20150928
20150917
Η αντικειμενικότητα του Είναι και η αριστεροσύνη
http://tvxs.gr/news/blogarontas/syriza-ksesyriza-kai-alles-aytapates
Με μια πρωτοφανή για τα εκπαιδευτικά ήθη κίνηση, που μαρτυρεί απέλπιδα προσπάθεια να επιβληθούν συνθήκες συνωμοσίας σιωπής για την επιλογή του κ. Τσίπρα να φοιτήσουν οι βλαστοί του σε ιδιωτικό σχολείο, η διοίκηση του ιστορικού εκπαιδευτηρίου έβαλε στο στόχαστρό της προς τον φωτορεπόρτερ Βασίλη Κουτρουμάνο.
Hill / Τσίπρας
Με μια πρωτοφανή για τα εκπαιδευτικά ήθη κίνηση, που μαρτυρεί απέλπιδα προσπάθεια να επιβληθούν συνθήκες συνωμοσίας σιωπής για την επιλογή του κ. Τσίπρα να φοιτήσουν οι βλαστοί του σε ιδιωτικό σχολείο, η διοίκηση του ιστορικού εκπαιδευτηρίου έβαλε στο στόχαστρό της προς τον φωτορεπόρτερ Βασίλη Κουτρουμάνο.
Hill / Τσίπρας
20150915
Η νομοτέλεια της εξέλιξης
Όπως ο καθένας από εμάς αδυνατεί να προσδιορίσει την ζωή του λαμβάνοντας υπόψη την μόνη βεβαιότητα, η οποία είναι η επερχόμενη φθορά και η επερχόμενη ανυπαρξία του, με απόλυτα ανάλογο και πέρα από κάθε λογική τρόπο, σαν κοινωνίες αδυνατούμε να αντικρύσουμε το σοβαρό ενδεχόμενο μιας επερχόμενης πολιτισμικής κατάρρευσης.
Προσκολλούμαστε στην βαθειά ενστικτώδη αλλά και πολιτισμική πίστη πως όσα σχετίζονται με την ύπαρξή μας όπως και η ίδια η ύπαρξή μας, νομοτελειακά, εξελίσσονται προς κάτι περισσότερο, καλύτερο, πλουσιότερο, προς κάτι που κατά την ολοκλήρωσή του θα ικανοποιεί την πληρότητα των προσδιοκιών μας.
Μία νομοτέλεια που μπορούμε να γνωρίζουμε για την εξέλιξη με βεβαιότητα, είναι πως αυτή συντελείται. Όταν δε, αφορά σε άτομα, η εξέλιξη οδηγεί με βεβαιότητα στον αφανισμό τους, ενώ, όταν αφορά σε κοινωνίες η εξέλιξη μπορεί να περιλαμβάνει είτε τον αφανισμό τους, ο οποίος με τον ένα ή τον άλλο τρόπο περιλαμβάνει και τον αφανισμό των μελών τους, είτε την επί μακρόν εξισορρόπησή τους μέσα στο περιβάλλον. Η εξισορρόπηση των κοινωνιών πάλι μέσα στο περιβάλλον, μπορεί να συντελείται με τρόπο βλαπτικό για το μεγάλο μέρος των ανθρώπων ή με τρόπο που να εξασφαλίζει ταυτόχρονα την ισορροπία και στην ζωή του κάθε μέλους της κοινωνίας.
Κανείς δεν μπορεί να διαγνώσει την ύπαρξη κάποιας νομοτέλειας η οποία θα κατευθύνει την εξέλιξη της ανθρωπότητας προς μία ισορροπία με το περιβάλλον η οποία θα εξασφαλίζει ταυτόχρονα και την ισορροπία στην ζωή του κάθε ανθρώπου.
Γνωρίζουμε πως για την διαμόρφωση μιας τέτοιας προοπτικής εργάζονται οι προοδευτικοί άνθρωποι, όπως γνωρίζουμε πως η ικανότητά μας να επιλέγουμε μια τέτοια προοπτική αποτελεί το κύριο χαρακτηριστικό της ανθρωπινότητάς μας.
Γνωρίζουμε όμως ταυτόχρονα πάμπολλα παραδείγματα αφανισμών ολόκληρων πολιτισμών καθώς και πάμπολλα παραδείγματα πολιτισμών οι οποίοι για μεγάλες περιόδους, όσο αφορά τουλάχιστον τον ανθρώπινο μικρόκοσμο, μετεξελίσσονται έχοντας ως εργαλείο ισορροπίας την φθορά των ανθρώπινων υπάρξεων. Ισορροπία όμως που, ούτως ή άλλως, όταν το περιβάλλον μέσα στο οποίο συντελείται αποκτά χαρακτηριστικά πεπερασμένου, καταρρέει συμπαρασύροντας κοινωνίες και ανθρώπους.
Έτσι, τίποτα δεν τεκμηριώνει την υπάρξη κάποιας νομοτέλειας που οδηγεί την ανθρωπότητα στην επίτευξη μιας ισορροπίας ιδανικής για τους ανθρώπους.
Αντίθετα, μια ακόμα νομοτέλεια που μπορούμε να γνωρίζουμε με βεβαιότητα είναι πως, η κοινωνική εξέλιξη που συντελείται μέσα από την διαμόρφωση ανταγωνισμών οι οποίοι με την σειρά τους θρέφονται από την απαίτηση για συνεχή μεγέθυνση και ισχυροποίηση των ανταγωνιστικών μερών, την στιγμή που αυτή η μεγέθυνση αγγίζει τα πεπερασμένα όρια του περιβάλλοντος, επέρχεται κατάρρευση που συμπαρασύρει κοινωνίες και ανθρώπους.
Προσκολλούμαστε στην βαθειά ενστικτώδη αλλά και πολιτισμική πίστη πως όσα σχετίζονται με την ύπαρξή μας όπως και η ίδια η ύπαρξή μας, νομοτελειακά, εξελίσσονται προς κάτι περισσότερο, καλύτερο, πλουσιότερο, προς κάτι που κατά την ολοκλήρωσή του θα ικανοποιεί την πληρότητα των προσδιοκιών μας.
Μία νομοτέλεια που μπορούμε να γνωρίζουμε για την εξέλιξη με βεβαιότητα, είναι πως αυτή συντελείται. Όταν δε, αφορά σε άτομα, η εξέλιξη οδηγεί με βεβαιότητα στον αφανισμό τους, ενώ, όταν αφορά σε κοινωνίες η εξέλιξη μπορεί να περιλαμβάνει είτε τον αφανισμό τους, ο οποίος με τον ένα ή τον άλλο τρόπο περιλαμβάνει και τον αφανισμό των μελών τους, είτε την επί μακρόν εξισορρόπησή τους μέσα στο περιβάλλον. Η εξισορρόπηση των κοινωνιών πάλι μέσα στο περιβάλλον, μπορεί να συντελείται με τρόπο βλαπτικό για το μεγάλο μέρος των ανθρώπων ή με τρόπο που να εξασφαλίζει ταυτόχρονα την ισορροπία και στην ζωή του κάθε μέλους της κοινωνίας.
Κανείς δεν μπορεί να διαγνώσει την ύπαρξη κάποιας νομοτέλειας η οποία θα κατευθύνει την εξέλιξη της ανθρωπότητας προς μία ισορροπία με το περιβάλλον η οποία θα εξασφαλίζει ταυτόχρονα και την ισορροπία στην ζωή του κάθε ανθρώπου.
Γνωρίζουμε πως για την διαμόρφωση μιας τέτοιας προοπτικής εργάζονται οι προοδευτικοί άνθρωποι, όπως γνωρίζουμε πως η ικανότητά μας να επιλέγουμε μια τέτοια προοπτική αποτελεί το κύριο χαρακτηριστικό της ανθρωπινότητάς μας.
Γνωρίζουμε όμως ταυτόχρονα πάμπολλα παραδείγματα αφανισμών ολόκληρων πολιτισμών καθώς και πάμπολλα παραδείγματα πολιτισμών οι οποίοι για μεγάλες περιόδους, όσο αφορά τουλάχιστον τον ανθρώπινο μικρόκοσμο, μετεξελίσσονται έχοντας ως εργαλείο ισορροπίας την φθορά των ανθρώπινων υπάρξεων. Ισορροπία όμως που, ούτως ή άλλως, όταν το περιβάλλον μέσα στο οποίο συντελείται αποκτά χαρακτηριστικά πεπερασμένου, καταρρέει συμπαρασύροντας κοινωνίες και ανθρώπους.
Έτσι, τίποτα δεν τεκμηριώνει την υπάρξη κάποιας νομοτέλειας που οδηγεί την ανθρωπότητα στην επίτευξη μιας ισορροπίας ιδανικής για τους ανθρώπους.
Αντίθετα, μια ακόμα νομοτέλεια που μπορούμε να γνωρίζουμε με βεβαιότητα είναι πως, η κοινωνική εξέλιξη που συντελείται μέσα από την διαμόρφωση ανταγωνισμών οι οποίοι με την σειρά τους θρέφονται από την απαίτηση για συνεχή μεγέθυνση και ισχυροποίηση των ανταγωνιστικών μερών, την στιγμή που αυτή η μεγέθυνση αγγίζει τα πεπερασμένα όρια του περιβάλλοντος, επέρχεται κατάρρευση που συμπαρασύρει κοινωνίες και ανθρώπους.
 |
| http://www.dangerouscreation.com/2011/12/what-to-do-with-a-human-plague/ |
20150911
Το λάθος και η επιλογή
Δεν διαφαίνεται η ύπαρξη κάποιου λάθους στην πολιτική του ΣΥΡΙΖΑ, παρόλο που οι εξελίξεις έχουν κλείσει ήδη την αριστερή παρένθεση κατ' επιταγή κέντρων εντός και εκτός συνόρων, και αυτό είτε κυβερνήσει ξανά ο ΣΥΡΙΖΑ είτε όχι.
Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει πάψει να αποτελεί αριστερό κόμμα κυρίως για έναν λόγο: η ηγεσία του επέλεξε τους τακτικισμούς που χρησιμοποιεί και ο τελευταίος πολιτικάντης για να προσκολλάται στην εξουσία, από το να προβάλει στον λαό την γνώση που είναι αυτή την στιγμή ικανή να τον ριζοσπαστικοποιήσει.
Εξακολουθεί αυτή η ηγετική ομάδα να κοροϊδεύει τον λαό λέγοντας πως η συμπόρευση με το μνημόνιο αποτελεί μια αναγκαία κίνηση τακτικής. Πολλοί ίσως θα ήταν διατεθειμένοι να αποδεχτούν μια τέτοια κίνηση τακτικής. Η μετατροπή όμως του ΣΥΡΙΖΑ σε ένα ακόμα αρχηγικό κόμμα και, κυρίως, το φροντισμένο λεξιλόγιο που πλέον χρησιμοποιεί περισσότερο από ποτέ για να συσκοτίζει αντί να διαφωτίζει την εικόνα της ταξικής αντιπαράθεσης, δεν αφήνει περιθώρια για αυταπάτες.
Οι ενέργειες της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ είναι μεθοδευμένες και αποτελούν προϊόν επιλογών, ενώ το όποιο λάθος βρίσκεται στην επιλογή όσων διαβλέψαμε στον ΣΥΡΙΖΑ την επιδίωξη ριζοσπαστικοποίησης της κοινωνίας.
Μέσα όμως από αυτό το λάθος και τις όποιες αντιφάσεις προκύπτουν σημαντικά συμπεράσματα:
1. H ενότητα των κινημάτων αυξάνει την αξιοπιστία τους με γεωμετρική πρόοδο καθώς η ικανότητα της σύνθεσης αποτελεί τεκμήριο και εγγύηση για την δημοκρατία.
2. Μέσα στα κινήματα υπάρχουν πάντα άνθρωποι και ομάδες που θα φανούν πρόθυμοι σε μία κρίσιμη στιγμή να υπηρετήσουν σκοπιμότητες ακόμα και ολότελα αντίθετες προς τις αφετηρίες των κινημάτων αυτών.
3. Η θέση εξουσίας αποτελεί αυτή την στιγμή απλώς ένα από τα μέσα με τα οποία τα κινήματα μπορούν να διαχέουν τα ριζοσπαστικά μηνύματά τους στην κοινωνία.
4. Σε κάθε περίπτωση, επιδίωξη παραμένει η ριζοσπαστικοποίηση της κοινωνίας με στόχο την κατάργηση των ανισοτήτων και όχι η διαχείριση του συστήματος ανισοτήτων από θέση εξουσίας.
5. Καθοριστικός παράγοντας στην πορεία των κινημάτων, είτε βρεθούν στην εξουσία είτε όχι, είναι η ικανότητά τους να διαμορφώνουν κανόνες προστασίας από τα σύνδρομα που δημιουργούνται στην ηγεσία και την εξουσία.
Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει πάψει να αποτελεί αριστερό κόμμα κυρίως για έναν λόγο: η ηγεσία του επέλεξε τους τακτικισμούς που χρησιμοποιεί και ο τελευταίος πολιτικάντης για να προσκολλάται στην εξουσία, από το να προβάλει στον λαό την γνώση που είναι αυτή την στιγμή ικανή να τον ριζοσπαστικοποιήσει.
Εξακολουθεί αυτή η ηγετική ομάδα να κοροϊδεύει τον λαό λέγοντας πως η συμπόρευση με το μνημόνιο αποτελεί μια αναγκαία κίνηση τακτικής. Πολλοί ίσως θα ήταν διατεθειμένοι να αποδεχτούν μια τέτοια κίνηση τακτικής. Η μετατροπή όμως του ΣΥΡΙΖΑ σε ένα ακόμα αρχηγικό κόμμα και, κυρίως, το φροντισμένο λεξιλόγιο που πλέον χρησιμοποιεί περισσότερο από ποτέ για να συσκοτίζει αντί να διαφωτίζει την εικόνα της ταξικής αντιπαράθεσης, δεν αφήνει περιθώρια για αυταπάτες.
Οι ενέργειες της ηγεσίας του ΣΥΡΙΖΑ είναι μεθοδευμένες και αποτελούν προϊόν επιλογών, ενώ το όποιο λάθος βρίσκεται στην επιλογή όσων διαβλέψαμε στον ΣΥΡΙΖΑ την επιδίωξη ριζοσπαστικοποίησης της κοινωνίας.
Μέσα όμως από αυτό το λάθος και τις όποιες αντιφάσεις προκύπτουν σημαντικά συμπεράσματα:
1. H ενότητα των κινημάτων αυξάνει την αξιοπιστία τους με γεωμετρική πρόοδο καθώς η ικανότητα της σύνθεσης αποτελεί τεκμήριο και εγγύηση για την δημοκρατία.
2. Μέσα στα κινήματα υπάρχουν πάντα άνθρωποι και ομάδες που θα φανούν πρόθυμοι σε μία κρίσιμη στιγμή να υπηρετήσουν σκοπιμότητες ακόμα και ολότελα αντίθετες προς τις αφετηρίες των κινημάτων αυτών.
3. Η θέση εξουσίας αποτελεί αυτή την στιγμή απλώς ένα από τα μέσα με τα οποία τα κινήματα μπορούν να διαχέουν τα ριζοσπαστικά μηνύματά τους στην κοινωνία.
4. Σε κάθε περίπτωση, επιδίωξη παραμένει η ριζοσπαστικοποίηση της κοινωνίας με στόχο την κατάργηση των ανισοτήτων και όχι η διαχείριση του συστήματος ανισοτήτων από θέση εξουσίας.
5. Καθοριστικός παράγοντας στην πορεία των κινημάτων, είτε βρεθούν στην εξουσία είτε όχι, είναι η ικανότητά τους να διαμορφώνουν κανόνες προστασίας από τα σύνδρομα που δημιουργούνται στην ηγεσία και την εξουσία.
20150910
Οι κρυμμένες εικόνες της δυστοπίας
"... Αν σας δείχναμε αυτά που πραγματικά βλέπουμε στις μάχες, δεν θα υπήρχε κανένας άνθρωπος που θα δεχόταν να ξαναγίνει πόλεμος – ποτέ και για καμία αιτία. ..."
- Ρόμπερτ Φισκ
Δικαίωμα στην φρίκη / του Άρη Χατζηστεφάνου
Η ποικιλομορφία ως θεμελιώδης αρχή της εξέλιξης
http://www.bbc.com/news/science-environment-34192447
"... Prof Berger believes that the discovery of a creature that has such a mix of modern and primitive features should make scientists rethink the definition of what it is to be human - so much so that he himself is reluctant to describe naledi as human.
Other researchers working in the field, such as Prof Stringer, believe that naledi should be described as a primitive human. But he agrees that current theories need to be re-evaluated and that we have only just scratched the surface of the rich and complex story of human evolution. ..."
"... Prof Berger believes that the discovery of a creature that has such a mix of modern and primitive features should make scientists rethink the definition of what it is to be human - so much so that he himself is reluctant to describe naledi as human.
Other researchers working in the field, such as Prof Stringer, believe that naledi should be described as a primitive human. But he agrees that current theories need to be re-evaluated and that we have only just scratched the surface of the rich and complex story of human evolution. ..."
20150909
Ποιά ερωτήματα καλούμαστε να απαντήσουμε;
1.
Ένας φαινομενικά παράδοξος όρος συμπεριλήφθηκε στο τρέχον μνημόνιο: να μεγαλώσει η μισθολογική ψαλίδα στον δημόσιο τομέα. Δηλαδή τα στελέχη να αμοίβονται περισσότερο και οι υπάλληλοι λιγότερο.
Η προσπάθεια του καθενός να πετύχει καλύτερους όρους διαβίωσης μέσω της αύξησης των εισοδημάτων του και όχι μέσω της βελτίωσης του δημόσιου χώρου αποτελεί το θεμέλιο πάνω στο οποίο στηρίζεται το υπάρχον σύστημα ανισοτήτων. Σε αυτό το σύστημα οι θεματοφύλακες δεν είναι τόσο οι μηχανισμοί κρατικής επιβολής όσο οι άνθρωποι που αισθάνονται πως είναι "πετυχημένοι" και στέκονται πάνω από τους υπόλοιπους, γιατί χωρίς αμφιβολία -όπως πιστεύουν- αυτό είναι που αντιστοιχεί στην αξία τους. Είναι εύκολο να κατανοήσουμε πως όσο μεγαλώνει ο βαθμός ικανοποίησης των "πετυχημένων" τόσο οι ανισότητες αυξάνονται αλλά και εδραιώνονται.
Τί μας λέει δηλαδή η μνημονιακή επιταγή; Ότι για την εδραίωση του συστήματος ανισοτήτων είναι απαραίτητο στον κρατικό μηχανισμό να υπάρχουν οι άνθρωποι που θα ταυτίζουν το μέλλον τους με αυτό των κυρίαρχων τάξεων και όχι με αυτό του υπόλοιπου λαού.
Ποιές επιλογές της κοινωνίας μπορούν να αντιταχθούν σε αυτή την πολιτική;
Ένα παράδειγμα είναι το κλείδωμα της σχέσης του κατώτατου μισθού με τον ανώτατο σε μία αναλογία που θα επιλέξει η κοινωνία. Ας υποθέσουμε ότι σε μια τέτοια περίπτωση ο κατώτατος μισθός ορίζεται να είναι Α και ως ανώτατο επιλέγει η κοινωνία τον 2A, δηλαδή τον διπλάσιο. Αν ένας δικαστικός που αμοίβεται με τον 2Α επιδιώκει αύξηση των εισοδημάτων του κατά 50% αυτό σημαίνει ότι ο μισθός του θα γίνει 3Α αλλά ταυτόχρονα και ο μισθός του πιο χαμηλόμισθου, τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, 1,5Α.
Βασική επιδίωξη κάθε πολιτικής που θέλει να προσδιορίζεται ως αριστερή είναι η εξάλειψη των ανισοτήτων και η διαμόρφωση ενός ποιοτικού δημόσιου χώρου ο οποίος να καθιστά στις συνειδήσεις των ανθρώπων αχρείαστη την προσπάθεια "οικονομικής ανέλιξης".
2.
Εντύπωση προκαλεί ακόμα η μνημονιακή επιταγή να μην αυξηθεί η φορολογία όσων συγκεντρώνουν μεγάλο πλούτο ώστε, όπως λέγεται, να προστατευθεί η επιχειρηματικότητα, ενώ την ίδια στιγμή ζητείται από τις επιχειρήσεις να προπληρώνουν όλο και μεγαλύτερο μέρος του φόρου που τους αναλογεί.
Είναι προφανές πως κανένα ενδιαφέρον δεν υπάρχει για την προστασία της επιχειρηματικότητας, ίσα-ίσα μάλιστα, ενώ ταυτόχρονα υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για την προστασία του μεγάλου πλούτου. Έχει φανεί με πολλούς τρόπους η επιδίωξη, ο πλούτος να συγκεντρώνεται σε όλο και λιγότερα χέρια και εκεί να παραμένει με ασφάλεια.
Ποιές επιλογές της κοινωνίας μπορούν να αντιταχθούν σε αυτή την πολιτική;
3.
Η μνημονιακή απαίτηση για αύξηση του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας.
Σε αυτή την απαίτηση η σκοπιμότητα είναι εύκολα αναγνωρίσιμη. Κάθε προσθήκη έμμεσου φόρου φέρνει στα ταμεία γρήγορο χρήμα και λύνει τα χέρια της μιας ή της άλλης εξουσίας από το να οργανώνει και να διατηρεί ένα δίκαιο φορολογικό σύστημα με βάση τα εισοδήματα.
Ποιές επιλογές της κοινωνίας μπορούν να αντιταχθούν σε αυτή την πολιτική;
Και ένα μωρό παιδί μπορεί να σκεφτεί τί είναι προς το συμφέρον των φτωχότερων ανθρώπων, αλλά και τί αρμόζει σε μία δίκαιη κοινωνία:
Η πλήρης κατάργηση του ΦΠΑ. Η κοινωνία μπορεί να αποφασίζει ποιά είναι τα είδη πολυτελείας στα οποία θα έπρεπε να επιβάλλεται ειδικός φόρος. Πέραν τούτου το μόνο δίκαιο σύστημα φορολόγησης είναι η άμεση φορολόγηση βάσει των εισοδημάτων.
4.
Η επιβαλόμενη αύξηση του κόστους γεωργικής παραγωγής σε συνέχεια του παρεμβατισμού και της ανατροπής των εύθραυστων ισορροπιών της αγροτικής οικονομίας, έχουν ως πιθανότερη προοπτική τον μεγαλύτερο αποσυντονισμό και την μείωση των παραγόμενων προϊόντων.
Καθώς διαφαίνεται πως σε όλους τους τομείς που σχεδιάζονται από την ΕΕ κυρίαρχη επιδίωξη είναι η συγκέντρωση του πλούτου και της εξουσίας σε όλο και στενότερο κύκλο ανθρώπων ώστε αυτή η ολιγαρχία να σταθεί ικανή να αντεπεξέλθει στον διεθνή ανταγωνισμό, το ίδιο ισχύει και στον αγροτικό τομέα. Διαμορφώνονται όροι που ευνοούν την συγκέντρωση του αγροτικού τομέα σε λίγους διαχειριστές της παραγωγής.
Ποιές επιλογές της κοινωνίας μπορούν να αντιταχθούν σε αυτή την πολιτική;
Η ενίσχυση της μικρής παραγωγής όπως και της μικρής ιδιοκτησίας και της μικρής μεταποίησης, αφορούν πρώτιστα μια αριστερή διακυβέρνηση.
Η αυστηρή φορολόγηση της γης που παραμένει ανεκμετάλλευτη και μόνο, η παραχώρηση γης σε αυτούς που είναι διατεθειμένοι να την δουλέψουν, η οργάνωση δικτύων μεταφοράς και διανομής των προϊόντων χωρίς την παρέμβαση κερδοσκόπων, η ανάπτυξη της εξαγωγικής τεχνογνωσίας, είναι μέτρα που μπορούν να ωφελήσουν την ζωή τόσο των αγροτών όσο και των κατοίκων των πόλεων.
5.
Η μνημονιακή απαίτηση για εκσυγχρονισμό και συρρίκνωση του δημόσιου τομέα.
Ο δημόσιος τομέας κατά ένα σημαντικό μέρος του λειτουργεί σαν ένα βαρίδι για την κοινωνία και σαν ένα εργαλείο για την διατήρηση των κομματικών ολιγαρχιών. Αυτή την στιγμή η ΕΕ επιδιώκει, από την μία, την μεταστροφή του σε ένα εργαλείο με το οποίο θα ελέγχεται η ελληνική κοινωνία από τα γερμανογαλλικά κέντρα εξουσίας και, από την άλλη, την απελευθέρωσή του από κάθε προοπτική κοινωνικού ελέγχου και, κατά το μέγιστο, παράδοσή του σε κερδοσκοπικά συμφέροντα των ιδίων.
Ποιές επιλογές της κοινωνίας μπορούν να αντιταχθούν σε αυτή την πολιτική;
Ο δημόσιος τομέας αποτελεί τον ιδανικό χώρο για την άσκηση πολιτικών που θα ωθήσουν την κοινωνία προς τα εμπρός. Κάτι τέτοιο όμως απαιτεί την βούληση μεγάλου μέρους της κοινωνίας να έρθει σε ρήξη με τα υφιστάμενα συμφέροντα που, ούτως ή άλλως, αυτή την στιγμή κλονίζονται.
Ένα ριζοσπαστικό μέτρο είναι η πρόσληψη στο δημόσιο αποκλειστικά νέων, φοιτητών και πτυχιούχων, πάντα όμως με συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα π.χ. τα δέκα χρόνια. Για κάθε έναν που θα υπήρξαν θετικές αξιολογήσεις από την κοινωνία αυτός ο χρόνος θα μπορούσε να παρατείνεται.
Η εργασία στον δημόσιο τομέα αποτελεί και η ίδια δημόσιο χώρο και μόνο έτσι μπορεί να αντιμετωπίζεται από μια αριστερή διακυβέρνηση. Κάθε υπηρεσία και οργανισμός δημοσίου συμφέροντος μπορεί να αποτελεί πρότυπο διαφάνειας και ορθολογικής λειτουργίας.
6.
Οι μνημονιακές απαιτήσεις στο σύνολό τους δείχνουν πλήρη αδιαφορία για τον ορισμό που δίνει η Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα δικαιώματα στην κρατική οντότητα και στην δημοκρατία.
Είναι ευνόητο πως όσο περισσότερο συγκεντρώνεται πλούτος και εξουσία σε συγκεκριμένα χέρια η κοινωνία απομακρύνεται από την έννοια της δημοκρατίας. Είναι ακόμα ευνόητο πως τα προνόμια και οι πολυτέλειες που απολαμβάνουν τα αιρετά και διορισμένα στελέχη της ΕΕ έχουν ως μόνο σκοπό την εξαγορά τους απο την ολιχαρχία.
Ποιές επιλογές της κοινωνίας μπορούν να αντιταχθούν σε αυτή την πολιτική;
Μοιάζει να αποτελεί πλάνη η πεποίθηση πως θα υπάρξει μεταστροφή αυτών των πολιτικών είτε στο άμεσο είτε στο μακρινό μέλλον. Ο ελληνικός λαός εφόσον του δοθεί η ενημέρωση, ενδεχομένως να είναι κοντά στο να κάνει επιλογές που θα τον φέρουν σε ρήξη με το ελληνικό κατεστημένο. Είναι παράδοξο η προοδευτικότητα αντί να προτείνει στον λαό αυτόν τον δρόμο να του υπόσχεται ότι θα υπάρξει αργά ή γρήγορα συνολική μεταστροφή της ΕΕ σε πιο δημοκρατική και φιλολαϊκή κατεύθυνση. Αυτό όμως είναι μία πλάνη γιατί αν κανείς ποτέ δεν μπει στον κόπο να έρθει σε ρήξη με το υφιστάμενο καθεστώς αυτό ολοένα θα ισχυροποιείται και θα καταπίνει τους λαούς.
Είναι πολλά τα θέματα τα οποία με ανάλογο τρόπο μπορούμε να θέσουμε στον δημόσιο διάλογο. Μοιάζει όμως αντί να θέτουμε χειροπιαστά ερωτήματα και να δίνουμε χειροπιαστές απαντήσεις, να προτιμούμε να περιορίζουμε τον διάλογο σε επίπεδο συμβόλων χωρίς χειροπιαστό αντίκρυσμα. Αυτός όμως είναι ο μηχανισμός που χρησιμοποιει το υφιστάμενο πολιτικό προσωπικό για να συντηρεί τα προνόμια και την πρωτοκαθεδρία του.
Δικιά μας δουλειά είναι να θέσουμε τα πιο κατάλληλα ερωτήματα μέσα από τα οποία θα μπορέσουμε να αναζητήσουμε τις λύσεις που χρειαζόμαστε.
[
Ένας φαινομενικά παράδοξος όρος συμπεριλήφθηκε στο τρέχον μνημόνιο: να μεγαλώσει η μισθολογική ψαλίδα στον δημόσιο τομέα. Δηλαδή τα στελέχη να αμοίβονται περισσότερο και οι υπάλληλοι λιγότερο.
Η προσπάθεια του καθενός να πετύχει καλύτερους όρους διαβίωσης μέσω της αύξησης των εισοδημάτων του και όχι μέσω της βελτίωσης του δημόσιου χώρου αποτελεί το θεμέλιο πάνω στο οποίο στηρίζεται το υπάρχον σύστημα ανισοτήτων. Σε αυτό το σύστημα οι θεματοφύλακες δεν είναι τόσο οι μηχανισμοί κρατικής επιβολής όσο οι άνθρωποι που αισθάνονται πως είναι "πετυχημένοι" και στέκονται πάνω από τους υπόλοιπους, γιατί χωρίς αμφιβολία -όπως πιστεύουν- αυτό είναι που αντιστοιχεί στην αξία τους. Είναι εύκολο να κατανοήσουμε πως όσο μεγαλώνει ο βαθμός ικανοποίησης των "πετυχημένων" τόσο οι ανισότητες αυξάνονται αλλά και εδραιώνονται.
Τί μας λέει δηλαδή η μνημονιακή επιταγή; Ότι για την εδραίωση του συστήματος ανισοτήτων είναι απαραίτητο στον κρατικό μηχανισμό να υπάρχουν οι άνθρωποι που θα ταυτίζουν το μέλλον τους με αυτό των κυρίαρχων τάξεων και όχι με αυτό του υπόλοιπου λαού.
Ποιές επιλογές της κοινωνίας μπορούν να αντιταχθούν σε αυτή την πολιτική;
Ένα παράδειγμα είναι το κλείδωμα της σχέσης του κατώτατου μισθού με τον ανώτατο σε μία αναλογία που θα επιλέξει η κοινωνία. Ας υποθέσουμε ότι σε μια τέτοια περίπτωση ο κατώτατος μισθός ορίζεται να είναι Α και ως ανώτατο επιλέγει η κοινωνία τον 2A, δηλαδή τον διπλάσιο. Αν ένας δικαστικός που αμοίβεται με τον 2Α επιδιώκει αύξηση των εισοδημάτων του κατά 50% αυτό σημαίνει ότι ο μισθός του θα γίνει 3Α αλλά ταυτόχρονα και ο μισθός του πιο χαμηλόμισθου, τόσο στον δημόσιο όσο και στον ιδιωτικό τομέα, 1,5Α.
Βασική επιδίωξη κάθε πολιτικής που θέλει να προσδιορίζεται ως αριστερή είναι η εξάλειψη των ανισοτήτων και η διαμόρφωση ενός ποιοτικού δημόσιου χώρου ο οποίος να καθιστά στις συνειδήσεις των ανθρώπων αχρείαστη την προσπάθεια "οικονομικής ανέλιξης".
2.
Εντύπωση προκαλεί ακόμα η μνημονιακή επιταγή να μην αυξηθεί η φορολογία όσων συγκεντρώνουν μεγάλο πλούτο ώστε, όπως λέγεται, να προστατευθεί η επιχειρηματικότητα, ενώ την ίδια στιγμή ζητείται από τις επιχειρήσεις να προπληρώνουν όλο και μεγαλύτερο μέρος του φόρου που τους αναλογεί.
Είναι προφανές πως κανένα ενδιαφέρον δεν υπάρχει για την προστασία της επιχειρηματικότητας, ίσα-ίσα μάλιστα, ενώ ταυτόχρονα υπάρχει μεγάλο ενδιαφέρον για την προστασία του μεγάλου πλούτου. Έχει φανεί με πολλούς τρόπους η επιδίωξη, ο πλούτος να συγκεντρώνεται σε όλο και λιγότερα χέρια και εκεί να παραμένει με ασφάλεια.
Ποιές επιλογές της κοινωνίας μπορούν να αντιταχθούν σε αυτή την πολιτική;
Η αριστερά έχει κάθε λόγο να υπερασπίζεται την επιχειρηματικότητα καθώς αυτή αποτελεί σημαντική έκφραση της ανθρώπινης δημιουργικότητας. Έχει όμως και κάθε λόγο να αντιμάχεται κάθε μορφή συγκέντρωσης πλούτου γιατί κάθε τέτοια συγκέντρωση αποτελεί και το μέσο συγκέντρωσης εξουσίας και δίνει την δυνατότητα σε όσους τον κατέχουν να υποδουλώνουν άλλους ανθρώπους.
Έτσι, η κοινωνία μπορεί να επιλέξει όταν το χρήμα συγκεντρώνεται σε ιδιωτικά χέρια, αυτό να έχει ημερομηνία λήξης, ώστε αναγκαστικά όποιος το αποκτά, με γρήγορους ρυθμούς να φροντίζει για την επιστροφή του στην κοινωνία από την οποία προέκυψε. Είναι ευθύνη της αριστεράς να προτείνει στους ανθρώπους να αναγνωρίζουν στον πλούτο ένα συλλογικό επίτευγμα της κοινωνίας και έτσι να διαμορφώνουν κανόνες ώστε να επιστρέφει προς όφελός της.3.
Η μνημονιακή απαίτηση για αύξηση του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας.
Σε αυτή την απαίτηση η σκοπιμότητα είναι εύκολα αναγνωρίσιμη. Κάθε προσθήκη έμμεσου φόρου φέρνει στα ταμεία γρήγορο χρήμα και λύνει τα χέρια της μιας ή της άλλης εξουσίας από το να οργανώνει και να διατηρεί ένα δίκαιο φορολογικό σύστημα με βάση τα εισοδήματα.
Ποιές επιλογές της κοινωνίας μπορούν να αντιταχθούν σε αυτή την πολιτική;
Και ένα μωρό παιδί μπορεί να σκεφτεί τί είναι προς το συμφέρον των φτωχότερων ανθρώπων, αλλά και τί αρμόζει σε μία δίκαιη κοινωνία:
Η πλήρης κατάργηση του ΦΠΑ. Η κοινωνία μπορεί να αποφασίζει ποιά είναι τα είδη πολυτελείας στα οποία θα έπρεπε να επιβάλλεται ειδικός φόρος. Πέραν τούτου το μόνο δίκαιο σύστημα φορολόγησης είναι η άμεση φορολόγηση βάσει των εισοδημάτων.
4.
Η επιβαλόμενη αύξηση του κόστους γεωργικής παραγωγής σε συνέχεια του παρεμβατισμού και της ανατροπής των εύθραυστων ισορροπιών της αγροτικής οικονομίας, έχουν ως πιθανότερη προοπτική τον μεγαλύτερο αποσυντονισμό και την μείωση των παραγόμενων προϊόντων.
Καθώς διαφαίνεται πως σε όλους τους τομείς που σχεδιάζονται από την ΕΕ κυρίαρχη επιδίωξη είναι η συγκέντρωση του πλούτου και της εξουσίας σε όλο και στενότερο κύκλο ανθρώπων ώστε αυτή η ολιγαρχία να σταθεί ικανή να αντεπεξέλθει στον διεθνή ανταγωνισμό, το ίδιο ισχύει και στον αγροτικό τομέα. Διαμορφώνονται όροι που ευνοούν την συγκέντρωση του αγροτικού τομέα σε λίγους διαχειριστές της παραγωγής.
Ποιές επιλογές της κοινωνίας μπορούν να αντιταχθούν σε αυτή την πολιτική;
Η ενίσχυση της μικρής παραγωγής όπως και της μικρής ιδιοκτησίας και της μικρής μεταποίησης, αφορούν πρώτιστα μια αριστερή διακυβέρνηση.
Η αυστηρή φορολόγηση της γης που παραμένει ανεκμετάλλευτη και μόνο, η παραχώρηση γης σε αυτούς που είναι διατεθειμένοι να την δουλέψουν, η οργάνωση δικτύων μεταφοράς και διανομής των προϊόντων χωρίς την παρέμβαση κερδοσκόπων, η ανάπτυξη της εξαγωγικής τεχνογνωσίας, είναι μέτρα που μπορούν να ωφελήσουν την ζωή τόσο των αγροτών όσο και των κατοίκων των πόλεων.
5.
Η μνημονιακή απαίτηση για εκσυγχρονισμό και συρρίκνωση του δημόσιου τομέα.
Ο δημόσιος τομέας κατά ένα σημαντικό μέρος του λειτουργεί σαν ένα βαρίδι για την κοινωνία και σαν ένα εργαλείο για την διατήρηση των κομματικών ολιγαρχιών. Αυτή την στιγμή η ΕΕ επιδιώκει, από την μία, την μεταστροφή του σε ένα εργαλείο με το οποίο θα ελέγχεται η ελληνική κοινωνία από τα γερμανογαλλικά κέντρα εξουσίας και, από την άλλη, την απελευθέρωσή του από κάθε προοπτική κοινωνικού ελέγχου και, κατά το μέγιστο, παράδοσή του σε κερδοσκοπικά συμφέροντα των ιδίων.
Ποιές επιλογές της κοινωνίας μπορούν να αντιταχθούν σε αυτή την πολιτική;
Ο δημόσιος τομέας αποτελεί τον ιδανικό χώρο για την άσκηση πολιτικών που θα ωθήσουν την κοινωνία προς τα εμπρός. Κάτι τέτοιο όμως απαιτεί την βούληση μεγάλου μέρους της κοινωνίας να έρθει σε ρήξη με τα υφιστάμενα συμφέροντα που, ούτως ή άλλως, αυτή την στιγμή κλονίζονται.
Ένα ριζοσπαστικό μέτρο είναι η πρόσληψη στο δημόσιο αποκλειστικά νέων, φοιτητών και πτυχιούχων, πάντα όμως με συγκεκριμένο χρονικό ορίζοντα π.χ. τα δέκα χρόνια. Για κάθε έναν που θα υπήρξαν θετικές αξιολογήσεις από την κοινωνία αυτός ο χρόνος θα μπορούσε να παρατείνεται.
Η εργασία στον δημόσιο τομέα αποτελεί και η ίδια δημόσιο χώρο και μόνο έτσι μπορεί να αντιμετωπίζεται από μια αριστερή διακυβέρνηση. Κάθε υπηρεσία και οργανισμός δημοσίου συμφέροντος μπορεί να αποτελεί πρότυπο διαφάνειας και ορθολογικής λειτουργίας.
6.
Οι μνημονιακές απαιτήσεις στο σύνολό τους δείχνουν πλήρη αδιαφορία για τον ορισμό που δίνει η Σύμβαση του ΟΗΕ για τα Ανθρώπινα δικαιώματα στην κρατική οντότητα και στην δημοκρατία.
Είναι ευνόητο πως όσο περισσότερο συγκεντρώνεται πλούτος και εξουσία σε συγκεκριμένα χέρια η κοινωνία απομακρύνεται από την έννοια της δημοκρατίας. Είναι ακόμα ευνόητο πως τα προνόμια και οι πολυτέλειες που απολαμβάνουν τα αιρετά και διορισμένα στελέχη της ΕΕ έχουν ως μόνο σκοπό την εξαγορά τους απο την ολιχαρχία.
Ποιές επιλογές της κοινωνίας μπορούν να αντιταχθούν σε αυτή την πολιτική;
Μοιάζει να αποτελεί πλάνη η πεποίθηση πως θα υπάρξει μεταστροφή αυτών των πολιτικών είτε στο άμεσο είτε στο μακρινό μέλλον. Ο ελληνικός λαός εφόσον του δοθεί η ενημέρωση, ενδεχομένως να είναι κοντά στο να κάνει επιλογές που θα τον φέρουν σε ρήξη με το ελληνικό κατεστημένο. Είναι παράδοξο η προοδευτικότητα αντί να προτείνει στον λαό αυτόν τον δρόμο να του υπόσχεται ότι θα υπάρξει αργά ή γρήγορα συνολική μεταστροφή της ΕΕ σε πιο δημοκρατική και φιλολαϊκή κατεύθυνση. Αυτό όμως είναι μία πλάνη γιατί αν κανείς ποτέ δεν μπει στον κόπο να έρθει σε ρήξη με το υφιστάμενο καθεστώς αυτό ολοένα θα ισχυροποιείται και θα καταπίνει τους λαούς.
Είναι πολλά τα θέματα τα οποία με ανάλογο τρόπο μπορούμε να θέσουμε στον δημόσιο διάλογο. Μοιάζει όμως αντί να θέτουμε χειροπιαστά ερωτήματα και να δίνουμε χειροπιαστές απαντήσεις, να προτιμούμε να περιορίζουμε τον διάλογο σε επίπεδο συμβόλων χωρίς χειροπιαστό αντίκρυσμα. Αυτός όμως είναι ο μηχανισμός που χρησιμοποιει το υφιστάμενο πολιτικό προσωπικό για να συντηρεί τα προνόμια και την πρωτοκαθεδρία του.
Δικιά μας δουλειά είναι να θέσουμε τα πιο κατάλληλα ερωτήματα μέσα από τα οποία θα μπορέσουμε να αναζητήσουμε τις λύσεις που χρειαζόμαστε.
[
20150908
20150903
20150901
Το ισχνό αποτύπωμα
Ίσως το μικρότερο κακό να είναι η αναγκαστική, και ενδεχόμενα πρόσκαιρη, παράδοση στους πειρατές των ανθρώπινων υπάρξεων, σ' αυτούς που εργάζονται για την μεγέθυνση των αυτοκρατοριών τους, αδιαφορώντας για το πόσοι άνθρωποι θα συνθλιβούν σε έναν ανταγωνισμό που, ούτως ή άλλως, οδηγεί ολόκληρη την ανθρωπότητα στον αφανισμό της.
Το μεγάλο κακό είναι η έλλειψη, ή η αδυναμία διατύπωσης, ενός λόγου που να μπολιάζει την ανάγκη των ανθρώπων για έναν άλλο τρόπο ζωής, για άλλου είδους αξιακά συστήματα.
Τελικά δεν υπήρξε τίποτα το ανατρεπτικό σε αυτή την αριστερή διακυβέρνηση. Ο κυβερνητισμός και οι περί αυτόν τακτικισμοί δεν αποτελούν κάποιου είδους νέες αξίες. Η συνέχιση δε, της διδασκαλίας ότι το ζητούμενο είναι η επιστροφή στην πρότερη ευμάρεια και στην "ανάπτυξη", το μόνο που σπέρνει είναι θλίψη και αδιέξοδα.
Το παραδοσιακό αριστερό προσωπικό, τα νέα και γηραιά στελέχη που διαμόρφωσαν και διαμορφώνουν την αντίληψή τους για τον κόσμο μέσα στα κομματικά γραφεία, έστρεψαν την πλάτη στους ανθρώπους που με λαχτάρα αναζήτησαν ελπίδα σε αυτό που έμοιαζε να θεμελιώνεται πάνω σε κανόνες δημοκρατίας και πολυφωνίας.
Για την προοδευτικότητα κάθε μέσο είναι και σκοπός, όπως και το αντίστροφο, όπως και κανένας σκοπός δεν "αγιάζει" τα μέσα, και έτσι αυτό το εγχείρημα της αριστερής διακυβέρνησης έδειξε με μεγάλο θόρυβο ποιά είναι τα όρια αυτού του πολιτικού προσωπικού. Το θλιβερό δε, δεν είναι πως αυτή η διακυβέρνηση δεν άλλαξε τον κόσμο, γιατί ο κόσμος δεν αλλάζει με τόση ευκολία, αλλά γιατί τόση ενέργεια και δυναμική αφήνει εντέλει ένα τόσο ισχνό αποτύπωμα.
Η ελληνική κοινωνία δεν σπάρθηκε με νέες ιδέες, με νέες αξίες, με νέους τρόπους, δεν γκρεμίστηκαν βεβαιότητες και πρότυπα. Πάλι πολιτικάντηδες, πάλι το ίδιο λεξιλόγιο, οι εκβιασμοί και τα αδιέξοδα, πάλι τα πράγματα στην θέση τους, πάλι οι πάνω και οι κάτω, αυτοί που "ξέρουν" και αυτοί που πρέπει να ακολουθούν.
Το έλλειμμα, αφορά το άμεσο αποτύπωμα που άφησε αυτή η διακυβέρνηση στην συλλογική νόηση των ανθρώπων και δεν έχει να κάνει διόλου με τους πετυχημένους ή αποτυχημένους κυβερνητικούς ελιγμούς προς την μία ή την άλλη κατεύθυνση. Το αποτύπωμα δε αυτό, μοιάζει να είναι τόσο αμυδρό που πιθανότατα να αφανιστεί ολότελα από το πρώτο φθινοπωρινό αεράκι.
Οι εξελίξεις από εδώ και πέρα θα καθοριστούν από το έμμεσο αποτύπωμα των όσων συνέβησαν μέχρι εδώ, το αποτύπωμα που καταγράφηκε στον νου των ανθρώπων πέρα από τις επιδιώξεις του ενός ή του άλλου επίδοξου σωτήρα, και για το οποίο κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει αυτή την στιγμή πώς θα διαμορφώσει τις πράξεις και τις επιλογές των ανθρώπων στο κοντινότερο και μακρινότερο μέλλον.
Το μεγάλο κακό είναι η έλλειψη, ή η αδυναμία διατύπωσης, ενός λόγου που να μπολιάζει την ανάγκη των ανθρώπων για έναν άλλο τρόπο ζωής, για άλλου είδους αξιακά συστήματα.
Τελικά δεν υπήρξε τίποτα το ανατρεπτικό σε αυτή την αριστερή διακυβέρνηση. Ο κυβερνητισμός και οι περί αυτόν τακτικισμοί δεν αποτελούν κάποιου είδους νέες αξίες. Η συνέχιση δε, της διδασκαλίας ότι το ζητούμενο είναι η επιστροφή στην πρότερη ευμάρεια και στην "ανάπτυξη", το μόνο που σπέρνει είναι θλίψη και αδιέξοδα.
Το παραδοσιακό αριστερό προσωπικό, τα νέα και γηραιά στελέχη που διαμόρφωσαν και διαμορφώνουν την αντίληψή τους για τον κόσμο μέσα στα κομματικά γραφεία, έστρεψαν την πλάτη στους ανθρώπους που με λαχτάρα αναζήτησαν ελπίδα σε αυτό που έμοιαζε να θεμελιώνεται πάνω σε κανόνες δημοκρατίας και πολυφωνίας.
Για την προοδευτικότητα κάθε μέσο είναι και σκοπός, όπως και το αντίστροφο, όπως και κανένας σκοπός δεν "αγιάζει" τα μέσα, και έτσι αυτό το εγχείρημα της αριστερής διακυβέρνησης έδειξε με μεγάλο θόρυβο ποιά είναι τα όρια αυτού του πολιτικού προσωπικού. Το θλιβερό δε, δεν είναι πως αυτή η διακυβέρνηση δεν άλλαξε τον κόσμο, γιατί ο κόσμος δεν αλλάζει με τόση ευκολία, αλλά γιατί τόση ενέργεια και δυναμική αφήνει εντέλει ένα τόσο ισχνό αποτύπωμα.
Η ελληνική κοινωνία δεν σπάρθηκε με νέες ιδέες, με νέες αξίες, με νέους τρόπους, δεν γκρεμίστηκαν βεβαιότητες και πρότυπα. Πάλι πολιτικάντηδες, πάλι το ίδιο λεξιλόγιο, οι εκβιασμοί και τα αδιέξοδα, πάλι τα πράγματα στην θέση τους, πάλι οι πάνω και οι κάτω, αυτοί που "ξέρουν" και αυτοί που πρέπει να ακολουθούν.
Το έλλειμμα, αφορά το άμεσο αποτύπωμα που άφησε αυτή η διακυβέρνηση στην συλλογική νόηση των ανθρώπων και δεν έχει να κάνει διόλου με τους πετυχημένους ή αποτυχημένους κυβερνητικούς ελιγμούς προς την μία ή την άλλη κατεύθυνση. Το αποτύπωμα δε αυτό, μοιάζει να είναι τόσο αμυδρό που πιθανότατα να αφανιστεί ολότελα από το πρώτο φθινοπωρινό αεράκι.
Οι εξελίξεις από εδώ και πέρα θα καθοριστούν από το έμμεσο αποτύπωμα των όσων συνέβησαν μέχρι εδώ, το αποτύπωμα που καταγράφηκε στον νου των ανθρώπων πέρα από τις επιδιώξεις του ενός ή του άλλου επίδοξου σωτήρα, και για το οποίο κανείς δεν μπορεί να γνωρίζει αυτή την στιγμή πώς θα διαμορφώσει τις πράξεις και τις επιλογές των ανθρώπων στο κοντινότερο και μακρινότερο μέλλον.