντρωσης και επεξεργασίας δεδομένων,

δεν μπορεί να αξιολογείται με κριτήρια Καλού-Κακού, Ηθικού-Ανήθικου.

Ο προοδευτικός λόγος βασιζόμενος στα δεδομένα που διατυπώνει ο επιστημονικός λόγος διδάσκει τις διαθέσιμες επιλογές που θα οδηγήσουν το όσο γίνεται πιο μεγάλο μέρος των ανθρώπων στην ανάπτυξη της ακεραιότητας, της αξιοπρέπειας και της πνευματικότητάς τους.

Ο προοδευτικός λόγος, 
βασίζεται στην γνώση της πραγματικότητας και διδάσκει την δυνατότητα και την ευθύνη της επιλογής, 
είναι ο ίδιος προϊόν επιλογής με βάση τις πολιτισμικές αξίες αυτών που τον διατυπώνουν, 
καλείται να επιλέγει διαρκώς και να διατυπώνει κριτήρια για το τι είναι Καλό-Κακό, Ηθικό-Ανήθικο.

Οι κρυψώνες του συντηρητικού λόγου και άλλες παγίδες (μέρος Α')

«Η ενδοσχολική βία (bullying) και οι διαστάσεις της στη σημερινή μνημονιακή ελληνική πραγματικότητα είναι μια ιδεολογική-πολιτική κατασκευή, με στόχο την ψυχολογικοποίηση της μαθητικής συμπεριφοράς ως μηχανισμού συμμόρφωσης μαθητών, γονέων και εκπαιδευτικών.»

Ολόκληρο το άρθρο του Κώστα Μπαϊρακτάρη «Ο εκφοβισμός στα σχολεία και η βία της φτώχειας» δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα των Συντακτών στις 31 Αυγούστου και παρουσιάζεται αυτούσιο στην διαδικτυακή θέση: http://www.efsyn.gr/?p=102200 Το άρθρο αυτό υπήρξε η αφορμή για την συγγραφή του κειμένου που ακολουθεί.

Σε μία περίοδο πλήρους συσκότισης και σύγχυσης, όπου η διάλυση του παλιού δεν έχει πυροδοτηθεί και το νέο δεν μοιάζει να έχει ξεμυτίσει, η αδυναμία της προοδευτικότητας να συγκροτηθεί γύρω από πειστικές αξίες που θα φέρουν πραγματικά στοιχεία ανατροπής, εισάγοντας ταυτόχρονα την πρόοδο, είναι αποκαρδιωτική.

Η «αντιμνημονικότητα» και «αντικαπιταλιστικότητα» στην φρασεολογία μιας επιχειρηματολογίας δεν αποτελεί κάποιου είδους διαβατήριο που θα την εντάξει στις προσπάθειες για την πρόοδο. Δεν μπορεί να υπάρξει ορισμός που να καθιστά κάθε αντιμνημονιακή ή αντικαπιταλιστική διατύπωση ως προοδευτικό λόγο. Για την ακρίβεια παραδείγματα αντιμνημονιακών και αντικαπιταλιστικών διατυπώσεων τα οποία ωστόσο κινούνται εξολοκλήρου στα όρια της πιο ακραίας συντηρητικότητας βρίσκονται διάχυτα γύρω μας.

Επιπλέον, ο προοδευτικός λόγος χάνει το περιεχόμενό του, την ίδια την προοδευτικότητά του δηλαδή, όταν δεν τεκμηριώνεται και όταν δεν χρησιμοποιεί ως αφετηρία και θεμέλιό του στοιχεία που προκύπτουν από την μελέτη της πραγματικότητας.

Το «ιδεολογικό κατασκεύασμα» στην πράξη

Ο συντάκτης του άρθρου «Ο εκφοβισμός στα σχολεία και η βία της φτώχειας» διατυπώνει τον παρακάτω συλλογισμό:

1. O εκφοβισμός στα σχολεία αποτελεί ιδεολογικό κατασκεύασμα.
2. Το ιδεολογικό κατασκεύασμα παρουσιάζεται ως εξατομικευμένο ψυχολογικό πρόβλημα.
3. Το εξατομικευμένο ψυχολογικό πρόβλημα ανάγεται σε συλλογική ενοχοποίηση.
4. Η συλλογική ενοχοποίηση χρησιμοποιείται ως μέθοδος καταστολής.
5. Η μέθοδος καταστολής αποτελεί την αφορμή για παρεμβατική εισβολή στο σχολικό περιβάλλον.

Η διατύπωση περί ιδεολογικού κατασκευάσματος φανερώνει ότι ο συγγραφέας δεν έχει προσεγγίσει το θέμα του σχολικού εκφοβισμού ούτε με πρωτογενή, ούτε με δευτερογενή έρευνα. Θα παραθέσω στοιχεία που έφτασαν στην αντίληψή μου με άμεσο τρόπο κατά την διάρκεια διετούς συμμετοχής μου σε Συμβούλιο Συλλόγου Γονέων σε Δημοτικό Σχολείο του Δήμου Αθήνας. Τα στοιχεία αυτά δεν εντάσσονται στο πλαίσιο επιστημονικής έρευνας, αποτελούν όμως ενδείξεις για την σοβαρότητα και την πολυπλοκότητα ενός προβλήματος που δεν μπορεί να ξεκινά και να τελειώνει μέσα σε ιδεοληπτικούς αφορισμούς.

Στοιχεία για τον εκφοβισμό σε Δημοτικό Σχολείο του Δήμου Αθήνας

1. Η δημιουργία συμμοριών, η στοχοποίηση μαθητών, ο εκφοβισμός, η ακραία φυσική βία, η απομόνωση μαθητών, ο φόβος και η άρνηση προς το σχολείο αποτέλεσαν περιστατικά τα οποία, για όσο καιρό η κοινότητα δεν τα αντιμετώπιζε, εντεινόντουσαν τόσο ως προς την βιαιότητα όσο και ως προς το πλήθος.
2. Η άσκηση φυσικής βίας ξεκίνησε από ελάχιστα μικρό αριθμό μαθητών και κατέληξε να αναπαράγεται, σε μικρό ή μεγάλο βαθμό, από απρόβλεπτα μεγάλο ποσοστό μαθητών.
3. Σοβαρά περιστατικά προήλθαν από παιδιά οικογενειών των οποίων τα επαγγέλματα σχετίζονται με την άσκηση εξουσίας, αλλά και από γονείς που με ευκολία διατείνονται «ξέρεις ποιός είμ' εγώ;»
4. Θύματα σε κάθε μικρό ή μεγάλο περιστατικό βίας ήταν μαθητές με διαφορετικότητα ή μαθητές που δείχνουν με τον ένα ή τον άλλο τρόπο αδύναμοι.
5. Η αντιπαράθεση των μαθητών σε κάποιες περιπτώσεις προκάλεσε και αντιπαράθεση των γονέων. Η σχολική κοινότητα βρέθηκε για μία περίοδο σε πολύ μεγάλη κρίση, με σοβαρό αντίκτυπο και στην δυνατότητα παραγωγής διδακτικού έργου.

Στοιχεία για την στάση των εκπαιδευτικών

1. Η αρχική αντιμετώπιση τέτοιων περιστατικών καθοριζόταν από τους διευθυντές και σε άγνωστο βαθμό από τον σύλλογο Διδασκόντων, χωρίς την εμπλοκή άλλων συντελεστών π.χ. σχολικού Συμβούλου, συλλόγου Γονέων, ψυχολόγων κ.λπ.
2. Ως μέθοδος αντιμετώπισης προβλήθηκε η άμβλυνση των εντάσεων με την πάροδο του χρόνου, αλλά και η υποβάθμιση ακόμα και σοβαρών περιστατικών τα οποία δεν καταγράφηκαν στο βιβλίο Συμβάντων.
3. Σε συγκεκριμένη περίπτωση όπου επιβαλλόταν ιατροδικαστική και εισαγγελική παρέμβαση προτιμήθηκε η αποσιώπηση και θεωρώ απίθανο να υπήρξε θεραπευτική προσέγγιση του θύματος ή των θυτών.
4. Η αιτία για κάθε τέτοια συμπεριφορά αποδόθηκε από τους εκπαιδευτικούς στο οικογενειακό περιβάλλον του εκάστοτε μαθητή και δήλωναν αναρμόδιοι για οποιαδήποτε περαιτέρω δραστηριοποίησή τους. Υπήρξαν παροτρύνσεις προς τους γονείς να βρουν λύση με ιδιωτικά μέσα.

Η κινητοποίηση των γονέων

Οι γονείς, μεμονωμένα σε μεγάλο βαθμό, αλλά και μέσω του συλλόγου Γονέων, ανέδειξαν την σοβαρή διάσταση του προβλήματος και κινητοποίησαν μια σειρά δράσεων που κατέγραψαν σημαντικά αποτελέσματα.

1. Λειτούργησαν σχολές Γονέων από ειδικευμένους ψυχολόγους μέσα από τις οποίες υπήρξε διάχυση πληροφόρησης μεταξύ των γονέων.
2. Τοποθετήθηκε στο σχολείο διευθύντρια που κατανοεί το σχολείο ως σύνθετο περιβάλλον του οποίου η διαχείριση απαιτεί την ανάδειξη των προβλημάτων και την ενεργοποίηση γύρω από αυτά.
3. Καθιερώθηκε η παρουσία σχολικού Συμβούλου ευαισθητοποιημένου σε θέματα ανάπτυξης  της σχολικής κοινότητας.
4. Το σχολείο εντάχθηκε σε πρόγραμμα με θέμα την ενδοσχολική βία και τον εκφοβισμό. Το πρόγραμμα αυτό έδωσε σημαντική πληροφόρηση και εφόδια στους εκπαιδευτικούς και ωφέλησε άμεσα τους συμμετέχοντες μαθητές στα επίπεδα όπως συνεργασίας, σεβασμού, ακεραιότητας, οριοθέτησης, κ.λπ. Το πρόγραμμα διηύθυναν ειδικοί ψυχολόγοι. Οι μέθοδοι που αξιοποιούνται, κατά κύριο λόγο, βασίζονται στην συνεργατικότητα και σε εναλλακτικές μεθόδους διδασκαλίας που ανατρέπουν το κυρίαρχο μοντέλο της έδρας-θρανίου.

Αν και τα παραπάνω στοιχεία δεν προέρχονται από επιστημονική έρευνα, καθώς είναι πρωτογενή θα μπορούσαν ενδεχομένως να καταγραφούν και να χρησιμοποιηθούν σε ένα τέτοιο πλαίσιο. Σε κάθε περίπτωση, είναι προφανής η αντίθετη φορά αυτής της πρωτογενούς καταγραφής με την τοποθέτηση ότι «ο εκφοβισμός αποτελεί ιδεολογικό κατασκεύασμα». Το συμπέρασμα που προκύπτει, εκτός εάν παρουσιαστούν άλλα στοιχεία, είναι ότι εάν υπάρχει ιδεολογικό κατασκεύασμα αυτό προέρχεται από τον συγγραφέα του άρθρου «Ο εκφοβισμός στα σχολεία και η βία της φτώχειας».

Θα μπορούσαμε να μην ασχοληθούμε περισσότερο καθώς εφόσον το πρώτο στάδιο του συλλογισμού δεν ευσταθεί τότε δεν μπορεί να ευσταθεί στο σύνολό του. Διατυπώνονται όμως κάποιες θέσεις εκ των οποίων η κάθε μία θα μπορούσε να αποτελέσει ιδιαίτερο κεφάλαιο για συζήτηση, καθώς με ανάλογο τρόπο μοιάζουν αυθαίρετες, συνθηματολογικές και  κάθε άλλο παρά συνεισφέρουν με οποιονδήποτε τρόπο στην συγκρότηση ενός πειστικού προοδευτικού λόγου.

Το σχολικό περιβάλλον, δυστυχώς, δεν αποτελεί νησίδα προοδευτικότητας

Διατυπώνει  ο συγγραφέας του άρθρου ότι το σύστημα επιδιώκει την διείσδυση στα σχολεία προκειμένου να χαλιναγωγήσει εκπαιδευτικούς, μαθητές και γονείς. Δυστυχώς όμως, δεν μοιάζει να υπάρχει κανένας λόγος ώστε το σύστημα να χρειάζεται να καταβάλει προσπάθειες προκειμένου να διεισδύσει στις σχολικές κοινότητες και να ασκήσει έλεγχο, καθώς αυτόν τον έλεγχο τον ασκεί ήδη ούτως ή άλλως.

Τα εκπαιδευτικό σύστημα είναι δομημένο με τις μεθόδους του πελατειακού μοντέλου, η παιδεία που παρέχει, εδώ και πολύ καιρό, είναι μόνο κατ’ όνομα δωρεάν, τελευταία δε, ρέπει στο να μην παρέχει παιδεία παρά μόνο τεχνογνωσία. Η κοινωνία επί χρόνια δέχεται αδιαμαρτύρητα αυτό το καθεστώς, οι γονείς δε και οι εκπαιδευτικοί είναι αυτοί που είτε ανεχόμενοι, είτε ως διεκπεραιωτές, είτε ως υποστηρικτές το συντηρούν και εδραιώνουν τα χαρακτηριστικά του.

Οι εκπαιδευτικοί, για τους οποίους όπως αναφέρεται στο άρθρο «το σχολείο είναι ο φυσικός χώρος τους», αναπόφευκτα είναι αλλοτριωμένοι από την κυρίαρχη ιδεολογία και τα κυρίαρχα πρότυπα συμπεριφορών στον ίδιο βαθμό με οποιαδήποτε άλλη κοινωνική ομάδα. Η αυστηρή ιεραρχία, οι εξουσιαστικές συμπεριφορές, αλλά και «διευκολύνσεις» και «εξυπηρετήσεις» διαμορφώνουν το γνωστό και από άλλους τομείς εργασιακό περιβάλλον. Τι είναι λοιπόν αυτό που έχει ξεφύγει από τον έλεγχο του συστήματος; Μα, τουλάχιστον όσο αφορά τα σχολεία, τίποτα απολύτως.

Η επιδίωξη δε, κάποιων μαθητών για την μεταξύ τους διαμόρφωση εξουσιών και ιεραρχιών είναι φυσικό συνεπακόλουθο των όσων βιώνει ένα παιδί στο οικογενειακό, σχολικό και κοινωνικό περιβάλλον. Η ανάδειξη τέτοιων συμπεριφορών ως πρόβλημα για την κοινότητα μπορεί να γίνει η αφετηρία για την ανάδειξή τους και στον κόσμο των ενηλίκων.

Εδώ όμως φτάνουμε σε ένα ενδιαφέρον σημείο: απειλείται το σχολείο, λέει ο συγγραφέας του άρθρου, από την εισβολή παρείσακτων που θα ασκήσουν έλεγχο, θα παραγκωνίσουν τους εκπαιδευτικούς και θα βάλουν το παιδαγωγικό έργο σε δεύτερη μοίρα.

Οι «ειδικοί» και η σχολική κοινότητα

Το ότι το σχολείο αποτελεί τον φυσικό χώρο των εκπαιδευτικών δεν συνεπάγεται ότι αυτό πρέπει να ισχύει κατ’ αποκλειστικότητα. Σε θεωρητικό επίπεδο, το σχολείο αποτελεί τον ιδανικό εργασιακό χώρο μέσα στον οποίο ο εργαζόμενος μπορεί να βιώσει στον μέγιστο βαθμό την ανάπτυξη της προσωπικής του δημιουργικότητας, έχοντας ταυτόχρονα την δυνατότητα να κινείται σε όλο το φάσμα μεταξύ του ατομικού και του συλλογικού. Αυτό όμως δεν είναι αρκετό για να καταστήσει τον εκπαιδευτικό έναν «ειδικό» υπεράνω της κοινωνίας, με την οποία του αναλογεί να πάψει  να διαπραγματεύεται.

Επιπλέον, το σχολείο αποτελεί τον εν δυνάμει σημαντικότερο ενεργό πυρήνα της κοινωνίας, στον οποίο αντικατοπτρίζεται το πολιτισμικό επίπεδο της κοινωνίας και διαγράφεται η μελλοντική πορεία της. Το σχολείο μπορεί να επιδρά σημαντικά στην τοπική κοινωνία και να αποτελεί έναν ζωντανό πυρήνα σε διαρκή αναβρασμό.  Η προοδευτική διάσταση του σχολικού περιβάλλοντος θα μπορούσε να περιγράφεται μέσα από ένα σχολείο που αλληλεπιδρά με την τοπική κοινωνία, επιδιώκει την ανάδειξη των αντιθέσεων και διαμορφώνεται μέσα από αυτές.

Έχει μεγάλο ενδιαφέρον το γεγονός ότι υπάρχουν διαθέσιμοι θεσμοί, οι οποίοι ωστόσο είτε παραμένουν σε πλήρη αχρηστία, είτε, σε λιγότερες περιπτώσεις, υπολειτουργούν. Τέτοιοι θεσμοί είναι για παράδειγμα το Σχολικό Συμβούλιο, οι Αυτόνομες Συλλογικές Μονάδες Αγωγής, οι ΣχολικοίΣυνεταιρισμοί, ενδεχομένως και άλλοι.

Αποτελεί οπισθοδρομική επιδίωξη, αλλά δυστυχώς και κυρίαρχη συνθήκη, η διατύπωση ότι οποιοσδήποτε πλην των εκπαιδευτικών είναι παρείσακτος μέσα στο σχολικό περιβάλλον. Είναι οπισθοδρομική επιδίωξη ο οποιοσδήποτε δημόσιος χώρος να λειτουργείται από «ειδικούς» και εν κρυπτώ από την κοινωνία. Είναι ακόμα οπισθοδρομική επιδίωξη η κοινωνία να μην εξασκείται στην διαχείριση του δημόσιου χώρου και στην διαπραγμάτευση γύρω από αυτό το ζήτημα.

Όπως προαναφέρθηκε, στο σχολείο από όπου προέρχονται τα αναφερόμενα παραδείγματα, οι γονείς πιεστικά έθεσαν το θέμα των αυξανόμενων βίαιων συμπεριφορών και χρησιμοποίησαν όλα τα θεσμικά μέσα που είχαν στην διάθεσή τους προκειμένου να υπερβούν την υπεροψία του «ειδικού» που αντιμετώπισαν από τους εκπαιδευτικούς. Το αποτέλεσμα υπήρξε ευεργετικό για την κοινότητα στο σύνολό της.

Η απουσία συγκροτημένης προοδευτικότητας

Το σχολείο, ειδικά το Δημοτικό, αποτελεί τον φυσικό πυρήνα των τοπικών κοινοτήτων, υφίσταται ως θεσμός, έχει αυτοτέλεια,  έχει ζωντάνια και συγκεντρώνει διαρκώς το ενδιαφέρον μεγάλου μέρους της τοπικής κοινωνίας. Αποτελεί σοβαρή αστοχία της προοδευτικότητας, το ότι δεν έχουν αναπτυχθεί μηχανισμοί αυτοδιαχείρισης αυτών των κοινοτήτων. Έχει επίσης μεγάλο ενδιαφέρον το ότι υφίσταται σχετικό θεσμικό πλαίσιο το οποίο παραμένει αναξιοποίητο.

Εντέλει, προτού η όποια προοδευτικότητα φαντασιωθεί την όποια άσκηση βίας ως πράξη ακεραιότητας ή εξεγερτικότητας, μπορεί να επενδύει στην ανάπτυξη της κοινωνικής συνείδησης σε προσωπικό και συλλογικό επίπεδο, στην εξάσκηση στην διαχείριση του δημόσιου χώρου από όσο το δυνατόν περισσότερους πολίτες, και στην εδραίωση της χαμένης πεποίθησης ότι τα πάντα μπορούν να αλλάζουν προς το καλύτερο όταν καταβάλουμε συνειδητές προσπάθειες σε αυτή την κατεύθυνση.