Βία και εξουσία

Η βία είναι εξουσία όπως και η εξουσία είναι βία.

Αντίστοιχα, ο θαυμασμός προς την βία είναι θαυμασμός προς την εξουσία, όπως και ο θαυμασμός προς την εξουσία είναι θαυμασμός προς την βία.

Η εξουσία, με φυσικούς όρους, εκπροσωπεί την κυριαρχία ενός ζώου, αρσενικού κατά κύριο λόγο, πάνω στα υπόλοιπα της αγέλης. Αυτή η κυριαρχία αποσκοπεί στην εξασφάλιση της πρωτοκαθεδρίας στην τροφή και στην αναπαραγωγή.

Αυτός ο νόμος της φυσικής επιλογής έχει σχεδόν σίγουρα συνδιαμορφώσει τα συμπεριφορικά χαρακτηριστικά των σύγχρονων ανθρώπων καθώς αυτό έχει συμβεί και με όλα τα συγγενικά ζωικά είδη.
Δεν είναι όμως το μόνο συμπεριφορικό χαρακτηριστικό των σύγχρονων ανθρώπων και, μάλιστα, το πιθανότερο είναι πως ανάμεσα στα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά που αναπτύξαμε ως άνθρωποι είναι το ασθενέστερο και αυτό που χρειάστηκε να παραγκωνιστεί προκειμένου να αναπτύξουμε τις ικανότητες προσαρμογής που μας έκαναν "πετυχημένο" είδος. Τα "ειδικά ανθρώπινα χαρακτηριστικά" στα οποία αναφέρεται ο Ανδρέας Γεωργίου καμμία σχέση δεν έχουν με την κυριαρχία του ενός ζώου πάνω στα υπόλοιπα της αγέλης.

Η βιβλιογραφία με θέμα την εξέλιξη των ειδών η οποία καθορίζεται από παράγοντες τελείως άσχετους από τους προβλέψιμους νόμους της φυσικής επιλογής (κυριαρχία του ισχυρού), ξεκινά με την Κατατωγή του Ανθρώπου του Δαρβίνου και έκτοτε διαρκώς εμπλουτίζεται.
Γνωρίζουμε ότι η ανθρωπότητα μέσα από τον πολιτισμό που επικροτεί και ανέχεται την αρπακτικότητα έχει επαναφέρει την κυριαρχία του ισχυρού ως καθοριστικό παράγοντα στην εξέλιξή της, ωστόσο έχουμε στην διάθεσή μας και την γνώση για τα καταστροφικά αδιέξοδα που επιφέρει αυτού του είδους η εξέλιξη.

Από την άλλη με την θεώρηση του Φρόυντ για τις καταβολές του ανθρώπινου πολιτισμού γνωρίζουμε ότι αυτός ξεκινά με την απόρριψη της κυριαρχικότητας και την ανάδειξη της ισοτιμίας ως βασικό εργαλείο συνύπαρξης και κοινωνικής οργάνωσης. Μπορούμε να υποθέσουμε ότι οι "πρωτόγονοι" άνθρωποι έφεραν την ανάμνηση της καταστροφικής δύναμης της κυριαρχικότητας και του ανταγωνισμού και για αυτό ως πρώτη μέριμνα είχαν την εξάλλειψη αυτών των κινδύνων περιορίζοντας με τους πιο απίθανους τρόπους την ικανότητα της εξουσίας να διευρύνεται και να γίνεται ανεξέλεγκτη (Τοτέμ και Ταμπού, Το Ταμπού της Εξουσίας, Σ. Φρόυντ).

Επιλεκτικές αναγνώσεις, Δαρβίνος, Φρόυντ

Η επιλεκτική ανάγνωση του Δαρβίνου, η οποία περιορίζεται στην Καταγωγή των Ειδών παραγνωρίζοντας την Καταγωγή του Ανθρώπου, και του Φρόυντ η οποία περιορίζεται στην θεωρία της ψυχανάλυσης παραγνωρίζοντας την σημαντική γνώση που συγκρότησε σχετικά με τις αφετηρίες του πολιτισμού, της ηθικής, της εξουσίας και της αντιεξουσίας, θα μπορούσε να οφείλεται και σε τυχαίους παράγοντες.

Το πιθανότερο όμως είναι πως καθώς τέτοιες γνώσεις αποτελούν κίνδυνο για όλα τα υφιστάμενα κυρίαρχα κοινωνικά ιδεολογήματα, δεν προωθούνται ως εργαλεία κοινωνικής αυτογνωσίας και χειραφέτησης ή πιο σωστά, αποκρύπτονται μεθοδικά.

Αυτοί που στον Φρόυντ αναγνωρίζουν έναν βαρετό αστό που καταπιάστηκε με την ομφαλοσκόπιση και την μεγαλοαστική ανία αποκρύπτουν τις σημαντικές σκέψεις του μέσα από τις οποίες τίθενται υπό αμφισβήτηση οι κυρίαρχες αντιλήψεις για τις αφετηρίες του πολιτισμού και της κοινωνικής οργάνωσης.

Η απόκρυψη δε των σκέψεων του Φρόυντ που αναφέρονται στην προέλευση της εξουσίας αλλά και στις αρχέγονες πρακτικές κατάρριψής της μπορεί να θεωρηθεί σκόπιμη καθώς τέτοιες σκέψεις αμφισβητούν όχι μόνο την παρούσα εξουσία του οικονομικού πλούτου αλλά και κάθε εξουσία.

Αντίστοιχα, οι θέσεις που πρωτοπαρουσιάζονται από τον Δαρβίνο στην Καταγωγή του Ανθρώπου και εμπλουτίζονται ασταμάτητα έκτοτε, προβάλλοντας την νοήμονα σεξουαλική επιλογή και την νοήμονα επιλογή γενικά, ως έναν σημαντικό παράγοντα εξέλιξης, σημαντικότερο σε κάποια είδη από αυτόν της φυσικής επιλογής, αποτελούν κίνδυνο για κάθε αυτόκλητο γνώστη των νομοτελειών καθώς η δυνατότητα της νοήμονος επιλογής ακυρώνει κάθε νομοτέλεια μαζί και κάθε αυτόκλητο ερμηνευτή του νομοτελειακού μέλλοντος.

Νεάντερταλ εναντίον Χόμο Σάπιενς

[To Τέλειο Κράτος, Η νύχτα των ερπετών, Ανδρέας Γεωργίου

- Η ειδικά ανθρώπινη συμπεριφορά, σελ.147

- Ο ειρηνικός ανταγωνισμός, σελ 148]

Οι Νεάντερταλ δεν επιβίωσαν παρόλη την σωματική ευρωστία τους η οποία καθιστούσε μπροστά τους τους Χόμο Σάπιενς κυριολεκτικά ανυπεράσπιστους. Ακόμα όμως και για αυτούς τους πανίσχυρους ανθρώπους για τους οποίους υποθέτουμε ότι ήταν οργανωμένοι γύρω από ένα κυρίαρχο αρσενικό, η αλληλοϋποστήριξη υπήρξε καθοριστικό χαρακτηριστικό για την επιβίωσή τους, καθώς τα οστικά ευρήματα εμφανίζουν την εικόνα αθλητών του ροντέο, με κατάγματα και τραυματισμούς από τα οποία όμως επιβίωναν.

Ποιό ήταν λοιπόν το πλεονέκτημα των Σάπιενς απέναντι σε αυτά τα ανθρώπινα όντα;

Προφανώς άλλα χαρακτηριστικά, τελείως διαφορετικά από αυτά της σωματικής δύναμης και της ζωικής κοινωνικής οργάνωσης, τα οποία ο σύγχρονος άνθρωπος αξοποιώντας τα κατάφερε, φαινομενικά τουλάχιστον, να εξαπλωθεί σε ολόκληρο τον πλανήτη. Από τους πανίσχυρους δε σωματικά Νεάντερταλ απέμεινε μόνο ένα μικρό ποσοστό του γονιδιώματός τους στους σύγχρονους ευρωπαίους και ασιάτες, και μαζί ίσως, η μυθολογική ανάμνησή τους ως παντοδύναμους Τιτάνες οι οποίοι όμως ανατράπηκαν βίαια από τους θεούς των σύγχρονων ανθρώπων.

Κατά τον Ανδρέα Γεωργίου η ειδικά ανθρώπινη συμπεριφορά σχετίζεται ακριβώς με την απαξίωση και ύπνωση των κληροδοτημένων κυριαρχικών συμπεριφορών, και την ανάπτυξη κοινωνικών συμπεριφορών που εξώθησαν την ίδια την ανθρώπινη νόηση σε ταχεία ανάπτυξη. Όταν δε αυτή η νοητική ανάπτυξη έδωσε στους ανθρώπους την ικανότητα να παράγουν πλεόνασμα από την συστηματική χρήση της φύσης δόθηκε η δυνατότητα σε κάποιους να αρπάζουν αυτό το πλεόνασμα και να υποδουλώνουν άλλους ανθρώπους μετατρέποντάς τους σε κοπάδια τους.

Σε αυτό το σημείο ξεκινά η ιστορία του ανθρώπινου πολιτισμού όπως τον κατανοούμε σήμερα, ο οποίος κατά τον Ανδρέα Γεωργίου χαρακτηρίζεται από την αγριότητα των κυρίαρχων αρπακτικών και αποτελεί ένα πισωγύρισμα της ανθρωπότητας προς τις ζωικές της καταβολές. Πισωγύρισμα το οποίο αναπόφευκτα επιφέρει οπισθοδρόμηση τόσο των κοινωνιών όσο και της νοητικής αντίληψης κάθε ανθρώπου ξεχωριστά.

Μουσική και Δαρβίνος

http://tvxs.gr/news/paideia/giati-akoyme-moysiki-darbinos-enantion-james-brown-toy-gelotopoioy

Δύο παρατηρήσεις:

1. Αδικείται ο Δαρβίνος με την αποσπασματική παρουσίαση μιας φράσης καθώς σε αυτό το βιβλίο [η Καταγωγή του Ανθρώπου] σκοπός του είναι να καταδείξει πώς το μη αναγκαίο, η επιλογή [σεξουαλική] που γίνεται από κάθε άτομο ενός είδους, παίζει καίριο ρόλο στην εξέλιξη του είδους αυτού.
Οι αναφορές του δεν περιορίζονται στους ανθρώπους αλλά σε όλα τα ζώα. Αυτό το έργο του παραγνωρίζεται καθώς προβάλλεται Η Καταγωγή των Ειδών στο οποίο η αναγκαιότητα της φυσικής επιλογής [κυριαρχία ισχυρού και ικανού] παρουσιάζεται ως κύριος μηχανισμός εξέλιξης. Με την Καταγωγή του Ανθρώπου ο ίδιος ο Δαρβίνος ανατρέπει, ή έστω συμπληρώνει, την προηγούμενη θεώρηση προβάλλοντας την σημασία της σεξουαλικής επιλογής.
Η μουσική με όρους φυσικής επιλογής είναι απολύτως μη αναγκαία όσο και τα πολυσύνθετα φτερά του παγωνιού. Ωστόσο οι αναφορές του υποστηρίζουν ακριβώς την σημασία που έχουν για την εξέλιξη των ειδών τέτοια 'άχρηστα' χαρακτηριστικά αποκαλύπτοντας ταυτόχρονα ότι η εξέλιξη είναι πολύ πιο σύνθετη από όσο περιγράφεται στην Καταγωγή των Ειδών.
Πιστεύω ότι δεν παραγνωρίζεται τυχαία αυτό το έργο του καθώς  αναδεικνύει την σημασία της νοήμονος επιλογής έναντι μιας τυφλής αναγκαιότητας, πράγμα που δεν εξυπηρετεί καμμία από τις υφιστάμενες κυρίαρχες ιδεολογίες.

2. Υπερθεματίζοντας σε ένα άλλο σημείο, όλες οι ομιλούμενες γλώσσες υπήρξαν στο παρελθόν μουσικές, δηλαδή σχεδόν τραγουδιόντουσαν, αφού διαφορετικές συλλαβές αντιστοιχούσαν σε διαφορετικές συχνότητες. Δυστυχώς η ανάπτυξη του λόγου, η ανάπτυξη δηλαδή σύνθετων εννοιών, λειτούργησε σε βάρος αυτού του στοιχείου μέσα από την πάροδο των τελευταίων χιλιάδων ετών αφήνοντας μόνο υποψίες για τις μουσικές καταβολές της ομιλίας.

Ζαν Πιαζέ

http://tvxs.gr/news/paideia/zan-piaze-%C2%ABo-froint-tis-sxolikis-taksis%C2%BB

http://el.wikipedia.org/wiki/%CE%96%CE%B1%CE%BD_%CE%A0%CE%B9%CE%B1%CE%B6%CE%AD

Ψυχρός πόλεμος

... Η οικονομική κρίση ήταν καταλύτης για να ηττηθεί η ηγέτης της «Πορτοκαλί Επανάστασης» Γιούλια Τιμοσένκο και να αναδειχθεί πρόεδρος ο φιλορώσος Βίκτορ Γιανουκόβιτς. Τιμοσένκο και Γιανουκόβιτς είναι ωστόσο εκπρόσωποι της ίδιας ελίτ.Η Γιούλια Τιμοσένκο είναι πρώην μέλος της κομμουνιστικής νεολαίας(Κομσομόλ) και έκανε περιουσία η οποία ανέρχεται σήμερα σε 11 δισ. δολάρια-ο μέσος μισθός στην Ουκρανία είναι 300 ευρώ -χάρη στην ιδιωτικοποίηση του συστήματος μεταφοράς του αερίου. Ο νυν έκπτωτος πρόεδρος Βίκτωρ Γιανουκόβιτς, ήταν μάνατζερ την εποχή της ΕΣΣΔ και έγινε βασικός εκπρόσωπος των Ουκρανών ολιγαρχών της ανατολικής Ουκρανίας.

Ως δύναμη «ριζοσπαστικοποίησης» εμφανίστηκαν οι απόγονοι των Ουκρανικών Ες-Ες,  Σβόμποντα και «δεξιός τομέας». Για πρώτη φορά ευρωπαϊκή κυβέρνηση έχει επτά ναζί υπουργούς, χωρίς να εξανίσταται κανείς. ...

http://tvxs.gr/news/egrapsan-eipan/o-neos-%C2%ABpsyxros-polemos%C2%BB-tha-kostisei-akriba-stin-eyropi-toy-moysi-litsi

Το πεδίο

Η αφετηρία των προσπαθειών των προοδευτικών ανθρώπων βρίσκεται στο πεδίο της ηθικής και όχι της οικονομίας, ή αλλιώς στο πεδίο της ποιότητας και όχι της ποσότητας. Αυτή είναι η διαφοροποίηση που καθορίζει την ταυτότητά των προοδευτικών ανθρώπων.

Η δίκη των πιθήκων

http://tvxs.gr/news/taksidia-sto-xrono/i-diki-ton-pithikon-epistimi-vs-thriskeia

http://en.wikipedia.org/wiki/Scopes_Trial

Γλώσσα και συμβολική εξουσία / P. Bourdieu

http://bestimmung.blogspot.gr/2014/03/pbourdieu.html

http://en.wikipedia.org/wiki/Pierre_Bourdieu

Ποιος χρειάζεται τον κοινωνικό έλεγχο;

http://tvxs.gr/news/paideia/giati-i-aytoaksiologisi-einai-thilia-sto-laimo-kai-oxi-grabata-toy-d-tsirigoti

«… Χρειάζεται εμπιστοσύνη και παιδαγωγική ελευθερία .Μην τον μετατρέπετε [τον εκπαιδευτικό] σε προγραμματισμένη μηχανή χωρίς συναισθήματα . Έτσι τον καταργείτε σιγά σιγά. Αφήστε τον να συμμετάσχει στα αναλυτικά προγράμματα και σε όλα τα θέματα που αφορούν την Παιδεία. Βοηθήστε τον να βελτιωθεί με επιμόρφωση και όχι με αυτή τη μανία αξιολόγησης. Αφήστε τον να ζει με αξιοπρέπεια. Το πιο βασικό είναι να συνεχίσει να αγαπάει τη δουλειά του , μην τον κάνετε να τη μισήσει. Μην τον παροπλίζετε. Χρειάζεται τα χέρια του να είναι δυνατά και ελεύθερα για να αγκαλιάζει σφιχτά τους μαθητές του και όχι δεμένα και αδύναμα. …»

Χρησιμοποιώντας «μεγάλα λόγια» μπορούμε εύκολα να επηρρεάζουμε συναισθηματικά το ακροατήριο ανεξάρτητα από το τι είδους πληροφορία, γνώση ή άποψη επικοινωνούμε. Την δύναμη του συγκινησιακού λόγου την γνωρίζει εξίσου καλά τόσο ο ζητιάνος στο λεωφορείο όσο και ο πολιτικός στην τηλεόραση και ο καθένας την χρησιμοποιεί αναλόγως της ευφυίας και της ευφράδειάς του προκειμένου να πετύχει τους σκοπούς του.  Τα «μεγάλα λόγια» και ο συγκινησιακός λόγος αποτελούν ίσως τα ισχυρότερα εργαλεία παραπλάνησης και άσκησης μικρής ή μεγάλης εξουσίας. Κατ’ αναλογία το ίδιο ισχύει και για τον λόγο ο οποίος με την χρήση στερεότυπων επιδιώκει να κατευθύνει τον ακροατή μέσω αντανακλαστικών αντιδράσεων στα επιθυμητά συμπεράσματα.

Όσο αφορά το παραπάνω κείμενο  στην πραγματικότητα φέρει τόσα συντηρητικά χαρακτηριστικά ώστε παρουσιαζόμενο ως φορέας της προοδευτικότητας να καθιστά αναξιόπιστη την ίδια την προοδευτικότητα . Καθώς δε αυτό το παράδειγμα δεν είναι μεμονωμένο μπορεί κανείς να αναρωτηθεί εάν το έλλειμα βρίσκεται στην διατύπωση προοδευτικού λόγου ή στην ίδια την ύπαρξη προοδευτικότητας.

Τα ερωτηματικά που εγείρονται με αφορμή αυτό το κείμενο μπορούν να αναχθούν στο ευρύτερο κοινωνικό πεδίο προκειμένου να συζητηθεί η έννοια, το περιεχόμενο και η επιδιώξεις τόσο του προοδευτικού λόγου όσο και της ίδιας της προοδευτικότητας.

Το αίτημα για αξιολόγηση και έλεγχο είναι προοδευτικό;

Ασφαλώς και είναι και, επιπλέον, ως τέτοιο αποτελεί αίτημα του μεγαλύτερου μέρους της κοινωνίας. Το αίτημα για έλεγχο και αξιολόγηση των προσφερόμενων υπηρεσιών αφορά τόσο στις ιδιωτικές επιχειρήσεις όσο και στον δημόσιο τομέα, από τον οδοκαθαριστή μέχρι τον πρωθυπουργό.

 Ο δημόσιος έλεγχος, πριν από οτιδήποτε άλλο, είναι η αφετηρία για την χειραφέτηση των πολιτών μέσα από την άσκησή του αλλά και την υποβολή σε αυτόν. Ο δημόσιος έλεγχος αποτελεί το θεμέλιο της ισονομίας και ταυτόχρονα τον μεγαλύτερο εχθρό όσων επιθυμούν να λειτουργούν στο σκοτάδι προκειμένου να διαμορφώνουν πελατειακές σχέσεις,  να αποκομίζουν κάθε είδους μικρά ή μεγάλα προνόμια, και να επιβάλλουν μικρές και μεγάλες εξουσίες.

Η απαξίωση της σημασίας του δημόσιου ελέγχου σε οποιοδήποτε επίπεδο της κοινωνίας είναι αδύνατον να συνθέσει πειστικό λόγο για τις αγαθές και προοδευτικές προθέσεις της. Η προοδευτικότητα μπορεί να συνδέεται με τις προσπάθειες διεύρυνσης του κοινωνικού ελέγχου και μόνο.

Ποιος πρέπει να υπόκεινται σε κοινωνικό έλεγχο;

Κάθε πρόσωπο ή κοινωνική ομάδα που διαχειρίζεται μέρη ή το σύνολο του δημόσιου χώρου καθώς και κάθε πρόσωπο ή κοινωνική ομάδα που έχει την δυνατότητα να συγκεντρώνει οικονομικό πλεόνασμα και μέσα από αυτό εξουσία. Καθώς η απουσία κοινωνικού ελέγχου ισχυροποιεί τόσο την σημερινή όσο και κάθε κοινωνία που βασίζεται στις ανισότητες, η προβολή της αναγκαιότητας του ελέγχου αυτού και η προσπάθεια εγκαθίδρυσής του καθορίζουν το περιεχόμενο της ίδιας της προοδευτικότητας.

Ποιος είναι αρμόδιος να ασκεί τον κοινωνικό έλεγχο;

Για την προοδευτικότητα δεν μπορεί να είναι κάτι λιγότερο από το σύνολο της κοινωνίας. Είτε με την άμεση εμπλοκή στις διαδικασίες, είτε με την επίγνωση των διαδικασιών αυτών για τις οποίες η προοδευτικότητα οφείλει να εργάζεται ώστε να γίνονται εμφανείς και διαφανείς για όλη την κοινωνία. Οι διαδικασίες και τα κριτήρια με τα οποία μπορεί να αξιολογείται η κάθε δραστηριότητα αποτελούν κρίσιμο  αντικείμενο διαπραγμάτευσης και η συνεισφορά κάθε προοδευτικού ανθρώπου ή συλλογικότητας  σε αυτήν την διαπραγμάτευση αποτελεί συνεισφορά στην χειραφέτηση της κοινωνίας και του κάθε ανθρώπου.

Η σκάλα των εξουσιών και οι συντεχνίες

Από τις μεγάλες και πανίσχυρες εξουσίες μέχρι τις μικρότερες των κάθε είδους συντεχνιών διαμορφώνεται μία σκάλα που χρησιμοποιεί ως δομικά υλικά τις αλληλοεξυπηρετήσεις, τις πελατειακές σχέσεις και τα κάθε είδους ιδιοτελή συμφέροντα. Είναι μάλλον απίθανο να υπάρχει επιμέρους συντεχνιακή επιδίωξη που να υπερασπίζεται ταυτόχρονα το συλλογικό συμφέρον. Η συντεχνία του πλούτου, οι συντεχνία των πολιτικών, οι συντεχνία των εμπόρων όπλων, και μετά μικρές συντεχνίες που διαμορφώνουν την σκάλα των εξουσιών, οι συντεχνίες των σωμάτων ασφαλείας, των εφοριακών, των γιατρών,  των εκπαιδευτικών κ.ο.κ.

Οι εξουσίες που βρίσκονται ψηλότερα στην σκάλα έχουν αναπτύξει κάθε είδους μηχανισμούς ώστε, από την μία, να βρίσκονται μεταξύ τους σε αγαστή συνεργασία και, από την άλλη, να εξασφαλίζουν την συνεργασία αυτών που βρίσκονται χαμηλότερα.

Οι συντεχνίες, ωστόσο, που δομούν τα χαμηλότερα επίπεδα αυτής της σκάλας προσβλέπουν αποκλειστικά στην συναλλαγή με τα ψηλότερα επίπεδα προκειμένου να προωθούν τις επιδιώξεις τους, και ελάχιστα ή καθόλου στην συνεργασία με τις ομοεπίπεδες συντεχνίες. Αυτή η συνθήκη από μόνη της εναντιώνεται στις επιδιώξεις κάθε προοδευτικότητας που επιδιώκει την απάλειψη των ανισοτήτων καθώς είναι προφανές ότι αποσκοπεί στην πολυδιάσπαση των εργαζομένων και την ενδυνάμωση των ισχυρών.

Για την προοδευτικότητα η συγχώνευση κάθε συντεχνιακής δομής εργαζόμενων ανθρώπων μέσα σε ένα ενιαίο κοινωνικό μέτωπο με κοινά ταξικά χαρακτηριστικά και επιδιώξεις αποτελεί την μόνη, τόσο σε θεωρητικό επίπεδο όσο και σε πρακτικό, αφετηρία αποτελεσματικής οργάνωσης.

Η εξάσκηση στον κοινωνικό έλεγχο είναι το ιδανικό σχολείο για την κοινωνική ανατροπή
..

Το ταμπού του Ελέγχου

Έχουμε συνηθίσει να αντιλαμβανόμαστε την έννοια του ελέγχου αποκλειστικά μέσα στο εξουσιαστικό πλαίσιο που φέρομε οι ίδιοι βιωματικά και το οποίο αναπαράγεται με αυτόματο τρόπο σχεδόν σε όλα τα κοινωνικά επίπεδα, από τις προσωπικές και κοινωνικές σχέσεις, την οικογένεια, το σχολείο, τις εργασιακές σχέσεις και τον κρατικό μηχανισμό. 

Ο έλεγχος που ασκείται από οποιονδήποτε βρίσκεται σε θέση εξουσίας και την χρησιμοποιεί για να επιβάλλει και να επιδείξει την εξουσία του είναι ασφαλώς αντιπαθής. Πόσω μάλλον όταν στην κορυφαία θέση εξουσίας βρίσκεται ένα κράτος το οποίο λειτουργεί ως μηχανισμός καταπίεσης και δημιουργίας ανισοτήτων. Όταν δε μία κυβέρνηση έχει ανάγει την υποκρισία σε κύριο μέλημά της, ένας όρος όπως «αυτοαξιολόγηση» δύσκολα θα πείσει οποιονδήποτε για τις αγαθές προθέσεις της.

Τίποτα από αυτά όμως δεν είναι αρκετό να αναιρέσει την ευθύνη που έχει η προοδευτικότητα στην εγκαθίδρυση, από την μία πολυεπίπεδων μηχανισμών κοινωνικού ελέγχου, και από την άλλη, της χειραφέτησης κάθε πολίτη στο επίπεδο του αρμόδιου να ασκεί αυτόν τον κοινωνικό έλεγχο αλλά και να ανταποκρίνεται ο ίδιος στις δικές του ευθύνες με τον καλύτερο τρόπο. Ο κοινωνικός έλεγχος που αποσκοπεί στην ισοτιμία και τον περιορισμό της εξουσίας συνδέεται άμεσα με την αφετηρία του ανθρώπινου πολιτισμού καθώς από τα πανάρχαια χρόνια πήρε μορφή "νόμων" ως περιοριστικά "ιερά" ταμπού. Αποτελεί μεγάλη αστοχία και ειρωνία της Ιστορίας η έννοια του κοινωνικού ελέγχου να στοχοποιείται από δυνάμεις που επιδιώκουν τον εκδημοκρατισμό της και να μετατρέπεται η ίδια σε ταμπού.

Η κρατική εξουσία μέσα από την διαπλοκή της με την οικονομική και όποια άλλη εξουσία λειτουργεί και μεγεθύνεται ανεξέλεγκτα σε βάρος των πολιτών, κατά παράβαση θεμελιωδών αρχών του διεθνούς δικαίου, όπως η Συνθήκη για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου του 1948, και αυτό συμβαίνει αποκλειστικά επειδή οι πολίτες καθοδηγούνται ή επαναπαύονται στο να απέχουν από την χρήση και διαμόρφωση μηχανισμών κοινωνικού ελέγχου.

Η λέξη έλεγχος είναι μια πολύ ωραία λέξη και ο κοινωνικός έλεγχος του δημόσιου χώρου, όταν εξασκείται από το σύνολο της κοινωνίας μέσα από μηχανισμούς που ορίζει η ίδια, είναι το ζητούμενο των προσπαθειών των προοδευτικών ανθρώπων. Ο κοινωνικός έλεγχος είναι το μόνο εργαλείο που μπορεί να περιορίζει την συγκέντρωση εξουσίας και τις ανισότητες. Το αίτημα για κοινωνικό έλεγχο αποτελεί τον κορμό για κάθε προσπάθεια εδραίωσης και διεύρυνσης της δημοκρατίας. Η εξάσκηση δε της κοινωνίας στον κοινωνικό έλεγχο είναι ίσως ο ιδανικός τρόπος, αν όχι ο μόνος, χειραφέτησης του κάθε πολίτη και απελευθέρωσής του από τις δυνάμεις που τον καθιστούν υπήκοο και πελάτη εξουσιών και εκμεταλλευτών.

Αριστερά και Αξιολόγηση

Η αξιολόγηση, ο κοινωνικός έλεγχος, η ανάκληση, και κάθε μέτρο που ρυθμίζει την λειτουργία του δημόσιου χώρου και σχετίζεται με την ανάθεση αρμοδιοτήτων σε συγκεκριμένα πρόσωπα ή δομές, αποτελούν θεμελιώδεις αρχές της δημοκρατίας, ενώ για την προοδευτικότητα, αποτελούν επιδιώξεις συνυφασμένες με την ίδια την υπόστασή της.

Όταν η αριστερά εκφέρεται κατά της αξιολόγησης γενικώς, χάνει την σύνδεσή της με την προοδευτικότητα και μετατρέπεται αυτόματα σε δύναμη οπισθοδρόμησης. Ταυτόχρονα, χάνει την επικοινωνία με ένα μεγάλο μέρος της κοινωνίας που έχει βιώσει τον κρατικό μηχανισμό, μέσα από το πρόσωπο πολλών υπαλλήλων του, ως μηχανισμό αυθαίρετης εξουσίας και καταπίεσης, συλλήβδην και δυστυχώς τις περισσότερες φορές όχι αδικαιολόγητα.

Εφόσον η αριστερά δεν αναζητήσει και δεν αναφερθεί στον ορισμό ενός πλαισίου κοινωνικού ελέγχου σε όλα τα επίπεδα της κοινωνίας και δεν εφαρμόσει συγκεκριμένα παραδείγματα εκεί που έχει την δυνατότητα, δεν θα ανακτήσει την εμπιστοσύνη της κοινωνίας ότι αποτελεί δύναμη προόδου που εργάζεται όχι μόνο για το συμφέρον ορισμένων αλλά για την ευημερία του συνόλου.

Η αριστερά έχει την δυνατότητα και την ευθύνη να διαχωρίσει, τους μηχανισμούς που μετατρέπουν τους ανθρώπους σε αριθμούς και μάλιστα ενοχικούς χρησιμοποιώντας κατεπίφαση προοδευτικό λεξιλόγιο, από την ουσία των επιδιώξεων της προοδευτικότητας. Ο κοινωνικός έλεγχος και η αξιολόγηση αποτελούν έννοιες συνυφασμένες με την προοδευτικότητα και η αριστερά προκειμένου να αποτελεί δύναμη προόδου οφείλει να υπερβεί τα όποια ταμπού και να παρουσιάσει σχετικές προτάσεις της για όλο το φάσμα του δημόσιου χώρου.

Μερικές προτάσεις μιας "άλλης" αξιολόγησης μπορεί να είναι, η αξιολόγηση των προϊσταμένων από τους υφιστάμενους και η κατάργηση του υφιστάμενου δημοσιονομικού κώδικα, η οριζόντια αξιολόγηση μεταξύ ομάδων που συνεργάζονται π.χ. γονείς-εκπαιδευτικοί, η διαρκής παρουσίαση των οικονομικών στοιχείων όλων των οργανισμών στο διαδίκτυο σε πραγματικό χρόνο, η ορθολογική συσχέτιση του κατώτερου μισθού με τον ανώτερο, το επίπεδο ζωής κατά γειτονιά ή περιφέρεια κ.λπ. Μια "άλλη" αξιολόγηση ασφαλώς δεν υπολογίζει τους ανθρώπους σαν αριθμούς αλλά επιδιώκει την διεύρυνση των κανόνων ισοτιμίας, την πολιτισμική ανάπτυξη μέσω της παιδείας των προσώπων και των κοινοτήτων καθώς και την ολοένα εμβάθυνση της χειραφέτησης των πολιτών.

Τα δύο αντίθετα ταμπού της Εξεγερτικότητας

Η αντίδραση προς την κρατική καταπίεση και τον κάθε είδους εξουσιαστικό έλεγχο έχει λειτουργήσει τελείως διαφορετικά σε επιμέρους κοινωνικές ομάδες. 

Από την μία, για ορισμένους, κάθε εξεγερτική συμπεριφορά οποιασδήποτε κοινωνικής ομάδας και ανεξαρτήτως επιδιώξεων, συμπορεύεται αναμφισβήτητα με τις στοχεύσεις της κοινωνικής προόδου και, από την άλλη, για κάποιους άλλους, ακόμα και η στοιχειώδης αντίδραση προκειμένου να προστατέψει κάποιος ή κάποιοι την αξιοπρέπεια, την αυτοκυριαρχία και την αυτοεκτίμησή τους αποτελεί επικίνδυνο εξτρεμισμό.

Το ταμπού των Νόμων

Στην συνείδηση των περισσότερων το Κράτος και οι νόμοι είναι οι φορείς της καταπίεσης και πραγματικά αυτό συμβαίνει κατά ένα μεγάλο μέρος. Ταυτόχρονα όμως υπάρχουν και νόμοι οι οποίοι αποτελούν την μόνη προστασία που έχουν οι αδύναμοι έναντι των ισχυρών.

Το ότι οι νόμοι χρησιμοποιούνται κατά βούληση από ένα αυταρχικό Κράτος που επιδιώκει την μεγέθυνση των ανισοτήτων και όχι από μία Πολιτεία που επιδιώκει την απάλειψη τους δεν ωφελεί να αποδίδεται στους ισχυρούς, αλλά είναι πιο χρήσιμο να αποδίδεται στους αδύναμους οι οποίοι δεν εργάζονται για την διεύρυνση και την εφαρμογή των νόμων που θα μπορούσαν να τους προστατεύουν. Γιατί είναι μάλλον απίθανο περιμένει κανείς οι ισχυροί να σταματήσουν να ενεργούν υπέρ των συμφερόντων τους, ενώ θα μπορούσε να ελπίζει κανείς πως οι αδύναμοι θα βρουν τον τρόπο και την θέληση να ενεργήσουν προκειμένου να υπερασπιστούν τα δικά τους.

Η απαξίωση της ίδιας της ύπαρξης των νόμων και των θεσμών μέσω της ταύτισής τους με το καταπιεστικό Κράτος, το οποίο είναι οφθαλμοφανές πως έχει αλωθεί από κάποιους ισχυρούς για να εξυπηρετεί τα συμφέροντά τους, στην πραγματικότητα ισχυροποιεί ακόμα περισσότερο αυτούς τους ισχυρούς και αποδυναμώνει ακόμα περισσότερο τους αδύναμους.

Με την θεσμοθέτηση και την χρήση των νόμων μπορούμε να διαμορφώσουμε από ένα καταπιεστικό Κράτος μέχρι μία δίκαιη Πολιτεία, όπως οδηγώντας ένα αυτοκίνητο μπορούμε από το να ταξιδεύουμε σε άγνωστα μέρη μέχρι να σκοτώνουμε ανυποψίαστους περαστικούς. Ο τρόπος που χρησιμοποιούνται είτε οι νόμοι είτε το αυτοκίνητο έχει να κάνει με το πολιτισμικό πλαίσιο μέσα στο οποίο γίνεται η χρήση τους. 

Σε 1.000 χρόνια από σήμερα μπορεί να φαίνεται στους ανθρώπους αδιανόητη η συγκέντρωση πλούτου και δύναμης στα χέρια λίγων καθώς μέσα από αυτή την συγκέντρωση οδηγούνται στην δυστυχία εκατομμύρια ανθρώπων, με τον ίδιο τρόπο που σήμερα μας φαίνεται αποτρόπαιο κάποιος οδηγώντας να σκοτώνει ανυποψίαστους περαστικούς.

Με λίγα λόγια, ακόμα και μια ιδανική πολιτεία ισονομίας, όπως την οραματίζονται πολλοί, θα βασίζεται στην ύπαρξη νόμων που θα χρησιμοποιούνται από χειραφετημένους πολίτες εφόσον έχουν εκπαιδευτεί να τους χρησιμοποιούν και να τους διευρύνουν.
Λιγότερο ή περισσότερο προοδευτικοί νόμοι όμως υπάρχουν και σήμερα, ενώ η ανάδειξή τους σε εργαλεία προόδου και η εξάσκηση στην χρήση τους αποτελεί ευθύνη των προοδευτικών ανθρώπων. Η εξάσκηση στην χρήση των νόμων είναι το πιο κατάλληλο εργαλείο για την χειραφέτηση των πολιτών, ενώ, ακόμα, είναι ένα από τα πιο χρήσιμα εργαλεία προκειμένου να καταδεικνύονται με προφανή τρόπο τα αδιέξοδα που δημιουργεί η κοινωνική οργάνωση που βασίζεται στην οικονομική ανισότητα. 

Το ταμπού της Συντεχνίας

Ακόμα και την στιγμή που καταλύονται βασικοί κανόνες ενός στοιχειώδους κοινωνικού συμβολαίου επηρεάζοντας δυσμενώς την πλειοψηφία των εργαζομένων, επιμέρους ομάδες εργαζομένων παραμένουν φανατικά προσκολλημένες στα συντεχνιακά τους συμφέροντα αρνούμενες να αντιμετωπίσουν την πραγματικότητα όπως διαμορφώνεται μέσα από την εκ των πραγμάτων εξίσωσή τους με τους υπόλοιπους εργαζόμενους.

Αναπόφευκτα οι ισχυροί, εξαιτίας της αδηφαγίας που τους χαρακτηρίζει, θα κατασπαράξουν όσα «προσέφεραν» μέσα σε περιβάλλον υποτιθέμενης ευδαιμονίας (στην πραγματικότητα καταστροφικής «ανάπτυξης», αρπαγής και κατάχρησης πόρων) προκειμένου να ενδυναμώνονται οι ίδιοι και να διατηρούν την κοινωνική επιρροή τους.

Εκ των πραγμάτων λοιπόν, μοιάζει ότι οι ισχυροί δεν θα καταφέρουν να συντηρήσουν το σύστημα πελατεικών παροχών που κατακερματίζει τους εργαζόμενους σε πολλά αντιμαχόμενα στρατόπεδα, προσφέροντας έτσι οι ίδιοι την καλύτερη υπηρεσία σε όσους θα μπορούσαν να επωφεληθούν από την ενοποίηση των επιδιώξεων του συνόλου των εργαζόμενων.

Αυτό όμως δεν αναιρεί το γεγονός ότι, ακόμα και μέχρι σήμερα, δεν έχει υπάρξει πειστική προοδευτική πρόταση η οποία να αποσκοπεί στην ενοποίηση των επιδιώξεων του συνόλου των εργαζομένων, αλλά και στην ανάδειξη των συντεχνιακών επιδιώξεων στην πραγματική τους διάσταση που είναι λίγο-πολύ η προώθηση και η εφαρμογή της ιδιοτέλειας.   

Οι προοδευτικοί άνθρωποι έχουν αυτή την στιγμή την ευθύνη να αξιοποιήσουν την ευκαιρία που δίνεται να ενοποιηθούν οι εργαζόμενοι, όχι γύρω από οράματα πλουτισμού και μίμησης των ισχυρών, αλλά, γύρω από επιδιώξεις επαναπροσδιορισμού της ηθικής βάσης της κοινωνίας. Αναπόφευκτα, αν αυτό καθυστερήσει ή αν δεν συμβεί ποτέ, ένας νέος κατακερματισμός είναι ορατός, αυτός της ιδεολογικής, εθνικιστικής , θρησκευτικής ή όποιας άλλης μισαλλοδοξίας ο οποίος αν εγκαθιδρυθεί θα καταδικάσει τους αδύναμους σε μορφές υποδούλωσης ανάλογες της αδυναμίας τους.  

Όσο πιο σύντομα, επομένως, οι εργαζόμενοι και τα κινήματά τους απεμπλακούν από το «ταμπού της Συντεχνίας» τόσο πιο σύντομα θα είναι σε θέση να επιβάλλουν εξελίξεις προς όφελός τους αλλά και να αποτρέψουν κινδύνους που μπορούν να διογκωθούν απρόβλεπτα.

Οι όροι με τους οποίους λειτουργεί κάθε επαγγελματικός κλάδος δεν διαμορφώνονται με διαδικασίες οριζόντιας διαπραγμάτευσης μεταξύ των ενδιαφερόμενων κάθε φορά μερών, ούτε και με κριτήρια που τίθονται από ολόκληρη την κοινωνία. Μέχρι στιγμής η διαπραγμάτευση των επαγγελματικών κλάδων εξακολουθεί να στρέφεται προς την κατεύθυνση της εξουσίας πράγμα που συντηρεί την υφιστάμενη κατάσταση του κατακερματισμού του λαού σε αντιμαχόμενα στρατόπεδα. Δεν έχει υπάρξει μέχρι στιγμής η προοδευτικότητα που να καταδείξει την ανάγκη η διαπραγμάτευση για τις ευθύνες και τις απολαβές κάθε κλάδου να στρέφεται οριζόντια κατευθείαν προς τον λαό. Αυτό δημιουργεί την υποψία, ή την βεβαιότητα, πως όποιοι εμφανίζονται να υπερασπίζονται τις επιδιώξεις του ενός ή του άλλου κλάδου στην πραγματικότητα αποσκοπούν στον προσεταιρισμό αυτού του κλάδου στις δικές τους επιδιώξεις παρά διακρίνουν και ενεργούν με γνώμονα μια μακροπρόθεσμη προοπτική προς όφελος όλης της κοινωνίας.

Κάθε μηχανισμός που λειτουργεί ενάντια στην ενοποίηση του συνόλου των εργαζομένων μαζί και κάθε προσφορά, διεκδίκηση ή συναλλαγή που επιφέρει μικρά ή μεγαλύτερα προνόμια σε επί μέρους κοινωνικές ομάδες δημιουργώντας καχυποψία και αντιπαλότητες με άλλες ομάδες εργαζομένων, μπορεί να θεωρείται δώρο στους ισχυρούς προκειμένου να γίνονται πιο ισχυροί, παρά ως έναυσμα για περισσότερες διεκδικήσεις των ασθενέστερων αφού η δύναμη των ασθενέστερων βρίσκεται αποκλειστικά στην χειραφέτηση, την ενοποίηση και την σύμπραξή τους.

Ο συγκινησιακός λόγος

Χρησιμοποιώντας «μεγάλα λόγια» εύκολα μπορεί ο καθένας να επηρρεάζει συναισθηματικά το ακροατήριο ανεξάρτητα από το τι είδους πληροφορία, γνώση ή άποψη επικοινωνεί. Την δύναμη του συγκινησιακού λόγου την γνωρίζει εξίσου καλά τόσο ο ζητιάνος στο λεωφορείο όσο και ο πολιτικός στην τηλεόραση και ο καθένας την χρησιμοποιεί αναλόγως της ευφυίας και της ευφράδειάς του προκειμένου να πετύχει τους σκοπούς του.  Τα «μεγάλα λόγια» και ο συγκινησιακός λόγος αποτελούν ίσως τα ισχυρότερα εργαλεία παραπλάνησης και άσκησης μικρής ή μεγάλης εξουσίας.

Εσθήρ Κοέν

http://tvxs.gr/news/ellada/esthir-koen-moy-einai-adiaforos-o-proedros-tis-germanias-ti-na-toy-po

... «Όταν μας έβγαζαν από τα σπίτια μας και μας έσερναν στους δρόμους για να μας πάνε στην Γερμανία, δεν τράβηξε κανένας γείτονας ούτε το κουρτινάκι για να δει τι γίνεται» ...

... «Χτύπησα την πόρτα και άνοιξε ένας άγνωστος. "Τι θέλετε", με ρώτησε; "Εδώ είναι το σπίτι μου", του είπα. "Θυμάσαι αν είχε φούρνο το σπίτι;", είπε. "Ναι, βέβαια ψήναμε το ψωμί και ωραίες πίτες", συνέχισα όλο χαρά. "Ε, λοιπόν, εξαφανίσου. Γλίτωσες από τους φούρνους στη Γερμανία, θα σε ψήσω εδώ στον φούρνο του σπιτιού σου" άκουσα με φρίκη να μου λέει» περιέγραψε. ...

Ο Άνθρωπος Αρπακτικό: Το δίλημμα του φυλακισμένου / Xάρης Ναξάκης

http://apokoinou.com/ο-άνθρωπος-αρπακτικό-το-δίλημμα-του-φυ/#prettyPhoto