20161007

Κοινωνίες σε πόλεμο

[Societies in war]

Αν στην αρχαιότητα ανοίγαμε μία συζήτηση με έναν Σπαρτιάτη για την κοινωνία που έχει διαμορφώσει με τους είλωτες, μπορεί να γελούσε μαζί μας ή μπορεί και να προτιμούσε να εξαφανίσει τα ίχνη των προσβλητικών απόψεών μας (και εμάς μαζί). Πιθανότατα, το ίδιο θα απορούσε και θα ενοχλούνταν μαζί μας και ένας είλωτας.
Οι είλωτες, τα ανθρώπινα κοπάδια των Λακεδαιμόνων, δεν ήταν μία τάξη μέσα στην κοινωνία των αφεντικών τους. Οι είλωτες ήταν υπόδουλες ή φόρου υποτελείς κοινωνίες, που βρίσκονταν υποταγμένες από την κατακτητική εισβολή, την πολεμική βία και την ισχύ των όπλων των Λακεδαιμόνων. Για τους Λακεδαίμονες οι είλωτες δεν είχαν καν ανθρώπινη υπόσταση και η ζωή τους δεν είχε καμμία αξία πέρα από το πρόσοδο που τους απέφερε.

Οι Λακεδαίμονες μετά την αρχική κατακτητική επιδρομή ήταν υποχρεωμένοι να διατηρούνται ετοιμοπόλεμοι προκειμένου να προφυλάσσονται από τις προσπάθειες των υπόδουλων κοινωνιών να απελευθερωθούν. Ο πόλεμος τόσο για τους Λακεδαίμονες όσο και για τους είλωτες υπήρξε έκτοτε διαρκής, άλλοτε με ανοιχτή αντιπαράθεση και άλλοτε, από την μεριά των Λακεδαιμόνων, προληπτικά.
Οι Λακεδαίμονες λοιπόν και οι είλωτες, δεν υπήρξαν ποτέ μία ενιαία κοινωνία αλλά υπήρξαν αυτόνομες κοινωνίες σε διαρκή πόλεμο, εκ των οποίων η μία κυριαρχούσε συντριπτικά πάνω στην άλλη ή τις άλλες, η μία ευημερούσε και οι άλλες καταστρέφονταν.

Αυτού του είδους ο καταναγκασμός, ο κατανταγκασμός της υποδούλωσης που επιτυγχάνεται με τον διαρκή πόλεμο που κάνει μια κοινωνία κυρίαρχων στις κοινωνίες των υποταγμένων, υπήρξε και παραμένει θεμέλιο των σύγχρονων κοινωνιών.
Η υποδούλωση και ο καταναγκασμός δεν αποτελούν μία φυσική, αναγκαστική εξέλιξη των κοινωνιών, δεν εμφανίστηκαν στην πορεία ενός μονόδρομου που ακολουθούν υποχρεωτικά οι κοινωνίες, αλλά προέκυψαν σε ορισμένες συγκυρίες και ως επιλογή συγκεκριμένων φυλών και ανθρώπων. Η υποδούλωση και ο καταναγκασμός όμως, από την πρώτη στιγμή που επινοήθηκαν, διαμόρφωσαν ένα περιβάλλον ανταγωνισμού μεταξύ των κοινωνιών, οδηγώντας κάποιες στην υποδούλωση και κάποιες στην αναπαραγωγή και εξάπλωση της κατακτητικής βίας.

Μέσα στους αιώνες, οι κοινωνίες των κυρίαρχων και οι κοινωνίες των υποταγμένων αλλάζουν συνεχώς όψη και χαρακτηριστικά, παρ'όλ'αυτά, ο πόλεμος μεταξύ τους είναι αδιάκοπος.
Οι κοινωνίες των κυρίαρχων, σήμερα, κρύβουν το πραγματικό τους πρόσωπο πίσω από ιδεολογικά κατασκευάσματα όπως έθνος, τάξεις, κράτος, κοινοβουλευτική δημοκρατία. Σήμερα, οι περισσότερες κοινωνίες των κυρίαρχων δεν μπορούν να εδραιώνονται εύκολα σε ιδεολογήματα περί φυλετικής ανωτερότητας και θεϊκών εντολών, και έτσι έχουν χτίσει τον μύθο του ελεύθερου ανταγωνιστικού στίβου μέσα σε μία κοινωνία ελευθερίας και απεριόριστων δυνατοτήτων στον οποίο κάποιοι πετυχαίνουν και κάποιοι αποτυγχάνουν. Σε αυτόν τον μύθο η αποτυχία κάποιων δεν μπορεί να αποδοθεί στους πετυχημένους. Φυσικά, όταν τέτοια ιδεολογήματα δεν πετυχαίνουν τον σκοπό τους, τα ένοπλα στρατιωτικά τμήματα της κυρίαρχης κοινωνίας, ως εκτελεστικά όργανα της ενιαίας δημοκρατικής κοινωνίας, χρηματοδοτούμενα και επανδρωμένα μάλιστα από τους ίδιους τους καταπιεζόμενους, είναι πάντα σε ετοιμότητα να επιβάλλουν το ιδεολόγημα της έννομης τάξης.
Όπως ακριβώς και στην αρχαία Πελοπόννησο, έτσι και σήμερα, υπόδουλοι "είλωτες" φέρουν τα όπλα των αφεντών τους, συμμετέχουν στους πολέμους τους, ενώ όταν θυμούνται την χαμένη τους ελευθερία ή αξιοπρέπεια, βρίσκονται αντιμέτωποι με τούς μισθοφορικούς στρατούς που στρέφει εναντίον τους η κοινωνία των κυρίαρχων.

Δεν έχει απολύτως καμμία σημασία το γεγονός πως η κοινωνία των κυρίαρχων δεν αποτελεί την γενετική συνέχεια μιας συγκεκριμένης φυλής. Άλλωστε όπως λέει ο Στρως, η έννοια της φυλής στις ανθρώπινες κοινωνίες δεν περιορίζεται στα γενετικά χαρακτηριστικά, καθώς, είναι οι πολιτισμικοί κανόνες της που καθορίζουν ποιοί διασταυρώνονται με ποιούς, ποιοί εντάσσονται και ποιοί εξαιρούνται. Ακόμα και αν η κυρίαρχη κοινωνία στην Ρωμαϊκή αυτοκρατορία αποτελούνταν στο ξεκίνημά της αποκλειστικά από Ρωμαίους ενώ μετά από πεντακόσια χρόνια αποτελούνταν επιπλέον από Σύριους, Έλληνες, Μαυριτανούς και Γαλάτες υπήρχε ένα χαρακτηριστικό που παρέμεινε μέσα στους αιώνες αναλοίωτο: ήταν η κοινωνία που με την ισχύ των όπλων κατανάγκαζε άλλες κοινωνίες να εκπληρώνουν τις επιθυμίες της.

Σήμερα, οι κοινωνίες των κυρίαρχων μετά από βιαιοπραγίες και διδασκαλίες αιώνων έχουν καταφέρει να πείθουν τις κοινωνίες των υποταγμένων πως όλοι οι άνθρωποι μαζί αποτελούν μία ενιαία κοινωνία και πως ο καθένας ανήκει λίγο-πολύ στην κοινωνική τάξη που του αναλογεί με βάση τα χαρίσματα, τις προσπάθειες, την μοίρα του ή το θέλημα τού θεού.

Είναι όμως ολότελα παραπλανητικό να κατονομάζουμε τις κοινωνίες μας ταξικές, συντηρώντας την διδασκαλία πως πρόκειται για ενιαίες κοινωνίες που εξελίσσονται από τα βάθη του χρόνου, και μέσα στις οποίες οι άνθρωποι δρουν για το κοινό όφελος, όμοια με μία κυψέλη μελισσών όπου ο καθένας σύμφωνα με τα ιδιαίτερα κληρονομημένα ή επίκτητα χαρακτηριστικά του καταλαμβάνει την θέση και τα προνόμια που του αξίζουν.

Οι σύγχρονες κοινωνίες είναι εμπόλεμες. Γεννήθηκαν από τον πόλεμο και συντηρούνται από τον πόλεμο. Χωρίς τον πόλεμο, τα όπλα και την βία, η δυνατότητα μιας κοινωνίας να καταναγκάζει άλλες κοινωνίες ώστε να εκπληρώνουν τις επιθυμίες της δεν υφίσταται.
Κάθε κυριαρχική κοινωνία είναι υποχρεωμένη να διεξάγει έναν διαρκή πόλεμο ενάντια στις υποταγμένες κοινωνίες που διατηρεί στην επικράτειά της, και έναν διαρκή πόλεμο με τις κυριαρχικές κοινωνίες στον περίγυρο. Ο πόλεμος στην επικράτειά της επιβάλλεται από την ανάγκη της να καταναγκάζει τις υποταγμένες κοινωνίες. Ο πόλεμος εκτός επικράτειας επιβάλλεται από τον ανταγωνισμό μεταξύ των κυριαρχικών κοινωνιών για την αύξηση των υποταγμένων, εκμεταλλευόμενων κοινωνιών.

Ένα μεγάλο μέρος αυτών των πολέμων συντελείται σήμερα σε συμβολικό επίπεδο χωρίς εμφανή βία και αιματοχυσίες, παίρνοντας ονόματα όπως νομισματική ένωση, δημόσιο χρέος, αγγλικό δίκαιο, έλεγχος κεφαλαίων, ατομική ιδιοκτησία κ.ο.κ. Κάθε φορά όμως που ένας τέτοιος συμβολικός πόλεμος κρίνεται ανεπαρκής για τα συμφέροντα της μιας ή της άλλης κυριαρχικής κοινωνίας, χωρίς χρονοτριβή προτάσσονται τα όπλα, κινητοποιούνται οι μισθοφορικοί στρατοί ειδικοί για επιχειρήσεις ενάντια σε άοπλα μέλη των υποταγμένων κοινωνιών ή/και οι μισθοφορικοί στρατοί που εκπαιδεύονται για επιχειρήσεις εντός και εκτός επικράτειας.


Γερμανίδα τιμωρείται δημόσια στην ναζιστική Γερμανία για την σχέση της με "κατώτερο" άντρα, πιθανά Εβραίο ή Σλαύο.
H καθαρότητα της "φυλής" αποτελεί ένα κεντρικό ιδεολόγημα κάθε κυριαρχικής κοινωνίας. Όταν τέτοια αρχαία ιδεολογήματα κρίνονται "οπισθοδρομικά" από τις δημοκρατικές κοινωνίες μας, ο οικονομικός και κοινωνικός αποκλεισμός επιφέρει τα ίδια αποτελέσματα στην διατήρηση του διαχωρισμού των εμπόλεμων κοινωνιών. Η απόδειξη της κατωτερότητας των καταναγκαζόμενων ανθρώπων και κοινωνιών γίνεται πλέον σιωπηλά αυταπόδεικτη, όχι εξαιτίας της "φυλετικής" καταγωγής αλλά, εξαιτίας της αποτυχίας τους στον ελεύθερο ανταγωνιστικό στίβο.
https://incredibleimages4u.blogspot.gr/2010/03/rare-unseen-pictures-from-second-world.html

Στρατός με προτεταμένα όπλα και ξιφολόγχες στους πανεπιστημιακούς χώρους του Berkeley, California, 1969.
http://www.lib.berkeley.edu/MRC/pacificaviet.html#1969