20150731
Στο όνομα του λαού;
Ο λαός έχει εκπαιδευτεί να προσδοκά περισσότερα εισοδήματα ως την μόνη εγγύηση για ένα καλύτερο επίπεδο ζωής.
Δεν έχει εκπαιδευτεί καθόλου να προσδοκά την διασφάλιση και ανάπτυξη του δημόσιου χώρου, πολύ περισσότερο να συνεισφέρει σε αυτή την διασφάλιση και ανάπτυξη ως εγγύηση για ένα καλύτερο επίπεδο ζωής.
Αν υποθέσουμε πως η κοινωνική πρωτοπορία, σε αντίθεση με το μεγάλο μέρος της κοινωνίας, αναγνωρίζει το αδιέξοδο της ανταγωνιστικής ατομικής επιδίωξης για ένα καλύτερο επίπεδο ζωής, και επιδιώκει την ευζωία ως συλλογικό αγαθό μέσα από την προοπτική της διασφάλισης και ανάπτυξης του δημόσιου χώρου, τότε η διάδοση αυτής της γνώσης δεν μπορεί παρά να είναι το κύριο μέλημα αυτής της πρωτοπορίας.
Είναι ιδιαίτερα παράδοξο η κοινωνική πρωτοπορία να αποσυντίθεται μέσα σε ανταγωνιστικές επιδιώξεις επιβολής επιλογών που γίνονται στο όνομα του λαού, αλλά ταυτόχρονα ερήμην του.
Η διάχυση στην κοινωνία της γνώσης που αφορά στην σημασία της διασφάλισης και ανάπτυξης του δημόσιου χώρου, μαζί με το παράδειγμα της σύμπραξης μέσα σε ένα ολοένα εξελισσόμενο πλαίσιο δημοκρατίας και ισοτιμίας αποτελούν την σημαντικότερη και ανατρεπτικότερη επιλογή των προοδευτικών ανθρώπων.
Δεν έχει εκπαιδευτεί καθόλου να προσδοκά την διασφάλιση και ανάπτυξη του δημόσιου χώρου, πολύ περισσότερο να συνεισφέρει σε αυτή την διασφάλιση και ανάπτυξη ως εγγύηση για ένα καλύτερο επίπεδο ζωής.
Αν υποθέσουμε πως η κοινωνική πρωτοπορία, σε αντίθεση με το μεγάλο μέρος της κοινωνίας, αναγνωρίζει το αδιέξοδο της ανταγωνιστικής ατομικής επιδίωξης για ένα καλύτερο επίπεδο ζωής, και επιδιώκει την ευζωία ως συλλογικό αγαθό μέσα από την προοπτική της διασφάλισης και ανάπτυξης του δημόσιου χώρου, τότε η διάδοση αυτής της γνώσης δεν μπορεί παρά να είναι το κύριο μέλημα αυτής της πρωτοπορίας.
Είναι ιδιαίτερα παράδοξο η κοινωνική πρωτοπορία να αποσυντίθεται μέσα σε ανταγωνιστικές επιδιώξεις επιβολής επιλογών που γίνονται στο όνομα του λαού, αλλά ταυτόχρονα ερήμην του.
Η διάχυση στην κοινωνία της γνώσης που αφορά στην σημασία της διασφάλισης και ανάπτυξης του δημόσιου χώρου, μαζί με το παράδειγμα της σύμπραξης μέσα σε ένα ολοένα εξελισσόμενο πλαίσιο δημοκρατίας και ισοτιμίας αποτελούν την σημαντικότερη και ανατρεπτικότερη επιλογή των προοδευτικών ανθρώπων.
Γιατί ενότητα;
Για την προοδευτικότητα, η ενότητα δεν είναι μόνο ένα μέσον που δίνει ισχύ και κύρος, αλλά πολύ περισσότερο είναι ο σκοπός. Η κύρια επιδίωξη των προοδευτικών ανθρώπων είναι η σύμπραξη ακόμα και όλων των ανθρώπων αν είναι δυνατόν, μέσα στο πλαίσιο της δημοκρατίας και της ισοτιμίας.
Υπάρχει μόνο ένα κριτήριο για αυτή την ενότητα, το οποίο είναι η ανιδιοτέλεια των προθέσεων[1].
Όσοι αποδέχονται να λειτουργούν μέσα σε ένα πλαίσιο με κανόνες που ελαχιστοποιούν την δυνατότητα εκδήλωσης ιδιοτελών επιδιώξεων, είναι παράδοξο και θλιβερό να αντιμετωπίζονται μεταξύ τους σαν εχθροί εξαιτίας της διαφορετικότητας των απόψεών τους.
Είναι σίγουρα προτιμότερο, το μέλημα, η ενέργεια και η φροντίδα να στρέφονται στην δημιουργία των κανόνων που θα περιορίζουν, αν όχι αποκλείουν, την εκδήλωση της ιδιοτέλειας εξασφαλίζοντας πραγματική δημοκρατία και ισοτιμία.
Ο χώρος της προοδευτικότητας αναγκαστικά αποτελεί το δοκιμαστήριο των προοδευτικών ιδεών αλλιώς χάνει την υπόστασή του. Όταν η δυνατότητα σύμπραξης, συμπόρευσης, ενότητας, δημοκρατικής λειτουργίας και ισοτιμίας απομακρύνεται από τον προοδευτικό χώρο, τότε απομακρύνεται και από την κοινωνία συνολικά.
[1] Η ιδιοτέλεια δεν έχει απαραίτητα την μορφή του οικονομικού κέρδους, αλλά μπορεί να έχει και την μορφή της εξουσίας, της διασφάλισης προνομίων, του κοινωνικού διαχωρισμού κ.λπ.
Υπάρχει μόνο ένα κριτήριο για αυτή την ενότητα, το οποίο είναι η ανιδιοτέλεια των προθέσεων[1].
Όσοι αποδέχονται να λειτουργούν μέσα σε ένα πλαίσιο με κανόνες που ελαχιστοποιούν την δυνατότητα εκδήλωσης ιδιοτελών επιδιώξεων, είναι παράδοξο και θλιβερό να αντιμετωπίζονται μεταξύ τους σαν εχθροί εξαιτίας της διαφορετικότητας των απόψεών τους.
Είναι σίγουρα προτιμότερο, το μέλημα, η ενέργεια και η φροντίδα να στρέφονται στην δημιουργία των κανόνων που θα περιορίζουν, αν όχι αποκλείουν, την εκδήλωση της ιδιοτέλειας εξασφαλίζοντας πραγματική δημοκρατία και ισοτιμία.
Ο χώρος της προοδευτικότητας αναγκαστικά αποτελεί το δοκιμαστήριο των προοδευτικών ιδεών αλλιώς χάνει την υπόστασή του. Όταν η δυνατότητα σύμπραξης, συμπόρευσης, ενότητας, δημοκρατικής λειτουργίας και ισοτιμίας απομακρύνεται από τον προοδευτικό χώρο, τότε απομακρύνεται και από την κοινωνία συνολικά.
[1] Η ιδιοτέλεια δεν έχει απαραίτητα την μορφή του οικονομικού κέρδους, αλλά μπορεί να έχει και την μορφή της εξουσίας, της διασφάλισης προνομίων, του κοινωνικού διαχωρισμού κ.λπ.
20150728
Άρθρα
Η γνώση μάς κάνει πιο δυνατούς / του Γιώργου Αγγελόπουλου
http://tvxs.gr/news/egrapsan-eipan/i-gnosi-mas-kanei-pio-dynatoys
O Αύγουστος του ΣΥΡΙΖΑ / της Αγγελικής Σπανού
http://tvxs.gr/news/egrapsan-eipan/o-aygoystos-toy-syriza
http://tvxs.gr/news/egrapsan-eipan/i-gnosi-mas-kanei-pio-dynatoys
O Αύγουστος του ΣΥΡΙΖΑ / της Αγγελικής Σπανού
http://tvxs.gr/news/egrapsan-eipan/o-aygoystos-toy-syriza
20150723
Η ευθύνη
"Πίστευα πως πετάξαμε μια αγριόγατα στην ακτή, αλλά στην πραγματικότητα ήταν μια φάλαινα έξω απ' τα νερά της."
- Ο Τσώρτσιλλ για την επιχείρηση Σίνγκλ στις ιταλικές ακτές,
υπό τον στρατηγό Λούκας, Ιανουάριος 1944.
Η αγαπημένη πρόταση πολλών πρόσφατων πρωθυπουργών "αναλαμβάνω την ευθύνη" είναι πλέον, ήταν πάντα στην πραγματικότητα, άνευ περιεχομένου και όποιος επιμένει να την εκφέρει απλώς διολισθαίνει στην αυτογελοιοποίηση.
Η ευθύνη απέναντι στον λαό δεν περιλαμβάνει την υποδούλωσή του επειδή "δεν υπάρχει άλλη επιλογή", όπως επίσης έχει ακουστεί από πολλούς πρόσφατους πρωθυπουργούς.
Εξυπηρετούνται κάποιοι να λένε πως με την υπογραφή αυτής της συμφωνίας υποτέλειας, ο Αλέξης Τσίπρας από αρχηγός ενός ακροαριστερού κόμματος έγινε πολιτικός ηγέτης.
Ένας πολιτικός ηγέτης όμως που, στο όνομα της αριστεροσύνης του, αυτό για το οποίο πραγματικά θα φέρει την ευθύνη από εδώ και πέρα θα είναι η απολίτικη ριζοσπαστικοποίηση του λαού, το κοινωνικό χάος, η διόγκωση της Χρυσής Αυγής, και όλα αυτά με κατάληξη την πλήρη υποταγή του λαού.
Η ευθύνη απέναντι στον λαό αυτή την στιγμή είναι πραγματικά μεγάλη για να ξεστομίζεται ως ατάκα φτηνού σίριαλ. Η ευθύνη απέναντι στον λαό είναι ελαφριά όταν στηρίζεται στις πλάτες του συστήματος και βαριά όταν συστρατεύεται με τις ελπίδες του λαού.
Είναι ανάξιο να μιλά κανείς για ευθύνη την ίδια στιγμή που επιλέγει να βυθίζει τον λαό και την χώρα στην υποτέλεια, ενώ είναι άξιο να αναλαμβάνει κανείς την ευθύνη για τις επιλογές που τον απελευθερώνουν.
Δεν αμφιβάλει κανείς πως μια τέτοια επιλογή, ενάντια σε κάθε συνήθεια και κάθε παραπλανητική ασφάλεια, θα αποτελούσε μεγάλη υπέρβαση σε προσωπικό επίπεδο και απαιτεί μεγάλο νοητικό σθένος. Όταν όμως ένας λαός είναι έτοιμος να κάνει μια τέτοια υπέρβαση είναι ντροπιαστικό να μην την αναλαμβάνουν αυτοί που υποτίθεται ότι την δρομολόγησαν.
Όποιος μιλά για ευθύνη ας μην αποστρέφει το βλέμμα από την γνώση ότι ο λαός είναι ώριμος και περιμένει από αυτόν:
- να τον εμπνεύσει σε πράξεις και έργα ώστε να υπερβεί τα όρια της αναξιοπρέπειας που, μέσα στο καθεστώς της χρηματοκρατίας, ορίζουν την ύπαρξή του μέχρι σήμερα,
- να μιλήσει, όχι με τα βαρίδια των πολιτικάντικων τακτικισμών αλλά, με την ειλικρίνεια του οραματιστή,
- να εκπροσωπήσει την θέληση αυτών που πρόσφεραν την αυτοθυσία τους σαν λίπασμα στην ευμάρεια κάθε άξιου ή ανάξιου εξίσου, χωρίς ποτέ να διαπραγματευτούν ανταλλάγματα,
- να είναι γενναίος και ειλικρινής για τον εαυτό του και για τον λαό.
Αλλιώς, ας αποποιηθεί την όποια αριστεροσύνη του αφού δεν του ταιριάζει.
Η ευθύνη απέναντι στον λαό δεν περιλαμβάνει την υποδούλωσή του επειδή "δεν υπάρχει άλλη επιλογή", όπως επίσης έχει ακουστεί από πολλούς πρόσφατους πρωθυπουργούς.
Εξυπηρετούνται κάποιοι να λένε πως με την υπογραφή αυτής της συμφωνίας υποτέλειας, ο Αλέξης Τσίπρας από αρχηγός ενός ακροαριστερού κόμματος έγινε πολιτικός ηγέτης.
Ένας πολιτικός ηγέτης όμως που, στο όνομα της αριστεροσύνης του, αυτό για το οποίο πραγματικά θα φέρει την ευθύνη από εδώ και πέρα θα είναι η απολίτικη ριζοσπαστικοποίηση του λαού, το κοινωνικό χάος, η διόγκωση της Χρυσής Αυγής, και όλα αυτά με κατάληξη την πλήρη υποταγή του λαού.
Η ευθύνη απέναντι στον λαό αυτή την στιγμή είναι πραγματικά μεγάλη για να ξεστομίζεται ως ατάκα φτηνού σίριαλ. Η ευθύνη απέναντι στον λαό είναι ελαφριά όταν στηρίζεται στις πλάτες του συστήματος και βαριά όταν συστρατεύεται με τις ελπίδες του λαού.
Είναι ανάξιο να μιλά κανείς για ευθύνη την ίδια στιγμή που επιλέγει να βυθίζει τον λαό και την χώρα στην υποτέλεια, ενώ είναι άξιο να αναλαμβάνει κανείς την ευθύνη για τις επιλογές που τον απελευθερώνουν.
Δεν αμφιβάλει κανείς πως μια τέτοια επιλογή, ενάντια σε κάθε συνήθεια και κάθε παραπλανητική ασφάλεια, θα αποτελούσε μεγάλη υπέρβαση σε προσωπικό επίπεδο και απαιτεί μεγάλο νοητικό σθένος. Όταν όμως ένας λαός είναι έτοιμος να κάνει μια τέτοια υπέρβαση είναι ντροπιαστικό να μην την αναλαμβάνουν αυτοί που υποτίθεται ότι την δρομολόγησαν.
Όποιος μιλά για ευθύνη ας μην αποστρέφει το βλέμμα από την γνώση ότι ο λαός είναι ώριμος και περιμένει από αυτόν:
- να τον εμπνεύσει σε πράξεις και έργα ώστε να υπερβεί τα όρια της αναξιοπρέπειας που, μέσα στο καθεστώς της χρηματοκρατίας, ορίζουν την ύπαρξή του μέχρι σήμερα,
- να μιλήσει, όχι με τα βαρίδια των πολιτικάντικων τακτικισμών αλλά, με την ειλικρίνεια του οραματιστή,
- να εκπροσωπήσει την θέληση αυτών που πρόσφεραν την αυτοθυσία τους σαν λίπασμα στην ευμάρεια κάθε άξιου ή ανάξιου εξίσου, χωρίς ποτέ να διαπραγματευτούν ανταλλάγματα,
- να είναι γενναίος και ειλικρινής για τον εαυτό του και για τον λαό.
Αλλιώς, ας αποποιηθεί την όποια αριστεροσύνη του αφού δεν του ταιριάζει.
20150721
Εκτροπή;
"Το ότι κάποιος μπορεί να είναι εξαιρετικός οικονομολόγος δεν σημαίνει ότι είναι και καλός πολιτικός."
Δεν θα ήθελα να πιστέψω πως μία νέα κάστα ειδικών αναδύεται για να στελεχώσει το πολιτικό σκηνικό. Μια νέα κάστα από αυτούς που "ξέρουν", αυτούς που πάντα διαχειρίζονται τις σοβαρές υποθέσεις της κοινωνίας εν κρυπτώ, πίσω από κλειστές πόρτες, και για τους οποίους η εμπιστοσύνη μας πρέπει να είναι αδιαμφισβήτητη και προδηλωμένη.
- Σχόλιο του Αλέξη Τσίπρα για τον Γιάνη Βαρουφάκη
μετά από σχετική ερώτηση δημοσιογράφου, 14 Ιουλίου 2015
Ποιό είναι άραγε το κριτήριο που προσδιορίζει ένα πολιτικό ως καλό ή κακό;
Η ροπή προς την διαφάνεια και τον ορθό λόγο ή το χάρισμα να παρουσιάζει υποθέσεις ως βεβαιότητες;
Η διάχυση της γνώσης που ίσως οδηγεί τον λαό στα σωστά συμπεράσματα ή η εκβιαστική διατύπωση διλημμάτων;
Το χάρισμα να σπέρνει στην κοινωνία ιδέες για ένα καλύτερο μέλλον ή το χάρισμα να ροκανίζει τον χρόνο με κάθε είδους τεχνάσματα προκειμένου να παραμένει στην εξουσία;
Κι έπειτα, ποιός παρέχει τα διαπιστευτήρια ενός "καλού πολιτικού";
Οι ήδη διαπιστευμένοι "καλοί πολιτικοί";
Η Μέρκελ; Ο Γιούνκερ;
Ο Ψυχάρης; Ο Τριανταφυλλόπουλος;
Μήπως τα χρηματιστήρια;
Ή μήπως κάποιες υπηρεσίες του κράτους;
Ο Αλέξης Τσίπρας καθώς βρέθηκε πίσω από κλειστές πόρτες και συγχρωτίστηκε με τους "ειδικούς" του Κόσμου, ίσως μπορεί να συμπεριληφθεί σε αυτούς που "ξέρουν".
Για τα ανθρώπινα ζητήματα όμως, κάθε γνώση είναι κενή περιεχομένου αν δεν διατυπώνεται μαζί με την πρόθεση. Και στο θέμα των προθέσεων, η μόνη δημοκρατική εγγύηση προσφέρεται από τον συγκερασμό των προθέσεων του συνόλου των προσώπων που συνθέτουν την κοινωνία.
Για την προοδευτικότητα, πολιτική κάνουν οι πολίτες στον δημόσιο χώρο. Είναι ακόμα θεμελιώδης αρχή της δημοκρατίας και της προοδευτικότητας, οι πολίτες να εξασκούνται στην πολιτική διευρύνοντας ολοένα τις γνώσεις τους για τα ανθρώπινα και κοινωνικά προβλήματα, εξελίσσοντας ταυτόχρονα το είδος και την ποιότητα των προθέσεών τους.
Χωρίς αμφιβολία, η δημοκρατία και η προοδευτικότητα αποστρέφονται αυτούς που "ξέρουν", τους κάθε λογής ειδικούς που αρέσκονται να διοικούν, να κυβερνούν ή να ενημερώνουν κοιτώντας τον λαό από ψηλά, μαζί και τις διδασκαλίες ότι δηλαδή υπάρχουν κάποιοι άνθρωποι με ειδικά χαρίσματα που μόνο αυτοί είναι κατάλληλοι να ασκούν πολιτική.
Δεν χωρά αμφιβολία ότι κάποια από τα πρόσωπα αυτής της κυβέρνησης επιδόθηκαν σε μια υπερπροσπάθεια η οποία μέσα στον ελάχιστο χρόνο των έξι μόλις μηνών, απέδωσε δύο πάρα πολύ σημαντικούς καρπούς.
Έδωσε ελπίδα και αξιοπρέπεια σε έναν λαό που βυθιζόταν όλο και περισσότερο στα αδιέξοδα της χρηματιστικής καταπίεσης και, εξέθεσε στα μάτια ολόκληρης της ανθρωπότητας το πραγματικό πρόσωπο των "ειδικών" που εργάζονται για την διεύρυνση του χρηματιστικού ολοκληρωτισμού.
Θα ήταν ασφαλώς εκτροπή από αυτήν την πορεία των έξι μηνών, μαζί και εγκατάλειψη των εξελικτικών εφοδίων που αποκτήθηκαν, αν το όλο εγχείρημα καταλήξει στην εγκαθίδρυση μιας νέας κάστας συνδαιτυμόνων στα τραπέζια και στις αίθουσες όπου συνεδριάζουν πίσω από κλειστές πόρτες οι "ειδικοί".
Κέρδος
Μπορεί κάποιοι να πίστευαν ή να πιστεύουν ότι το δίκαιο και η λογική όταν διατυπώνονται μεθοδικά και με σαφήνεια γίνονται κοινά αποδεκτά. Δεν έγιναν όμως. Το δίκαιο και η λογική, μέσα στις τρέχουσες συγκυρίες, ηττήθηκαν.
Θα ήταν μάλιστα παράδοξο να συμβεί κάτι διαφορετικό, καθώς η ιστορία των ανθρώπων δεν διαγράφεται με φαντασιακά άλματα αλλά πατά πάνω σε εδραιωμένες προϋποθέσεις, βήμα προς βήμα.
Δυστυχώς βεβαιότητες μπορούμε να έχουμε μόνο αν κινούμαστε προς τα πίσω γιατί, όταν κινούμαστε προς τα εμπρός, το σημείο που θα πατήσουμε είμαστε υποχρεωμένοι είτε να το χτίσουμε είτε να περιμένουμε να βρεθεί κάτω από το πόδι μας κατά τύχη.
Όσο όμως και αν ακουστεί παράξενο, οι εξελίξεις όπως διαμορφώθηκαν τουλάχιστον μέχρι αυτή την στιγμή, αποτελούν μεγάλο κέρδος για τις προοδευτικές δυνάμεις:
1. Υπάρχει η δυνατότητα να αποκαλυφθεί το αδηφάγο πρόσωπο των κυρίαρχων τόσο στον ελληνικό λαό όσο και σε όλους τους λαούς.
2. Υπάρχει η δυνατότητα να μιλήσουμε για την συντελούμενη ταξική αντιπαράθεση και ο λαός να καταλάβει για ποιο πράγμα μιλάμε.
3. Υπάρχει η δυνατότητα να αναγνωριστεί η σημασία των συνεργασιών ακόμα και γύρω από έναν Ελάχιστο Τόπο Συμφωνίας.
4. Υπάρχει η δυνατότητα να γίνουν συνεργασίες με κριτήριο την ταξική αντιπαράθεση.
5. Μια μεγάλη μερίδα του λαού είναι διατεθειμένη να ακούσει με ενδιαφέρον την προοπτική μιας κοινωνικής οργάνωσης που να μην έχει ως επίκεντρο την κυριαρχικότητα και την εκμετάλλευση, αλλά την ισοτιμία και την συνεργασία.
6. Είμαστε ενήμεροι, καθώς οι μάσκες έχουν πέσει, ότι ο λαός αυτή την στιγμή δεν είναι σε θέση να υπερασπιστεί τον εαυτό του την στιγμή που "η αστική τάξη γνωρίζει καλά τι να κάνει" για να υπερασπίσει τα συμφέροντά της.
Στην περίπτωση που πρόθεση της κυβέρνησης είναι η λαϊκή κυριαρχία, όσο πιο σωστά αξιολογηθούν οι δυνατότητες και τα εμπόδια τόσο πιο πιθανό είναι σε έναν εύλογο χρόνο να υπάρχουν ανάλογες εξελίξεις.
Μέχρι στιγμής η ελληνική κοινωνία μοιάζει να έχει ανέβει ένα μικρό αλλά σημαντικό σκαλοπάτι προς την πολιτική συνειδητότητα. Αυτό είναι το κέρδος των τελευταίων έξι μηνών.
Θα ήταν μάλιστα παράδοξο να συμβεί κάτι διαφορετικό, καθώς η ιστορία των ανθρώπων δεν διαγράφεται με φαντασιακά άλματα αλλά πατά πάνω σε εδραιωμένες προϋποθέσεις, βήμα προς βήμα.
Δυστυχώς βεβαιότητες μπορούμε να έχουμε μόνο αν κινούμαστε προς τα πίσω γιατί, όταν κινούμαστε προς τα εμπρός, το σημείο που θα πατήσουμε είμαστε υποχρεωμένοι είτε να το χτίσουμε είτε να περιμένουμε να βρεθεί κάτω από το πόδι μας κατά τύχη.
Όσο όμως και αν ακουστεί παράξενο, οι εξελίξεις όπως διαμορφώθηκαν τουλάχιστον μέχρι αυτή την στιγμή, αποτελούν μεγάλο κέρδος για τις προοδευτικές δυνάμεις:
1. Υπάρχει η δυνατότητα να αποκαλυφθεί το αδηφάγο πρόσωπο των κυρίαρχων τόσο στον ελληνικό λαό όσο και σε όλους τους λαούς.
2. Υπάρχει η δυνατότητα να μιλήσουμε για την συντελούμενη ταξική αντιπαράθεση και ο λαός να καταλάβει για ποιο πράγμα μιλάμε.
3. Υπάρχει η δυνατότητα να αναγνωριστεί η σημασία των συνεργασιών ακόμα και γύρω από έναν Ελάχιστο Τόπο Συμφωνίας.
4. Υπάρχει η δυνατότητα να γίνουν συνεργασίες με κριτήριο την ταξική αντιπαράθεση.
5. Μια μεγάλη μερίδα του λαού είναι διατεθειμένη να ακούσει με ενδιαφέρον την προοπτική μιας κοινωνικής οργάνωσης που να μην έχει ως επίκεντρο την κυριαρχικότητα και την εκμετάλλευση, αλλά την ισοτιμία και την συνεργασία.
6. Είμαστε ενήμεροι, καθώς οι μάσκες έχουν πέσει, ότι ο λαός αυτή την στιγμή δεν είναι σε θέση να υπερασπιστεί τον εαυτό του την στιγμή που "η αστική τάξη γνωρίζει καλά τι να κάνει" για να υπερασπίσει τα συμφέροντά της.
Στην περίπτωση που πρόθεση της κυβέρνησης είναι η λαϊκή κυριαρχία, όσο πιο σωστά αξιολογηθούν οι δυνατότητες και τα εμπόδια τόσο πιο πιθανό είναι σε έναν εύλογο χρόνο να υπάρχουν ανάλογες εξελίξεις.
Μέχρι στιγμής η ελληνική κοινωνία μοιάζει να έχει ανέβει ένα μικρό αλλά σημαντικό σκαλοπάτι προς την πολιτική συνειδητότητα. Αυτό είναι το κέρδος των τελευταίων έξι μηνών.
20150716
Ο πυρήνας
Έχω μπερδευτεί και μου περνά από το μυαλό πως ίσως να μην φταίει η δική μου νοητική ανεπάρκεια αλλά ίσως κάποιοι να εξυπηρετούνται παρουσιάζοντας απλά πράγματα με περίπλοκο και δυσνόητο τρόπο. Για το κάθε τι, συνήθως υπάρχει μια απλή αφετηρία, κάτι πολύ απλό πάνω στο οποίο στηρίζεται και αυτό ισχύει ακόμα κι αν η περιορισμένη αντίληψή μας καθιστά αυτή την αφετηρία, αυτόν τον ελάχιστο αλλά θεμελιώδη πυρήνα, δύσκολο να αναγνωριστεί και να κατανοηθεί.
Για παράδειγμα, ξεφυλλίζοντας το σχολικό βιβλίο αγωγής του πολίτη της Στ' Δημοτικού διέκρινα την παρουσίαση δομών και κανόνων που προκαλούν ανία ακόμα και σε έναν ενήλικο. Αποκλείεται να σχετίζεται αυτό το βιβλίο με την διδασκαλία της δημοκρατίας γιατί σε αυτό, η δημοκρατία παρουσιάζεται σαν ένα δαιδαλώδες και αφόρητα πληκτικό πλαίσιο από το οποίο ένα παιδί έμμεσα καθοδηγείται να αποστρέψει το βλέμμα.
Ανάλογα, συχνά πέφτουν στα χέρια μου προκηρύξεις αριστερών κομμάτων. Στον στερεοτυπικό λόγο που διατυπώνεται, ακόμα και αν συμφωνώ γενικά με κάποιους από τους συμβολισμούς, δυσκολεύομαι να αναγνωρίσω κάποιο μήνυμα που να με βοηθά να ταυτιστώ με κάποια χειροπιαστή αφετηρία του.
Προσπαθώ να αναγνωρίσω σε αυτόν τον λόγο στοιχεία που κατανοώ ως αριστερό λόγο και συναντάω κυρίως ψυχρά και ασυνεχή αποσπάσματα που προσδιορίζουν περισσότερο την υφιστάμενη κοινωνική οργάνωση παρά την επιδιωκόμενη ενός προοδευτικού οράματος. Δεν θα ήθελα να μειώσω τις προσπάθειες της αριστεράς στην σημερινή συγκυρία με τις οποίες έχει καταφέρει να ταράξει τις θλιβερές βεβαιότητες και δρομολογήσεις των κυρίαρχων της ανθρωπότητας.
Σε αυτή την συγκυρία η αριστερά περισσότερο από ποτέ φορτώνεται την ευθύνη να αναπτύξει έναν λόγο που να υπερβαίνει το ειδικό κοινό της, εμβαθύνοντας ταυτόχρονα στο περιεχόμενο της προοδευτικότητας αντί να απομακρύνεται από αυτό.
Τώρα είναι η ώρα, περισσότερο από ποτέ, να μιλήσουμε για έναν κόσμο χωρίς εκμετάλλευση και κυρίαρχους ως την μόνη ρεαλιστική προοπτική για την ανθρωπότητα. Τώρα είναι η ώρα να δείξουμε πως αν, έγκαιρα όλοι οι άνθρωποι μαζί, δεν δρομολογήσουμε την μόνη ρεαλιστική προοπτική για την ανθρωπότητα που είναι η ειρήνη και η ισοτιμία, τότε, πάλι όλοι μαζί θα βυθιστούμε στα σκοτάδια της καταστροφικής ουτοπίας του ανταγωνισμού και της κυριαρχικότητας.
Ποιά είναι η αφετηρία της προοδευτικότητας; Η επιδίωξη της ειρήνης και της αξιοπρέπειας.
Πώς επιτυγχάνεται; Με την ισοτιμία και την δικαιοσύνη.
Τί σημαίνει αυτό στην πράξη; Ότι όλοι οι άνθρωποι με ισότιμο τρόπο μπορούν να απολαμβάνουν την ομορφιά του κόσμου και της ζωής, και πως τα βάρη που πρέπει να αναλαμβάνουν τα ισομοιράζονται με δίκαιο τρόπο.
Τί θα κατονομάζαμε ομορφιά της ζωής και πώς θα μπορούσαμε να την απολαμβάνουμε με ισότιμο τρόπο; Το περιεχόμενο που δίνουμε στην ομορφιά εξελίσσεται μαζί με το ανθρώπινο είδος, ωστόσο μπορούμε να πούμε γενικά ότι, το φυσικό περιβάλλον και η ανθρώπινη δημιουργικότητα αποτελούν τους κορμούς που στηρίζουν την πλειονότητα των εκφάνσεων της αντίληψής μας για την ομορφιά. Για να την απολαμβάνουμε ισότιμα θα πρέπει καταρχήν να την αποζητούμε, αποκλείοντας ταυτόχρονα την δυνατότητα κάποιοι να οικειοποιούνται τόσο το φυσικό περιβάλλον όσο και την ανθρώπινη δημιουργικότητα ώστε να παράγουν και να μεγεθύνουν ανισότητες.
Τι θα ορίζαμε ως βάρη και πώς αυτά θα μπορούσαν να ισομοιράζονται με δίκαιο τρόπο σε όλους τους ανθρώπους; Βάρος είναι ό,τι χρειάζεται να κάνουμε αφιερώνοντας μέρος της ζωής μας προκειμένου να διασφαλίζουμε αυτά που μαζί με την διατροφή μας αντιλαμβανόμαστε ως αναγκαία, αλλά λίγο ή καθόλου ευχάριστα. Για να ισομοιράζονται με δίκαιο τρόπο αυτά τα βάρη θα πρέπει καταρχήν να κατανοήσουμε την τεχνολογία ως μέσο απελευθέρωσης από την καταναγκαστική εργασία και όχι σαν εξωσωματικό όργανο επιβολής κάποιων ανθρώπων πάνω σε άλλους ανθρώπους, πάνω στις κοινωνίες, και πάνω στο φυσικό περιβάλλον. Και πάλι όμως, οι άχαρες εργασίες δεν υπάρχει καμμία λογική στο να φορτώνονται αποκλειστικά σε συγκεκριμένους ανθρώπους, οι οποίοι επιπλέον θα διολισθαίνουν ολοένα μέσα σε κάθε είδους αποκλεισμούς.
Να μερικά παραδείγματα που καταλαβαίνω σαν αριστερές επιδιώξεις και σημαντικό αντικείμενο κοινωνικού διαλόγου:
Ο κατώτατος μισθός. Μιλάμε πάντα για τον κατώτατο μισθό και ακούμε για την επιδίωξη των συνδικάτων να ανέβει ο κατώτατος μισθός σε υψηλότερο επίπεδο. Όμως, όσο και αν ανέβει ο κατώτατος μισθός, το ενδεχόμενο οι ανώτεροι μισθοί να αυξάνονται μεγεθύνοντας περαιτέρω τις ανισότητες είναι εκτός συζήτησης και εκτός οποιουδήποτε ελέγχου από την κοινωνία.
Η αριστερά δεν έχει λόγο να συζητά για τον κατώτατο μισθό απομονωμένα, αλλά για την συνάρτηση του κατώτατου με τον ανώτατο, προσπαθώντας να καταδείξει την σημασία της ελαχιστοποίησης της μεταξύ τους διαφοράς.
Είναι η ανοχή στους "νόμους της αγοράς" στην εργασία που στέκεται εμπόδιο στην ισοτιμία και όχι το ύψος του κατώτατου μισθού από μόνο του.
Το επιχειρηματικό κέρδος. Η επιχειρηματικότητα μπορεί να εκφράζει την ανθρώπινη δημιουργικότητα, αλλά μπορεί να εκφράζει και το αρρωστημένο πάθος για συγκέντρωση πλούτου. Την ίδια στιγμή όμως που είναι καταστροφικό να μην επιβραβεύεται η δημιουργικότητα, είναι ακόμα πιο καταστροφικό να επιβραβεύεται το πάθος για συγκέντρωση πλούτου. Ο πλούτος παράγεται ταυτόχρονα από όλους τους ανθρώπους μαζί, ακόμα και από την ανθρώπινη διάνοια ανά τους αιώνες συνολικά. Αποτελεί διαστροφή της νόησης να αποδεχόμαστε την δημιουργία ανισοτήτων με πρόσχημα την επιχειρηματική δράση. Το επιχειρηματικό κέρδος αποτελεί προϊόν του συνόλου τής κοινωνίας και υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους θα μπορούσε να επανατοποθετείται προς όφελος όλης της κοινωνίας.
Η ιδιοκτησία. Πώς μπορεί να λέει κάποιος "αυτή η γή μου ανήκει" ή "αυτή η γνώση μου ανήκει"; Είναι αστείο χωρίς αμφιβολία. Τί είναι λοιπόν η ιδιοκτησία; Αυτό που πρόλαβε ο καθένας να περιφράξει πρώτος; Άρα οι γενιές που θά 'ρθουν δεν έχουν μερίδιο; Υπάρχει γνώση που προέρχεται από παρθενογένεση; Μπορεί η ιδιοκτησία να είναι κάτι περισσότερο από μία κοινή σύμβαση ώστε να ζούμε καλύτερα; Όλοι όμως ή μόνο κάποιοι από εμάς; Η ιδιοκτησία απελευθερώνει ή υποδουλώνει;
Η ανάπτυξη. Η τεχνολογία αντί να απελευθερώσει τους ανθρώπους τείνει να γίνει εργαλείο πλήρους υποδούλωσής τους. Αυτό είναι λογικό να συμβαίνει μέσα σε ένα περιβάλλον όπου το θλιβερό ζωικό χαρακτηριστικό του ανταγωνισμού είναι ο πλέον αποδεκτός μηχανισμός πάνω στον οποίο οικοδομούνται οι κοινωνίες. Ο ανταγωνισμός όμως θρέφεται αποκλειστικά από την μεγέθυνση, ή όπως λέμε την ανάπτυξη. Δεν υπάρχει τίποτα το αριστερό στο να συναινεί κανείς στην μεγέθυνση και τον ανταγωνισμό, ειδικά γνωρίζοντας ότι αυτή η πορεία οδηγεί νομοτελειακά σε μεγάλες καταστροφές.
Ο χρόνος εργασίας. Για την αριστερά το όραμα της ανάπτυξης αφορά ποιοτικά χαρακτηριστικά και όχι ποσοτικά. Το όραμα δε, οι άνθρωποι να απελευθερωθούν από τα καταναγκαστικά χαρακτηριστικά της εργασίας με την μείωση του χρόνου εργασίας και την ανάπτυξη των δημιουργικών ικανοτήτων τους, δεν είναι μια ουτοπία, αλλά η περισσότερο ρεαλιστική προοπτική για την ανθρωπότητα από κάθε άλλη.
Η ανταμοιβή. Τί σημαίνει ανταμοιβή; Η υπόσχεση ότι κάποιος θα ανέλθει από τον κόσμο της καταναγκαστικής εργασίας στον κόσμο των κυρίαρχων; Η εξασφάλιση της επιβίωσης; Η αναγνώριση της σημαντικής προσφοράς; Γιατί σκεφτόμαστε την ανταμοιβή ως έπαθλο που απαραίτητα εξαργυρώνεται;
Τα χρήματα. Ζητάμε περισσότερα χρήματα. Αλλά είναι αυτό που χρειαζόμαστε στ' αλήθεια; Αν ζούσαμε σε μία κοινωνία όπου θα ήταν εξολοκλήρου εξασφαλισμένη η στέγη, η διατροφή, η παιδεία, η θέρμανση, τα επιμορφωτικά ταξίδια, οι συγκοινωνίες, η άθληση, θα μας ενδιέφεραν τα χρήματα με τον ίδιο τρόπο; Απίθανο μάλλον. Το όραμα του πλουτισμού και της ιδιωτικότητας δεν είναι προοδευτικό. Αντίθετα, προοδευτική είναι η ανάδειξη του δημόσιου χώρου ως το σπουδαιότερο ανθρώπινο επίτευγμα και ως το πολυτιμότερο αγαθό στην ζωή του κάθε ανθρώπου.
Η ισοτιμία. Σε αυτό το σημείο συγκεντρώνονται οι περισσότερες παράμετροι και κρίνεται επί της ουσίας η ειλικρίνεια κάθε κοινωνικού εγχειρήματος. Στην σκέψη ίσως των πολλών, η ισοτιμία ακούγεται σαν ένα ώριμο αίτημα. Συμβαίνει όμως το ίδιο όταν θα πρέπει να εγκαταλειφθούν προνόμια προς όφελος του συνόλου; Υπάρχουν πλέον οι τεχνικές δυνατότητες, οι ιδιοτελείς ή ανιδιοτελείς προθέσεις του καθένα -ως προς τα οικονομικά μεγέθη- να είναι μετρήσιμες. Οι πρωτεργάτες και οι κοινωνοί ενός κινήματος για την ισοτιμία, θα φάνταζε δικαιολογημένα φαιδρό να μην πρωτοστατούν, πρώτα από όλα ως το παράδειγμα, στον αγώνα για την επίτευξή της. Είτε με την αποστασιοποίησή τους από τα όποια προνόμια, είτε με την αποστασιοποίησή τους από την υπεροψία των επαγγελματιών της εξουσίας.
Το όραμα της προοδευτικότητας δεν περιορίζεται στην ανατροπή του καπιταλισμού αλλά επεκτείνεται στην εδραίωση μιας κοινωνίας ειρήνης και ισοτιμίας. Είναι σημαντική αυτή η διάκριση γιατί, όταν προκύψει η κατάρρευση του καπιταλισμού όπως τον γνωρίζουμε, και εφόσον αυτό συμβεί από δικές του εγγενείς αδυναμίες, το πιθανότερο είναι πως θα οδηγηθούμε σε μία συνθήκη κατά πολύ χειρότερη. Μια τέτοια προοπτική μοιάζει πιθανότερη, γιατί τέτοιοι μηχανισμοί κινητοποιούνται και ενδυναμώνονται ολοένα από τους αυτοματισμούς που παράγονται από τον ίδιο τον καπιταλισμό.
Κάθε κρίση και κάθε εξέγερση δεν έχουν προδιεγραμμένη πορεία προς κάτι καλύτερο, παρά μόνο αν πολλοί άνθρωποι έχουν συνεργαστεί μεθοδικά για αυτό τον σκοπό. Η διαχείριση της σημερινής κρίσης από την αριστερά, μέσα από ένα τέτοιο πρίσμα, μπορεί να κινητοποιήσει σημαντικές διαδικασίες. Μόνο όμως εφόσον η αριστερά, με συνειδητό τρόπο, επιλέγει να βρίσκεται ταγμένη στις αφετηρίες της προοδευτικότητας.
Workers Need Time To Think (?), KONSTMP 2009
Για παράδειγμα, ξεφυλλίζοντας το σχολικό βιβλίο αγωγής του πολίτη της Στ' Δημοτικού διέκρινα την παρουσίαση δομών και κανόνων που προκαλούν ανία ακόμα και σε έναν ενήλικο. Αποκλείεται να σχετίζεται αυτό το βιβλίο με την διδασκαλία της δημοκρατίας γιατί σε αυτό, η δημοκρατία παρουσιάζεται σαν ένα δαιδαλώδες και αφόρητα πληκτικό πλαίσιο από το οποίο ένα παιδί έμμεσα καθοδηγείται να αποστρέψει το βλέμμα.
Ανάλογα, συχνά πέφτουν στα χέρια μου προκηρύξεις αριστερών κομμάτων. Στον στερεοτυπικό λόγο που διατυπώνεται, ακόμα και αν συμφωνώ γενικά με κάποιους από τους συμβολισμούς, δυσκολεύομαι να αναγνωρίσω κάποιο μήνυμα που να με βοηθά να ταυτιστώ με κάποια χειροπιαστή αφετηρία του.
Προσπαθώ να αναγνωρίσω σε αυτόν τον λόγο στοιχεία που κατανοώ ως αριστερό λόγο και συναντάω κυρίως ψυχρά και ασυνεχή αποσπάσματα που προσδιορίζουν περισσότερο την υφιστάμενη κοινωνική οργάνωση παρά την επιδιωκόμενη ενός προοδευτικού οράματος. Δεν θα ήθελα να μειώσω τις προσπάθειες της αριστεράς στην σημερινή συγκυρία με τις οποίες έχει καταφέρει να ταράξει τις θλιβερές βεβαιότητες και δρομολογήσεις των κυρίαρχων της ανθρωπότητας.
Σε αυτή την συγκυρία η αριστερά περισσότερο από ποτέ φορτώνεται την ευθύνη να αναπτύξει έναν λόγο που να υπερβαίνει το ειδικό κοινό της, εμβαθύνοντας ταυτόχρονα στο περιεχόμενο της προοδευτικότητας αντί να απομακρύνεται από αυτό.
Τώρα είναι η ώρα, περισσότερο από ποτέ, να μιλήσουμε για έναν κόσμο χωρίς εκμετάλλευση και κυρίαρχους ως την μόνη ρεαλιστική προοπτική για την ανθρωπότητα. Τώρα είναι η ώρα να δείξουμε πως αν, έγκαιρα όλοι οι άνθρωποι μαζί, δεν δρομολογήσουμε την μόνη ρεαλιστική προοπτική για την ανθρωπότητα που είναι η ειρήνη και η ισοτιμία, τότε, πάλι όλοι μαζί θα βυθιστούμε στα σκοτάδια της καταστροφικής ουτοπίας του ανταγωνισμού και της κυριαρχικότητας.
Ποιά είναι η αφετηρία της προοδευτικότητας; Η επιδίωξη της ειρήνης και της αξιοπρέπειας.
Πώς επιτυγχάνεται; Με την ισοτιμία και την δικαιοσύνη.
Τί σημαίνει αυτό στην πράξη; Ότι όλοι οι άνθρωποι με ισότιμο τρόπο μπορούν να απολαμβάνουν την ομορφιά του κόσμου και της ζωής, και πως τα βάρη που πρέπει να αναλαμβάνουν τα ισομοιράζονται με δίκαιο τρόπο.
Τί θα κατονομάζαμε ομορφιά της ζωής και πώς θα μπορούσαμε να την απολαμβάνουμε με ισότιμο τρόπο; Το περιεχόμενο που δίνουμε στην ομορφιά εξελίσσεται μαζί με το ανθρώπινο είδος, ωστόσο μπορούμε να πούμε γενικά ότι, το φυσικό περιβάλλον και η ανθρώπινη δημιουργικότητα αποτελούν τους κορμούς που στηρίζουν την πλειονότητα των εκφάνσεων της αντίληψής μας για την ομορφιά. Για να την απολαμβάνουμε ισότιμα θα πρέπει καταρχήν να την αποζητούμε, αποκλείοντας ταυτόχρονα την δυνατότητα κάποιοι να οικειοποιούνται τόσο το φυσικό περιβάλλον όσο και την ανθρώπινη δημιουργικότητα ώστε να παράγουν και να μεγεθύνουν ανισότητες.
Τι θα ορίζαμε ως βάρη και πώς αυτά θα μπορούσαν να ισομοιράζονται με δίκαιο τρόπο σε όλους τους ανθρώπους; Βάρος είναι ό,τι χρειάζεται να κάνουμε αφιερώνοντας μέρος της ζωής μας προκειμένου να διασφαλίζουμε αυτά που μαζί με την διατροφή μας αντιλαμβανόμαστε ως αναγκαία, αλλά λίγο ή καθόλου ευχάριστα. Για να ισομοιράζονται με δίκαιο τρόπο αυτά τα βάρη θα πρέπει καταρχήν να κατανοήσουμε την τεχνολογία ως μέσο απελευθέρωσης από την καταναγκαστική εργασία και όχι σαν εξωσωματικό όργανο επιβολής κάποιων ανθρώπων πάνω σε άλλους ανθρώπους, πάνω στις κοινωνίες, και πάνω στο φυσικό περιβάλλον. Και πάλι όμως, οι άχαρες εργασίες δεν υπάρχει καμμία λογική στο να φορτώνονται αποκλειστικά σε συγκεκριμένους ανθρώπους, οι οποίοι επιπλέον θα διολισθαίνουν ολοένα μέσα σε κάθε είδους αποκλεισμούς.
Να μερικά παραδείγματα που καταλαβαίνω σαν αριστερές επιδιώξεις και σημαντικό αντικείμενο κοινωνικού διαλόγου:
Ο κατώτατος μισθός. Μιλάμε πάντα για τον κατώτατο μισθό και ακούμε για την επιδίωξη των συνδικάτων να ανέβει ο κατώτατος μισθός σε υψηλότερο επίπεδο. Όμως, όσο και αν ανέβει ο κατώτατος μισθός, το ενδεχόμενο οι ανώτεροι μισθοί να αυξάνονται μεγεθύνοντας περαιτέρω τις ανισότητες είναι εκτός συζήτησης και εκτός οποιουδήποτε ελέγχου από την κοινωνία.
Η αριστερά δεν έχει λόγο να συζητά για τον κατώτατο μισθό απομονωμένα, αλλά για την συνάρτηση του κατώτατου με τον ανώτατο, προσπαθώντας να καταδείξει την σημασία της ελαχιστοποίησης της μεταξύ τους διαφοράς.
Είναι η ανοχή στους "νόμους της αγοράς" στην εργασία που στέκεται εμπόδιο στην ισοτιμία και όχι το ύψος του κατώτατου μισθού από μόνο του.
Το επιχειρηματικό κέρδος. Η επιχειρηματικότητα μπορεί να εκφράζει την ανθρώπινη δημιουργικότητα, αλλά μπορεί να εκφράζει και το αρρωστημένο πάθος για συγκέντρωση πλούτου. Την ίδια στιγμή όμως που είναι καταστροφικό να μην επιβραβεύεται η δημιουργικότητα, είναι ακόμα πιο καταστροφικό να επιβραβεύεται το πάθος για συγκέντρωση πλούτου. Ο πλούτος παράγεται ταυτόχρονα από όλους τους ανθρώπους μαζί, ακόμα και από την ανθρώπινη διάνοια ανά τους αιώνες συνολικά. Αποτελεί διαστροφή της νόησης να αποδεχόμαστε την δημιουργία ανισοτήτων με πρόσχημα την επιχειρηματική δράση. Το επιχειρηματικό κέρδος αποτελεί προϊόν του συνόλου τής κοινωνίας και υπάρχουν πολλοί τρόποι με τους οποίους θα μπορούσε να επανατοποθετείται προς όφελος όλης της κοινωνίας.
Η ιδιοκτησία. Πώς μπορεί να λέει κάποιος "αυτή η γή μου ανήκει" ή "αυτή η γνώση μου ανήκει"; Είναι αστείο χωρίς αμφιβολία. Τί είναι λοιπόν η ιδιοκτησία; Αυτό που πρόλαβε ο καθένας να περιφράξει πρώτος; Άρα οι γενιές που θά 'ρθουν δεν έχουν μερίδιο; Υπάρχει γνώση που προέρχεται από παρθενογένεση; Μπορεί η ιδιοκτησία να είναι κάτι περισσότερο από μία κοινή σύμβαση ώστε να ζούμε καλύτερα; Όλοι όμως ή μόνο κάποιοι από εμάς; Η ιδιοκτησία απελευθερώνει ή υποδουλώνει;
Η ανάπτυξη. Η τεχνολογία αντί να απελευθερώσει τους ανθρώπους τείνει να γίνει εργαλείο πλήρους υποδούλωσής τους. Αυτό είναι λογικό να συμβαίνει μέσα σε ένα περιβάλλον όπου το θλιβερό ζωικό χαρακτηριστικό του ανταγωνισμού είναι ο πλέον αποδεκτός μηχανισμός πάνω στον οποίο οικοδομούνται οι κοινωνίες. Ο ανταγωνισμός όμως θρέφεται αποκλειστικά από την μεγέθυνση, ή όπως λέμε την ανάπτυξη. Δεν υπάρχει τίποτα το αριστερό στο να συναινεί κανείς στην μεγέθυνση και τον ανταγωνισμό, ειδικά γνωρίζοντας ότι αυτή η πορεία οδηγεί νομοτελειακά σε μεγάλες καταστροφές.
Ο χρόνος εργασίας. Για την αριστερά το όραμα της ανάπτυξης αφορά ποιοτικά χαρακτηριστικά και όχι ποσοτικά. Το όραμα δε, οι άνθρωποι να απελευθερωθούν από τα καταναγκαστικά χαρακτηριστικά της εργασίας με την μείωση του χρόνου εργασίας και την ανάπτυξη των δημιουργικών ικανοτήτων τους, δεν είναι μια ουτοπία, αλλά η περισσότερο ρεαλιστική προοπτική για την ανθρωπότητα από κάθε άλλη.
Η ανταμοιβή. Τί σημαίνει ανταμοιβή; Η υπόσχεση ότι κάποιος θα ανέλθει από τον κόσμο της καταναγκαστικής εργασίας στον κόσμο των κυρίαρχων; Η εξασφάλιση της επιβίωσης; Η αναγνώριση της σημαντικής προσφοράς; Γιατί σκεφτόμαστε την ανταμοιβή ως έπαθλο που απαραίτητα εξαργυρώνεται;
Τα χρήματα. Ζητάμε περισσότερα χρήματα. Αλλά είναι αυτό που χρειαζόμαστε στ' αλήθεια; Αν ζούσαμε σε μία κοινωνία όπου θα ήταν εξολοκλήρου εξασφαλισμένη η στέγη, η διατροφή, η παιδεία, η θέρμανση, τα επιμορφωτικά ταξίδια, οι συγκοινωνίες, η άθληση, θα μας ενδιέφεραν τα χρήματα με τον ίδιο τρόπο; Απίθανο μάλλον. Το όραμα του πλουτισμού και της ιδιωτικότητας δεν είναι προοδευτικό. Αντίθετα, προοδευτική είναι η ανάδειξη του δημόσιου χώρου ως το σπουδαιότερο ανθρώπινο επίτευγμα και ως το πολυτιμότερο αγαθό στην ζωή του κάθε ανθρώπου.
Η ισοτιμία. Σε αυτό το σημείο συγκεντρώνονται οι περισσότερες παράμετροι και κρίνεται επί της ουσίας η ειλικρίνεια κάθε κοινωνικού εγχειρήματος. Στην σκέψη ίσως των πολλών, η ισοτιμία ακούγεται σαν ένα ώριμο αίτημα. Συμβαίνει όμως το ίδιο όταν θα πρέπει να εγκαταλειφθούν προνόμια προς όφελος του συνόλου; Υπάρχουν πλέον οι τεχνικές δυνατότητες, οι ιδιοτελείς ή ανιδιοτελείς προθέσεις του καθένα -ως προς τα οικονομικά μεγέθη- να είναι μετρήσιμες. Οι πρωτεργάτες και οι κοινωνοί ενός κινήματος για την ισοτιμία, θα φάνταζε δικαιολογημένα φαιδρό να μην πρωτοστατούν, πρώτα από όλα ως το παράδειγμα, στον αγώνα για την επίτευξή της. Είτε με την αποστασιοποίησή τους από τα όποια προνόμια, είτε με την αποστασιοποίησή τους από την υπεροψία των επαγγελματιών της εξουσίας.
Το όραμα της προοδευτικότητας δεν περιορίζεται στην ανατροπή του καπιταλισμού αλλά επεκτείνεται στην εδραίωση μιας κοινωνίας ειρήνης και ισοτιμίας. Είναι σημαντική αυτή η διάκριση γιατί, όταν προκύψει η κατάρρευση του καπιταλισμού όπως τον γνωρίζουμε, και εφόσον αυτό συμβεί από δικές του εγγενείς αδυναμίες, το πιθανότερο είναι πως θα οδηγηθούμε σε μία συνθήκη κατά πολύ χειρότερη. Μια τέτοια προοπτική μοιάζει πιθανότερη, γιατί τέτοιοι μηχανισμοί κινητοποιούνται και ενδυναμώνονται ολοένα από τους αυτοματισμούς που παράγονται από τον ίδιο τον καπιταλισμό.
Κάθε κρίση και κάθε εξέγερση δεν έχουν προδιεγραμμένη πορεία προς κάτι καλύτερο, παρά μόνο αν πολλοί άνθρωποι έχουν συνεργαστεί μεθοδικά για αυτό τον σκοπό. Η διαχείριση της σημερινής κρίσης από την αριστερά, μέσα από ένα τέτοιο πρίσμα, μπορεί να κινητοποιήσει σημαντικές διαδικασίες. Μόνο όμως εφόσον η αριστερά, με συνειδητό τρόπο, επιλέγει να βρίσκεται ταγμένη στις αφετηρίες της προοδευτικότητας.
20150709
Η γερμανική Ουτοπία
Δεν υπάρχει τίποτα το παράδοξο σε αυτή την εξέλιξη της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Αντίθετα αντανακλώνται σε αυτήν πλήρως οι κυρίαρχες αντιλήψεις και διδασκαλίες μεταξύ των ανθρώπων σχετικά με το κάτω από ποιούς όρους δομούνται οι ανθρώπινες και κοινωνικές σχέσεις.
Αποδεχόμαστε ως κύρια αρχή που διέπει αυτές τις σχέσεις το δίκαιο του ισχυρού. Ακόμα και όσοι διαμαρτύρονται για την συνθήκη που κρατά τους ίδιους στην θέση του αδύναμου δεν στέκονται με σαφήνεια κριτικά απέναντι σε αυτό το είδος δίκαιου, ούτε και εργάζονται μεθοδικά για την αναίρεση του πολιτισμού που το εκτρέφει, παρά στρέφονται αποκλειστικά ενάντια στον εκάστοτε κυρίαρχο την συγκεκριμένη στιγμή.
Η ισχυροποίηση της Γερμανίας και η απαίτηση των ηγετών της οι ασθενέστεροι λαοί να υποτάσσονται στην ισχύ της, είναι πανομοιότυπη με τη αυτοπεποίθηση που έχει ένας θαλάσσιος ελέφαντας με βάρος έξι τόνων την στιγμή που έχει εκδιώξει μεγάλο αριθμό νεαρών και ασθενέστερων αρσενικών προκειμένου να γονιμοποιεί αποκλειστικά μέχρι και είκοσι θηλυκά. Αυτή η παρομοίωση δεν είναι καθόλου παράδοξη καθώς σαν αφετηρία τόσο του θαλάσσιου ελέφαντα, όσο και της Γερμανίας, είναι η απόκτηση και διατήρηση της κυριαρχίας. Γνωρίζουμε πως αυτός ο θαλάσσιος ελέφαντας κάποια στιγμή δεν θα είναι τόσο δυνατός ή ίσως εμφανιστεί ένας ακόμα πιο μεγάλος και δυνατός, πράγμα όμως το οποίο τα ζωικά του ένστικτα και το επίπεδο νοημοσύνης του δεν τον βοηθά να το αναλογιστεί και έτσι συμπεριφέρεται μοιραία μέχρι εκείνη την στιγμή.
Οι γερμανοί ηγέτες γνωρίζουν πως διαρκώς πρέπει να ισχυροποιούν την χώρα τους (μαζί βέβαια και τον εαυτό τους) προκειμένου να διατηρεί την θέση της και να αμύνεται έναντι ανερχόμενων κυρίαρχων. Αυτό δημιουργεί συνθήκες συνεχούς ανταγωνισμού ο οποίος βασίζεται στην μεγέθυνση, η οποία αν και μας αρέσει να την ονομάζουμε ανάπτυξη, στην ουσία δεν είναι κάτι άλλο από την διεύρυνση της ισχύος των κυρίαρχων με την χρήση και αποστράγγιση φυσικών και ανθρώπινων πόρων.
Όταν το 416 π.Χ. οι Αθηναίοι εξέφραζαν την αλαζονεία τους προς τους Μήλιους, και πολύ περισσότερο, όταν αυτή η αλαζονεία νομιμοποίησε στις συνειδήσεις τους την σφαγή των Μηλίων, δεν μπορούσαν να φανταστούν ποιά θα ήταν η κατάληξη της δικής τους πόλης μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Αυτή είναι η παθογένεια του ζωικού πάθους για κυριαρχία και αυτό είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που έχει να αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα.
Οι κοινωνίες και οι οικονομίες είναι δομημένες πάνω σε αυτό το ζωικό πάθος για το οποίο Καρλ Μάρξ είχε αναφέρει πως "ο καπιταλιστής θα σου πουλήσει το σχοινί με το οποίο θα τον κρεμάσεις", υπονοώντας μεταξύ άλλων, ή ίσως κυρίως, ότι ένας κυρίαρχος δεν νοιάζεται για μακροπρόθεσμους υπολογισμούς, ή ίσως για υπολογισμούς που δεν αφορούν το κέρδος γενικά, και εξαντλεί έτσι την διορατικότητά του σε αυτόν τον περιορισμένο ορίζοντα.
Το πρόβλημα της ανθρωπότητας δεν περιορίζεται όμως στους καπιταλιστές, ούτε στην Γερμανία, αλλά διευρύνεται σε όλες τις εκφάνεις του πολιτισμού ο οποίος αναγνωρίζει στην κυριαρχικότητα την φυσιολογική και αναγκαία συνθήκη που ρυθμίζει τις ανθρώπινες και κοινωνικές σχέσεις.
Αυτή η καταστροφική ουτοπία του ανταγωνισμού, της μεγέθυνσης και της "ανάπτυξης", αν δεν καταδειχτεί έγκαιρα και σε παγκόσμιο επίπεδο οι εξελίξεις δεν θα περιλαμβάνουν κάποια έκπληξη.
Αντίθετα, παραδείγματα εκπλήξεων που ανέδειξαν τα μοναδικά ανθρώπινα χαρακτηριστικά μας, να προνοούμε και να επιλέγουμε το μέλλον μας, αποτελούν οι διακηρύξεις του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά και οι αντίστοιχες διακηρύξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης που διαμόρφωσαν συνθήκες ειρήνης στον ευρωπαϊκό χώρο επί εβδομήντα συνεχή έτη, μαζί και τα κινήματα που υπερασπίστηκαν αυτά τα δικαιώματα για όλους τους ανθρώπους.
Οι ευρωπαϊκοί λαοί δεν έχουν κανέναν λόγο να θρέφουν την γερμανική κυριαρχικότητα, ενώ έχουν κάθε λόγο να αναζητούν δρόμους που θα τους οδηγούν ολότελα στην αντίθετη κατεύθυνση, της μεταξύ τους συνεργασίας και κατανόησης. Παράλληλα δεν έχουν λόγο να οικοδομούν μια ευρωπαϊκή οικονομία προκειμένου να σταθούν ανταγωνιστικά προς όλους τους άλλους λαούς της γης, προσπαθώντας να "κυριαρχήσουν στις αγορές". Αντίθετα, έχουν κάθε λόγο, για την ασφάλεια και το κοινό όφελος όλων, να πειραματίζονται με ειλικρίνεια στην διαμόρφωση και ανάδειξη νέων τρόπων συνεργασίας μεταξύ των λαών της Ευρώπης και όλου του κόσμου.
Αποδεχόμαστε ως κύρια αρχή που διέπει αυτές τις σχέσεις το δίκαιο του ισχυρού. Ακόμα και όσοι διαμαρτύρονται για την συνθήκη που κρατά τους ίδιους στην θέση του αδύναμου δεν στέκονται με σαφήνεια κριτικά απέναντι σε αυτό το είδος δίκαιου, ούτε και εργάζονται μεθοδικά για την αναίρεση του πολιτισμού που το εκτρέφει, παρά στρέφονται αποκλειστικά ενάντια στον εκάστοτε κυρίαρχο την συγκεκριμένη στιγμή.
Η ισχυροποίηση της Γερμανίας και η απαίτηση των ηγετών της οι ασθενέστεροι λαοί να υποτάσσονται στην ισχύ της, είναι πανομοιότυπη με τη αυτοπεποίθηση που έχει ένας θαλάσσιος ελέφαντας με βάρος έξι τόνων την στιγμή που έχει εκδιώξει μεγάλο αριθμό νεαρών και ασθενέστερων αρσενικών προκειμένου να γονιμοποιεί αποκλειστικά μέχρι και είκοσι θηλυκά. Αυτή η παρομοίωση δεν είναι καθόλου παράδοξη καθώς σαν αφετηρία τόσο του θαλάσσιου ελέφαντα, όσο και της Γερμανίας, είναι η απόκτηση και διατήρηση της κυριαρχίας. Γνωρίζουμε πως αυτός ο θαλάσσιος ελέφαντας κάποια στιγμή δεν θα είναι τόσο δυνατός ή ίσως εμφανιστεί ένας ακόμα πιο μεγάλος και δυνατός, πράγμα όμως το οποίο τα ζωικά του ένστικτα και το επίπεδο νοημοσύνης του δεν τον βοηθά να το αναλογιστεί και έτσι συμπεριφέρεται μοιραία μέχρι εκείνη την στιγμή.
Οι γερμανοί ηγέτες γνωρίζουν πως διαρκώς πρέπει να ισχυροποιούν την χώρα τους (μαζί βέβαια και τον εαυτό τους) προκειμένου να διατηρεί την θέση της και να αμύνεται έναντι ανερχόμενων κυρίαρχων. Αυτό δημιουργεί συνθήκες συνεχούς ανταγωνισμού ο οποίος βασίζεται στην μεγέθυνση, η οποία αν και μας αρέσει να την ονομάζουμε ανάπτυξη, στην ουσία δεν είναι κάτι άλλο από την διεύρυνση της ισχύος των κυρίαρχων με την χρήση και αποστράγγιση φυσικών και ανθρώπινων πόρων.
Όταν το 416 π.Χ. οι Αθηναίοι εξέφραζαν την αλαζονεία τους προς τους Μήλιους, και πολύ περισσότερο, όταν αυτή η αλαζονεία νομιμοποίησε στις συνειδήσεις τους την σφαγή των Μηλίων, δεν μπορούσαν να φανταστούν ποιά θα ήταν η κατάληξη της δικής τους πόλης μέσα σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα. Αυτή είναι η παθογένεια του ζωικού πάθους για κυριαρχία και αυτό είναι το μεγαλύτερο πρόβλημα που έχει να αντιμετωπίσει η ανθρωπότητα.
Οι κοινωνίες και οι οικονομίες είναι δομημένες πάνω σε αυτό το ζωικό πάθος για το οποίο Καρλ Μάρξ είχε αναφέρει πως "ο καπιταλιστής θα σου πουλήσει το σχοινί με το οποίο θα τον κρεμάσεις", υπονοώντας μεταξύ άλλων, ή ίσως κυρίως, ότι ένας κυρίαρχος δεν νοιάζεται για μακροπρόθεσμους υπολογισμούς, ή ίσως για υπολογισμούς που δεν αφορούν το κέρδος γενικά, και εξαντλεί έτσι την διορατικότητά του σε αυτόν τον περιορισμένο ορίζοντα.
Το πρόβλημα της ανθρωπότητας δεν περιορίζεται όμως στους καπιταλιστές, ούτε στην Γερμανία, αλλά διευρύνεται σε όλες τις εκφάνεις του πολιτισμού ο οποίος αναγνωρίζει στην κυριαρχικότητα την φυσιολογική και αναγκαία συνθήκη που ρυθμίζει τις ανθρώπινες και κοινωνικές σχέσεις.
Αυτή η καταστροφική ουτοπία του ανταγωνισμού, της μεγέθυνσης και της "ανάπτυξης", αν δεν καταδειχτεί έγκαιρα και σε παγκόσμιο επίπεδο οι εξελίξεις δεν θα περιλαμβάνουν κάποια έκπληξη.
Αντίθετα, παραδείγματα εκπλήξεων που ανέδειξαν τα μοναδικά ανθρώπινα χαρακτηριστικά μας, να προνοούμε και να επιλέγουμε το μέλλον μας, αποτελούν οι διακηρύξεις του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα, αλλά και οι αντίστοιχες διακηρύξεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης που διαμόρφωσαν συνθήκες ειρήνης στον ευρωπαϊκό χώρο επί εβδομήντα συνεχή έτη, μαζί και τα κινήματα που υπερασπίστηκαν αυτά τα δικαιώματα για όλους τους ανθρώπους.
Οι ευρωπαϊκοί λαοί δεν έχουν κανέναν λόγο να θρέφουν την γερμανική κυριαρχικότητα, ενώ έχουν κάθε λόγο να αναζητούν δρόμους που θα τους οδηγούν ολότελα στην αντίθετη κατεύθυνση, της μεταξύ τους συνεργασίας και κατανόησης. Παράλληλα δεν έχουν λόγο να οικοδομούν μια ευρωπαϊκή οικονομία προκειμένου να σταθούν ανταγωνιστικά προς όλους τους άλλους λαούς της γης, προσπαθώντας να "κυριαρχήσουν στις αγορές". Αντίθετα, έχουν κάθε λόγο, για την ασφάλεια και το κοινό όφελος όλων, να πειραματίζονται με ειλικρίνεια στην διαμόρφωση και ανάδειξη νέων τρόπων συνεργασίας μεταξύ των λαών της Ευρώπης και όλου του κόσμου.
20150707
Κινούμενοι εν μέσω ευκαιριών
Οι ευκαιρίες, συχνά αποτελούν προϊόντα σχεδιασμού αυτών που πρόκειται να τις αξιοποιήσουν, μπορεί όμως να αποτελούν και τυχαία προϊόντα εσφαλμένων σχεδιασμών των ιδίων.
Ευκαιρίες προκύπτουν ακόμα, από τις λάθος υπολογισμένες ενέργειες αυτών που έχουν αντίθετες επιδιώξεις.
Ευκαιρίες προκύπτουν και κατά τύχη.
Σε κάθε περίπτωση, επειδή οι σχεδιασμοί μέσα στην κατά πολύ δυσνόητη και χαώδη πραγματικότητα έχουν αμφίβολα αποτελέσματα, περισσότερο σημαντικό από το να διατυπώνονται σχολαστικοί και ακριβείς σχεδιασμοί είναι να διαθέτει κανείς την ευστροφία και την εγρήγορση να αξιοποιεί τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται και βρίσκονται μέσα στο όριο των στοχεύσεων αλλά και του αξιακού του συστήματος, όποια και αν είναι η προέλευσή τους.
Αυτοί που αναγνωρίζουν τον σχεδιασμό ως το μόνο αναγκαίο εφόδιο για να εξυπηρετούν τους σκοπούς τους και δεν εξασκούνται παράλληλα στην εγρήγορση, αφήνονται από τις εξελίξεις στο περιθώριο.
Με βάση αυτές τις σκέψεις αυτό που μοιάζει να είναι απαραίτητο για μια πετυχημένη πορεία προς έναν γενικό ή ειδικό στόχο, δεν είναι τόσο ο ακριβής σχεδιασμός, όσο η εγρήγορση η οποία συνδυάζεται με την γενική διατύπωση των βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων επιδιώξεων και, όσο αφορά την προοδευτικότητα, με την συνεπή λειτουργία μέσα σε ένα σαφές πλαίσιο αξιών και ηθικών αρχών.
Ευκαιρίες προκύπτουν ακόμα, από τις λάθος υπολογισμένες ενέργειες αυτών που έχουν αντίθετες επιδιώξεις.
Ευκαιρίες προκύπτουν και κατά τύχη.
Σε κάθε περίπτωση, επειδή οι σχεδιασμοί μέσα στην κατά πολύ δυσνόητη και χαώδη πραγματικότητα έχουν αμφίβολα αποτελέσματα, περισσότερο σημαντικό από το να διατυπώνονται σχολαστικοί και ακριβείς σχεδιασμοί είναι να διαθέτει κανείς την ευστροφία και την εγρήγορση να αξιοποιεί τις ευκαιρίες που παρουσιάζονται και βρίσκονται μέσα στο όριο των στοχεύσεων αλλά και του αξιακού του συστήματος, όποια και αν είναι η προέλευσή τους.
Αυτοί που αναγνωρίζουν τον σχεδιασμό ως το μόνο αναγκαίο εφόδιο για να εξυπηρετούν τους σκοπούς τους και δεν εξασκούνται παράλληλα στην εγρήγορση, αφήνονται από τις εξελίξεις στο περιθώριο.
Με βάση αυτές τις σκέψεις αυτό που μοιάζει να είναι απαραίτητο για μια πετυχημένη πορεία προς έναν γενικό ή ειδικό στόχο, δεν είναι τόσο ο ακριβής σχεδιασμός, όσο η εγρήγορση η οποία συνδυάζεται με την γενική διατύπωση των βραχυπρόθεσμων και μακροπρόθεσμων επιδιώξεων και, όσο αφορά την προοδευτικότητα, με την συνεπή λειτουργία μέσα σε ένα σαφές πλαίσιο αξιών και ηθικών αρχών.
20150705
Διχασμός
Αυτοί που μιλάνε για διχασμό, την στιγμή της κορύφωσης του εκβιασμού του ελληνικού λαού από τους "εταίρους", έτρεξαν να παραλάβουν από τους εκβιαστές το δαχτυλίδι της εξουσίας.
Αυτοί που μιλάνε για διχασμό, δεν συντάχθηκαν με την θέληση του λαού αλλά, φαντασιώθηκαν εισβολές στο Μαξίμου.
Αυτοί που μιλάνε για διχασμό, δρομολόγησαν με τα Μέσα Παραπληροφόρησης "πορτοκαλί επανάσταση".
Αυτοί που μιλάνε για διχασμό λένε πως τις τράπεζες τις έκλεισε ο Τσίπρας.
Αυτοί που μιλάνε για διχασμό, απειλούν και τώρα πως "η αστική τάξη ξέρει τι να κάνει".
Ποιός διχάζει τον λαό;
Αυτοί που μιλάνε για διχασμό, δεν συντάχθηκαν με την θέληση του λαού αλλά, φαντασιώθηκαν εισβολές στο Μαξίμου.
Αυτοί που μιλάνε για διχασμό, δρομολόγησαν με τα Μέσα Παραπληροφόρησης "πορτοκαλί επανάσταση".
Αυτοί που μιλάνε για διχασμό λένε πως τις τράπεζες τις έκλεισε ο Τσίπρας.
Αυτοί που μιλάνε για διχασμό, απειλούν και τώρα πως "η αστική τάξη ξέρει τι να κάνει".
Ποιός διχάζει τον λαό;
20150701
Θέσεις για την κρίση
Bloomberg
http://tvxs.gr/news/ellada/apyidyse-kai-bloomberg-i-eyropi-thelei-na-timorisei-tin-ellada
Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών
http://tvxs.gr/news/ellada/germaniko-institoyto-oik-ereynon-i-litotita-ton-thesmon-stin-ellada-apetyxe
Die Linke [γερμανική αριστερά]
http://tvxs.gr/news/eyropi-eop/die-linke-pros-soimple-ayto-poy-thelete-einai-na-riksete-tin-aristeri-kybernisi-tis-
Podemos
http://tvxs.gr/news/ellada/oi-podemos-sto-pleyro-tis-elladas-poy-antedrase-paradeigmatika-stoys-ekbiasmoys
Τζέφρι Σακς
Αλέν Μπαντιού
http://tvxs.gr/news/ellada/alen-mpantioy-11-simeioseis-empneysmenes-apo-tin-elliniki-katastasi
Χρονολόγιο από μπλογκ [Αδάμ Γιαννίκος]
http://tvxs.gr/news/blogarontas/i-symfonia-eixe-kleisei-treis-deyteres-prin
Τζέιμς Γκαλμπρέιθ
http://tvxs.gr/news/ellada/gkalmpreith-ittithikan-aytoi-poy-ithelan-ptosi-tsipra-kai-kybernisi-marioneta
Φράνσις Κόππολα
http://tvxs.gr/news/eyropi-eop/megalo-sxedio-toy-dr-soimple
Τζ. Στίγκλιτς
http://tvxs.gr/news/ellada/tzozef-stigklits-tyfli-ilithiotita-oisa-epiballei-i-germania-me-rabdi
http://tvxs.gr/news/ellada/apyidyse-kai-bloomberg-i-eyropi-thelei-na-timorisei-tin-ellada
Γερμανικό Ινστιτούτο Οικονομικών Ερευνών
http://tvxs.gr/news/ellada/germaniko-institoyto-oik-ereynon-i-litotita-ton-thesmon-stin-ellada-apetyxe
Die Linke [γερμανική αριστερά]
http://tvxs.gr/news/eyropi-eop/die-linke-pros-soimple-ayto-poy-thelete-einai-na-riksete-tin-aristeri-kybernisi-tis-
Πέντε οικονομολόγοι
Τζέιμς Γκάλμπρειθ, Μπάρι Άιχενγκριν, Τζόζεφ Στίγκλιτς, Τζέφρι Σαξ και Πολ Κρούγκμαν
http://tvxs.gr/news/ellada/pente-oikonomologoi-epikrinoyn-tin-eyropi-gia-elliniko-zitima
Spiegel
" Μόνο όποιος δεν μπορεί να κατανοήσει ότι η ενωμένη, αλλά διαφορετική Ευρώπη δημιουργήθηκε από πολιτική αναγκαιότητα για να επικρατήσει βιώσιμη ειρήνη σε αυτή την ήπειρο, μπορεί να παρατηρεί ήσυχος πώς οξύνονται οι τόνοι μεταξύ των λαών, πώς οι Έλληνες πολιτικοί κάνουν λόγο για ταπείνωση και υποδούλωση και οι Γερμανοί πολιτικοί συμπεριφέρονται σαν σωφρονιστές, συνεχίζει το Spiegel. "http://tvxs.gr/news/eyropi-eop/spiegel-o-egokentrismos-tis-merkel-odigei-tin-eyropi-makria-apo-ta-ideodi-tis
Ιταλοί διανοούμενοι
" Οι τεχνοκράτες της λιτότητας έδειξαν ποιος είναι ο πραγματικός στόχος της αγριότητάς τους: η επιβολή ενός και μοναδικού μοντέλου που θέλει να μηδενίσει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. "
Spiegel
" Μόνο όποιος δεν μπορεί να κατανοήσει ότι η ενωμένη, αλλά διαφορετική Ευρώπη δημιουργήθηκε από πολιτική αναγκαιότητα για να επικρατήσει βιώσιμη ειρήνη σε αυτή την ήπειρο, μπορεί να παρατηρεί ήσυχος πώς οξύνονται οι τόνοι μεταξύ των λαών, πώς οι Έλληνες πολιτικοί κάνουν λόγο για ταπείνωση και υποδούλωση και οι Γερμανοί πολιτικοί συμπεριφέρονται σαν σωφρονιστές, συνεχίζει το Spiegel. "http://tvxs.gr/news/eyropi-eop/spiegel-o-egokentrismos-tis-merkel-odigei-tin-eyropi-makria-apo-ta-ideodi-tis
Ιταλοί διανοούμενοι
" Οι τεχνοκράτες της λιτότητας έδειξαν ποιος είναι ο πραγματικός στόχος της αγριότητάς τους: η επιβολή ενός και μοναδικού μοντέλου που θέλει να μηδενίσει την ανθρώπινη αξιοπρέπεια. "
http://tvxs.gr/news/ellada/italoi-epistimones-kai-dianooymenoi-kaloyn-yper-toy-oxi-sto-dimopsifisma
Τζ. Στίγκλιτς
" Είναι εξαιρετικά άβολο (για την ΕΕ) να έχεις μια κυβέρνηση στην Ελλάδα, η οποία αντιστέκεται με τέτοιο τρόπο στην πολιτική, που συνέβαλε τόσο πολύ στην αύξηση της ανισότητας σε τόσα πολλά αναπτυγμένα κράτη και που προσπαθεί να θέσει τέλος στην αχαλίνωτη εξουσία των πλουσίων. "
Τζ. Στίγκλιτς
" Είναι εξαιρετικά άβολο (για την ΕΕ) να έχεις μια κυβέρνηση στην Ελλάδα, η οποία αντιστέκεται με τέτοιο τρόπο στην πολιτική, που συνέβαλε τόσο πολύ στην αύξηση της ανισότητας σε τόσα πολλά αναπτυγμένα κράτη και που προσπαθεί να θέσει τέλος στην αχαλίνωτη εξουσία των πλουσίων. "
Podemos
http://tvxs.gr/news/ellada/oi-podemos-sto-pleyro-tis-elladas-poy-antedrase-paradeigmatika-stoys-ekbiasmoys
Τζέφρι Σακς
" Από την εκλογή Τσίπρα τον Ιανουάριο, οι Γερμανοί αξιωματούχοι έχουν μόλις και μετά βίας μπορέσει να αναχαιτίσουν την οργή τους, ότι μια αριστερή πτέρυγα, μια τυχάρπαστη κυβέρνηση μιας μικροσκοπικής, χρεοκοπημένης χώρας δεν θα τολμούσε να αμφισβητήσει μία από τις μεγαλύτερες οικονομίες του κόσμου. Ο υπουργός Οικονομικών Βόλφγκανγκ Σόιμπλε, για παράδειγμα, έχει επανειλημμένα προσπαθήσει να προκαλέσει την Ελλάδα σε έξοδο από την ευρωζώνη. "
http://tvxs.gr/news/ellada/jeffrey-sachs-se-merkel-meioste-elliniko-xreos-me-antallagma-metarrythmiseis
Ετιέν Μπαλιμπάρ
http://tvxs.gr/news/eyropi-eop/ellada-oi-logoi-enos-gallikoy-pathoysΑλέν Μπαντιού
http://tvxs.gr/news/ellada/alen-mpantioy-11-simeioseis-empneysmenes-apo-tin-elliniki-katastasi
Χρονολόγιο από μπλογκ [Αδάμ Γιαννίκος]
http://tvxs.gr/news/blogarontas/i-symfonia-eixe-kleisei-treis-deyteres-prin
Τζέιμς Γκαλμπρέιθ
http://tvxs.gr/news/ellada/gkalmpreith-ittithikan-aytoi-poy-ithelan-ptosi-tsipra-kai-kybernisi-marioneta
Φράνσις Κόππολα
http://tvxs.gr/news/eyropi-eop/megalo-sxedio-toy-dr-soimple
Τζ. Στίγκλιτς
http://tvxs.gr/news/ellada/tzozef-stigklits-tyfli-ilithiotita-oisa-epiballei-i-germania-me-rabdi